ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏသွဉ်ခန်ꩻတာႏ

"ငေါဝ်းအွဉ်ႏသေ" ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီး ကအောဝ်ႏလိုႏသေထွိုက်သေသင်ꩻ ဩကာသကိုကပါဒါႏ အခရာႏ၊ သီႏလခရာႏ၊ မွိုးဖါဝွတ္တရာꩻ၊ ပိုလီꩻဝွတ္တရာꩻ-စတဲင်စားနောဝ်ꩻ ယံကသေဗာႏတဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ "ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ သွဉ်ခန်ꩻတာႏ"ယိုသွူ။ ပေါႏထွာတဲင် ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမန်ႏသမျနောဝ်ꩻ ဟောဝ်ထွားဟောဝ်လွူꩻငါႏ၊ ဟော်ꩻလိတ်မဉ်ႏတဒါႏတောဝ်းတဲ့ ထွဉ်ႏနေးပါꩻဟော်ꩻဖတ်၊ မတ်နေးနုဲင်းကနာႏမော် မာꩻသွော့နုဲင်းနဝ်ꩻနော။ မာꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻ နီဘာႏသာႏ နီတရာꩻယို စွုမ်ႏဖြာꩻသေနာႏတဲင် အကျိုꩻယိန်းအာနောဝ်ꩻသွူ။ ဝုဲင်ႏပူႏဇောႏ ရတနာႏသွံပါꩻ + ဗုဒ္ဓံ ပူဇေမိ - ခွေသွဉ်းပူႏဇောႏ ဘုရာꩻတောႏ ဗွေႏဩ။ + ဓမ္မံ ပူဇေမိ - ခွေသွဉ်းပူႏဇောႏ တရာꩻတောႏ ဗွေႏဩ။ + သံဃံ ပူဇေမိ - ခွေသွဉ်းပူႏဇောႏ သံႏဃာႏတောႏ ဗွေႏဩ။ ( ဘုရာꩻတောႏဗွေႏဩ - ဝုဲင်ႏလင်ꩻတလဲင်ႏ၊ တရာꩻတောႏဗွေႏဩ-ဝုဲင်ႏလင်ꩻတလဲင်ႏ၊ သံႏဃာႏတောႏဗွေႏဩ-ဝုဲင်ႏလင်ꩻတလဲင်ႏ) "ငတ်ꩻထွောင်းခွေါင်းဖေႏ ဝုဲင်ႏရိုႏသေႏ" ( ပဉ္စပတိဋ္ဌိတ - ခေါက်ဝုဲင်ႏရိုႏသေႏနယ်ꩻ ) (၁) စူဝုဲင်ႏ (၂) အွဉ်ႏဒါ (၃) ခင်ႏလေင်းပါ (၄) နွန်ႏငါ (၅) ကတောင်ခွေါင်း (၆) ငွေါ့ (၇) ကီ (၈) ထွို့ꩻချာ (၉) ခင်ႏလေင်းပါ (၁၀) စူခါ (၁၁) အွဉ်ႏတနွောင်း။ "(၁) စူဝုဲင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ" အုံစောင်းပေါင် စူနဲင်ႏအွဉ်ႏဒင်ႏ ခင်ႏလေင်းမော့ငါတွမ်ႏ စူနဲင်ႏမော့ငါနဝ်ꩻ တသွုန်တွောင်းကီလဗာႏလို့ဝင်ꩻ၊ စူယာꩻနီပင် အွဉ်ႏခိုမ်ꩻရေႏမတ်နုဲင်းဗိုမိုမ်ꩻ၊ စူယာꩻအွဉ်ႏဟမ်းတခုံꩻခုံꩻ၊ စူနုံအွဉ်ႏတသွုန်သွုန်ဗာႏလို့ဝင်ꩻ၊ အွဉ်ႏတရားမွုန်းစူနုံ၊ စူဝုဲင်ႏနဝ်ꩻ ယွယွအွဉ်ႏခွေါင်းကတောင်၊ စူမွူးမဲ့နီဗာႏနဝ်ꩻ သဲစ်ကရိုꩻ"စူဝုဲင်ႏ"တဲ့ အွဉ်ႏခွေါင်းတနꩻနꩻသွော့ မဲ့ကူႏနီပါင်ခါႏနဝ်ꩻနော။ "(၂) အွဉ်ႏဒါကရိုꩻနဝ်ꩻ" စူယာꩻနီပင် အွဉ်ႏဒါပဲဉ်လောင်း၊ အွဉ်ႏတနꩻနꩻ ခင်ႏလေင်းခꩻငါ၊ အွဉ်ႏစွဉ်ႏစွဉ်ႏ စူလောင်ꩻ၊ စူနီပင် အွဉ်ႏတွိုက်မွုန်းလို့ဝင်ꩻ၊ အွဉ်ႏခါႏဗာႏ ကတောင်တဖြုံႏတာႏ။ "(၃)ခင်ႏလေင်းပါကရိုꩻနဝ်ꩻ" အွဉ်ႏလင်ꩻခင်ႏလေင်း၊ ခင်ႏလေင်းတွမ်ႏစူဒွိုႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏခွေါင်းဗာႏလို့ဝင်ꩻ။ "(၄) နွန်ႏငါကရိုꩻနဝ်ꩻ" စူယာꩻနွန်ႏငါ အွဉ်ႏလင်ꩻပါစူနဲင်ႏ၊ ခင်ႏလေင်းတွမ်ႏစူနဲင်ႏနဝ်ꩻ ယံကခွေါင်းဗာႏလို့ဝင်ꩻ၊ ယွယွအွဉ်ႏလင်ꩻကတောင်၊ စူနီပင် အွဉ်ႏတွိုက်မွုန်းလို့ဝင်ꩻ၊ အွဉ်ႏခါႏကတောင်တဖြုံႏတာႏ၊ စူယာꩻအွဉ်ႏဒါတဲပ်တဲပ်လင်ꩻ ပဲဉ်လောင်း။ (၅) ကတောင်ခွေါင်းကရိုꩻနဝ်ꩻ" ကတောင်အွဉ်ႏခွေါင်းလင်ꩻပဲန်၊ ကတောင်ဖေႏကခွေါင်းဒျာႏပဲန်၊ အွဉ်ႏဒင်ႏမွုန်း စူခိုႏလောင်း။ (၆) ငွေါ့ကရိုꩻနဝ်ꩻ" ငွေါ့ငါကတောင်ငါ၊ စူလောင်ꩻအွဉ်ႏယွားစွူစွူ ကနွန်ႏငါအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ။ (၇) ကီကရိုꩻနဝ်ꩻ" ဒဲင်ႏကီထင်ႏ စူနဲင်ႏခြေင်ခြေင်၊ ယွယွထွို့ꩻချာစူ၊ အွဉ်ႏစွဉ်ႏစူဗောင်။ (၈) ထွို့ꩻချာကရိုꩻနဝ်ꩻ" စူဒွိုႏနီပင်ယို ထွို့ꩻတွိုက်တွိုက်ချာဗာႏ ခင်ႏလေင်း။ (၉) ခင်ႏလေင်းပါကရိုꩻနဝ်ꩻ" အွဉ်ႏထွိုင်ႏခင်ႏလေင်း၊ စူဝုဲင်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဒါစွူစွူ ပဲန်လောင်း။ (၁၀) စူခါကရိုꩻနဝ်ꩻ" စူယာꩻနီပင် အွဉ်ႏခိုမ်ꩻယင်းလို့ဝင်ꩻ၊ အွဉ်ႏတလဲ့ငါလင်ꩻဗော့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ (၁၁) အွဉ်ႏတနွောင်းကရိုꩻနဝ်ꩻ" စူနဲင်ႏယို အွဉ်ႏတနွောင်းကီထင်ႏယင်း ကတောင်ခငါ၊ တွမ်ႏနီကတောင်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏခါႏဗာႏ တစူနီရပ်၊ မဉ်ႏဝုဲင်ႏယင်းတလဲင်ႏ "စူဝုဲင်ႏ"မꩻ စူမွူးနဝ်ꩻ အွဉ်ႏခွေါင်းတနꩻယင်း မဲ့ကူႏနီပင်ခါႏနဝ်ꩻနော။ "ငေါဝ်းကွဉ်းတော့ꩻ ဩကာသပအိုဝ်ႏ(တောင်ႏကီꩻ)" ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ကာယကံႏ၊ ဝစီꩻကံႏ၊ မနော်ꩻကံႏ၊ ကံႏတန်သွံပါꩻ၊ တပါꩻပါꩻယို၊ ခွေသွဉ်းပဲစ်မာႏ၊ မဉ်ႏအဝ်ႏဒါႏလဲ့၊ ယံထဲ့ဟူႏလင်ꩻ၊ ယံကင်ꩻညာꩻလွစ်၊ ပြွစ်ပြေစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစင်ဗွာ၊ စူခါရွံးဗူႏ၊ ကတူႏကီအွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏကွီခွင်ꩻ၊ တလဲင်ႏနီလဲင်ႏ၊ သွံလဲင်ႏထွူတဲင်၊ ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ စိန္တေႏဘုရာꩻ၊ တရာꩻသံႏဃာႏ၊ ရတနာႏမျတ်သွံဆူႏ၊ ဝုဲင်ႏထူႏသွူဩ။ ဝုဲင်ႏဗာႏအကျိုꩻ၊ ကရိုꩻနဝ်ꩻရာꩻ၊ လစ်ꩻပါꩻအပါယ်ႏ၊ သွစ်ꩻသွယ်ႏရပ်ပဲစ်၊ ကပ်တန်သွံခန်ꩻ၊ ငတ်ꩻတန်ꩻရန်ႏသူႏ၊ လစ်ꩻဒူႏဝိပတ္တိ၊ (ဗျသနငတ်ꩻပါꩻ)၊ ကွတ်ꩻဆီသူရောႏဂါႏ၊ မော့ꩻဗာႏမွုန်းလာꩻလာꩻ၊ ကင်ꩻညာꩻထွူခါ၊ ထိုဆွာꩻသက်ခန်ꩻ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻတရေꩻကျ၊ သုခချမ်ꩻသာႏ၊ ဗလအာႏသန်၊ ဉာဏ်ႏတန်ထီႏသေ၊ ယံဗွေစွုမ်ႏဘဝ၊ ယံလꩻထဲင်းဖျင်၊ ဈာန်ႏတရာꩻမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ယံတွိုႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏခွေသွဉ်း၊ ယံကလꩻဗာႏ (စဝ်းဘုရာꩻ) ဗွေႏဩ။ + မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ ဆရာႏနဝ်ꩻ (စောဝ်းဆရာႏ ဗွေႏဩ)။ + မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ သံႏဃာႏနဝ်ꩻ (စဝ်းသံႏဃာႏဗွေႏဩ)။ + တောင်ꩻသေꩻ - ရပ်လောင်ႏရပ်လင် မဉ်ႏရွစ်ဩကာသပအိုဝ်ႏ (တောင်ႏကီꩻ)ယိုတဲ့ ရွစ်သွိုသွို ဖေႏကဒါႏနဝ်ꩻ သွဉ်ဒါႏဒါႏခါꩻပါသွော့ ဩကာသယိုနော။ (တောင်ꩻခါꩻ - ၁၃၄၈၊ ထွားဗာႏတဲင်သေကို) ဩကာသ(သီႏသဲင်ႏ)နဝ်ꩻ သွဉ်ဖေႏခါꩻ အွိုးနေင်ႏ ၁၃၂၂-ဗာႏနဝ်ꩻကာႏ၊ ယိုခါနဝ်ꩻ ဒါႏသားတဲ့အာ၊ သွုံꩻသားတဲ့ အာလဲဉ်းတဲင် အီႏပြောင်ꩻဗာႏ တယိုꩻတဝ်းသွူ။ "အခန်ꩻ(၁) ဩကာသပအိုဝ်ႏ(သီႏသဲင်ႏ)" ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ကာယကံႏ၊ ဝစီꩻကံႏ၊ မနော်ꩻကံႏ၊ ကံႏယိုသွံပါꩻ၊ ရဲးခါꩻမကမ်း၊ တွမ်ႏနမ်းဖြောင်းသꩻ၊ မောဟဒို့ꩻခြွဉ်း၊ ခွေသွဉ်းပဲစ်မာႏ၊ မဉ်ႏအဝ်ႏဒါႏလဲ့၊ ကြောင်းကြဲ့ပဲစ်မျိုꩻ၊ ယံကထိုꩻမား၊ အာစားကျိုꩻခွꩻ၊ ယံလꩻယံဆဲင်ႏ၊ တလဲင်ႏနီလဲင်ႏ၊ သွံလဲင်ႏဗွေဗွေ၊ ခွေသွဉ်းမာန်ႏချော့ꩻ၊ ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ (နီဗွေႏဘုရာꩻ၊ တရာꩻသံႏဃာႏ၊ ရတနာႏယို၊ သွံပါꩻ)ဗွေႏဩ။ ကွပ်ပွိုးခွေသွဉ်းမာန်ႏချော့ꩻ၊ ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ စေႏတနာႏမျိုꩻယို၊ ဖြီဖြိုရောႏဂါႏ၊ သွံဗာႏကပ်ငမ်း၊ လစ်ꩻခမ်းအပါယ်ႏ၊ သွစ်ꩻနယ်ႏရပ်ကုဲင်၊ ငတ်ꩻတုဲင်ဗျသန၊ ပဉ္စရန်ႏသူႏ၊ လစ်ꩻဆူႏဝိပတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ်စွုမ်ႏပန်၊ ကင်ꩻယန်လွစ်ငက်၊ မဂ်ဖိုလ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏခွꩻသꩻ၊ ယံကလꩻဗွေႏဩ။ "တောင်ꩻသေꩻ=" မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ ရတနာႏသွံပါꩻ၊ မဉ်ႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻမꩻ ရွစ်လို့ယိုနီကွို့ꩻ၊ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻသံႏဃာႏ၊ ဆရာႏမွိုးဖါ စတဲင်စားနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ရွစ်ငါအကွို့ꩻချာငါ၊ "ကွပ်ပွိုး"မာꩻငါနဝ်ꩻ ရွစ်ပါမွုန်းဒွုမ် လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (-----) ကကွင်ꩻခါꩻကိုယိုနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ လုဲင်ႏသော့ꩻသွော့ လယိုအတွိုင်ꩻနော။ ၁။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ သံႏဃာႏနဝ်ꩻ - ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (သံႏဃာႏ) ဗွေႏဩ။ ၂။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ မွိုးဖါနဝ်ꩻ - ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (မွိုးဖါ)ဗွေႏဩ။ ၃။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ မွိုးနဝ်ꩻ- ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (နီမွိုး)ဗွေႏဩ။ ၄။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻဖါနဝ်ꩻ- ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (နီဖါ)ဗွေႏဩ။ ၅။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ မွိုးဖြားနဝ်ꩻ- ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (မွိုးဖြား)ဗွေႏဩ။ ၆။ မဉ်ႏကွဉ်းတော့ꩻ ဖါဖြားနဝ်ꩻ- ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ (ဖါဖြား)ဗွေႏဩ။ ဩကာသယိုနဝ်ꩻ အခင်ႏလမ်းတွမ်ႏအခင်ႏလမ်း သွုံꩻလွေꩻဗာႏ လယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ (၁) ကအီႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကအီႏနာႏတရာꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကအီႏထူႏသီႏလတဲ့နဝ်ꩻ ကွဉ်းတော့ꩻရီး ရတနာႏသွံပါꩻတဲင် "ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ၊ တရာꩻသံႏဃာႏ၊ ရတနာႏယို၊ သွံပါꩻဗွေႏဩ" ရွစ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ (၂) နာႏတရာꩻတွင်ꩻ ကအုံအဝ်ႏဒါႏ သံႏဃာႏသီးငါတဲ့နဝ်ꩻ၊ အအုံအအဝ်ႏ၊ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏ အမာႏအတရွို့ꩻစတဲင်စားနဝ်ꩻ မဉ်ႏအဝ်ႏတဲ့ အပဲစ်ဖုံႏနဝ်ꩻ ယံကပြေႏ ကစင်ထိုꩻတွော့ꩻ နာႏတရာꩻထွူ၊ ဆျာꩻထီထွူနဝ်ꩻ ကွဉ်းတော့ꩻသံႏဃာႏတဲင် "ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ သံႏဃာႏဗွေႏဩ"ရွစ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ (၃) ကကွဉ်းတော့ꩻဒါႏ ဆရာႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ တကျောင်ꩻတွမ်ႏတကျောင်ꩻ ကလွေꩻကွဉ်းတော့ꩻဒါႏလို့ဝင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏနီသွံလစ်ꩻပါꩻယို ထွာနီဆရာႏတဲင် ကလွေꩻကွဉ်းတော့ꩻသွိုလို့ဝင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏကွဉ်းတော့ꩻဆရာႏတဲင် "ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏသေႏ၊ ဆရာႏဗွေႏဩ"ရွစ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ (၄) သွုံꩻအီအမျိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကလꩻတဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ ဩကာသယိုသွူ၊ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ရွစ်ဒျာႏဩကာသမန်း ကဲန်းအာအာရိုꩻကီလဲ့ (ယဟန်ႏသား ကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻ) မဲဉ်ႏတဲ့ တမဲဉ်ႏတဝ်း၊ အဓိပ္ပါယ်ႏတဲ့ တသေတဝ်း၊ အရေꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ကုသိုလ်ႏရေꩻ (သံႏဃာႏရေꩻ)တဲင် အဝ်ႏလိုႏယူႏစဲင်းစဲင်း၊ မဉ်ႏသေနာႏနဝ်ꩻမꩻ ထာꩻနစ်သက်တဲ့ထွာ၊ အကျိုꩻတဲ့လꩻအာ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏရွစ်ဒျာႏ ဩကာသပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ "ဗွောင်နယ် ဩကာသခရာႏ" ၁။ "ဩကာသ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ" (ခွေသွဉ်းကအီႏဝုဲင်ႏ၊ ကအီႏကွဉ်းတော့ꩻယိုနဝ်ꩻ ဖေႏသွော့အခွင်ꩻ၊ အွဉ်ႏစွꩻခွင်ꩻသွော့၊ ဖေႏကွဉ်းတော့ꩻသွော့ ခွေသွဉ်းဗွေႏဩ) ကွီခွင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂။ "ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ"ကရွစ်ဗာႏသွံလဲင်ႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ (ကကွီအခွင်ꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ကွီဖွီဖုဲင်ထာꩻမွေးတဝ်း၊ ကွီထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်၊ ကွီရိုႏရိုႏသေႏသေႏဒျာႏ ဗွေႏဩ) ဖေႏကထွာ အထွူႏအတွုမ်နုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၃။ "ကာယကံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- နမ်းထာꩻမာꩻ (ထာꩻမာꩻ) "ဝစီꩻကံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ - ဖြောင်းထာꩻဒေါ့ꩻ(ထာꩻဒေါ့ꩻ) "မနော်ꩻကံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ - သꩻထာꩻမာꩻ (ထာꩻကျံႏ)။ ၄။ "ကံႏသွံပါꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကာယကံႏ၊ ဝစီꩻကံႏ၊ မနော်ꩻကံႏ။ ၅။ ကံႏသွံပါꩻယို မဉ်ႏဒေါ့ꩻပအိုဝ်ႏစဲစ်စဲစ်နဝ်ꩻ- ထာꩻမာꩻ၊ ထာꩻဒေါ့ꩻ၊ ထာꩻကျံႏ ယိုသွံပါꩻသွူ။ ၆။ "ထာꩻမာꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ထာꩻမာꩻဟဝ်၊ ထာꩻမာꩻကုဲင်။ ၇။ "ထာꩻဒေါ့ꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ထာꩻဒေါ့ꩻဟဝ်၊ ထာꩻဒေါ့ꩻကုဲင်။ ၈။ "ထာꩻကျံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ထာꩻကျံႏဟဝ်၊ ထာꩻကျံႏကုဲင် အဝ်ႏနီမျိုꩻနီမျိုꩻနုဲင်းယိုသွူ။ ၉။ ထာꩻမာꩻ အပဲစ်တအဲဉ်ထဝ်းမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻမာꩻဟဝ်"သွူ၊ ထာꩻဒေါ့ꩻ အပဲစ်တအဲဉ်ထဝ်းမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻဒေါ့ꩻဟဝ်"သွူ၊ ထာꩻကျံႏ အပဲစ်တအဲဉ်ထဝ်းမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻကျံႏဟဝ်"သွူ။ ၁၀။ ထာꩻမာꩻ အပဲစ်ကအဝ်ႏမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻမာꩻကုဲင်"သွူ၊ ထာꩻဒေါ့ꩻ အပဲစ်ကအဝ်ႏမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻဒေါ့ꩻကုဲင်"သွူ၊ ထာꩻကျံႏ အပဲစ်ကအဝ်ႏမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ထာꩻကျံႏကုဲင်"သွူ။ ၁၁။ "ရဲခါꩻမကမ်း"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ဖေႏနေးကမာꩻမွုန်းအကုဲင်၊ ဖေႏနေးကဒေါ့ꩻမွုန်းအကုဲင်၊ ဖေႏနေးကကျံႏမွုန်းအကုဲင်နဝ်ꩻ တသေရဲခါꩻတဝ်း၊ တသေကမ်းခါꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ၁၂။ "တွမ်ႏနမ်းဖြောင်းသꩻ၊ မောဟဒို့ꩻခြွဉ်း၊ ခွေသွဉ်းပဲစ်မာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- တွမ်ႏမောဟ (ထာꩻတသေတဝ်းယို)၊ အဝ်ႏဒို့ꩻခါꩻ၊ အဝ်ႏတေင်ခြွဉ်းခါꩻတဲင် တွမ်ႏနမ်း၊ တွမ်ႏဖြောင်း၊ တွမ်ႏသꩻ ခွေသွဉ်းပဲစ်မာႏဗာႏ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၁၃။ "ပဲစ်မာႏဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ မာꩻ၊ တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻ၊ တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ ကျံႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ခံႏဗာႏအပဲစ်(အီႏခံႏဗာႏအပဲစ်)သူꩻတွော့ꩻ ကော့ꩻမာႏချာ၊ ဟွုန်မာႏချာဗာႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ပဲစ်မာႏဗာႏ"နဝ်ꩻသွူ။ ၁၄။ "အပဲစ်အအဲဉ်ႏ"နဝ်ꩻ- နမ်းအပဲစ်၊ ဖြောင်းအပဲစ်၊ သꩻအပဲစ် အဝ်ႏသွံမျိုꩻသွူ။ "လင်္ကာႏ"နမ်းပဲစ် ဖြောင်းပဲစ်၊ သꩻအပဲစ်၊ အပဲစ်အဝ်ႏသွံမျိုꩻ။ ၁၅။ "အပဲစ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻမာꩻ၊ တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻဒေါ့ꩻ၊ တဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻကျံႏ နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "အပဲစ်"သွူ။ ၁၆။ "အကျိုꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကလꩻဗာႏ၊ ကခံႏစာꩻဗာႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"အကျိုꩻ"သွူ။ ၁၇။ "အကျိုꩻအအဲဉ်ႏသွတ်ꩻ"နဝ်ꩻ- အကျိုꩻဟဝ်၊ အကျိုꩻကုဲင် အဝ်ႏနီမျိုꩻသွူ။ ၁၈။ "အကျိုꩻဟဝ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကွပ်မာꩻဒျာႏ ထာꩻမာꩻဟဝ်၊ ကွပ်ဒေါ့ꩻဒျာႏ ထာꩻဒေါ့ꩻဟဝ်၊ ကွပ်ကျံႏဒျာႏ ထာꩻကျံႏဟဝ်တဲင် ကလꩻလွဉ်ဒါႏ အဟဝ်၊ ကခံႏစာꩻလွဉ်ဗာႏ အဟဝ်၊ ချမ်ꩻသာႏ (သုခ)ဖဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအကျိုꩻဟဝ်နဝ်ꩻသွူ။ ၁၉။ "အကျိုꩻကုဲင်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကွပ်မာꩻ ထာꩻမာꩻကုဲင်၊ ကွပ်ဒေါ့ꩻ ထာꩻဒေါ့ꩻကုဲင်၊ ကွပ်ကျံႏ ထာꩻကျံႏကုဲင်တဲင် ကလꩻလွဉ်ဒါႏ အကုဲင်၊ ကခံႏစာꩻလွဉ်ဗာႏအကုဲင် ဆင်ꩻရယ်ꩻ(ဒုက္ခ)ဖဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအကျိုꩻကုဲင်နဝ်ꩻသွူ။ ၂၀။ "ကြောင်းကြဲ့ပဲစ်မျိုꩻ၊ ယံကထိုꩻမား"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- နမ်းအပဲစ်၊ ဖြောင်းအပဲစ်၊ သꩻအပဲစ် ကားကအဝ်ႏ ယံကထိုꩻမား၊ ယံကစင်ထိုꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂၁။ "အာစားကျိုꩻခွꩻ၊ ယံလꩻယံဆဲင်ႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- အကျိုꩻဟဝ်၊ အကျိုꩻခွꩻ သုခ-ချမ်ꩻသာႏ၊ အာစားအာမျိုꩻဖုံႏယို ယံကလꩻ ယံကဆဲင်ႏ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂၂။ "တလဲင်ႏနီလဲင်ႏ၊ သွံလဲင်ႏဗွေဗွေ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကလွဉ်ကွဉ်းတော့ꩻယိုနဝ်ꩻ ကွဉ်းတော့ꩻရိုႏရိုႏသေႏသေႏဒျာႏ၊ ကွဉ်းတော့ꩻထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်ဒျာႏ၊ နဝ်ꩻမꩻ ရိုꩻဗာႏသွံလဲင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၂၃။ "မာန်ႏချော့ꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ချော့ꩻထိုꩻမာႏနနဝ်ꩻသွူ။ ၂၄။ "ကွဉ်းတော့ꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကပဲစ်မာႏဗာႏ အပဲစ်ဖုံႏယို ယံကပြေႏ၊ ယံကထိုꩻမားထိုꩻတဲင် ဝုဲင်ႏချာယင်း၊ ကွဉ်းတော့ꩻချာယင်း၊ ကွီခွင်ꩻချာယင်း၊ တောင်ꩻပြန်ႏချာယင်း၊ ထွဉ်ႏသယ်ꩻခံႏချာယင်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ကွဉ်းတော့ꩻ"နဝ်ꩻသွူ။ ၂၅။ နီကပဲစ်မာႏဗာႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အမဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်းဒွုမ် (မဉ်ႏသီထိုꩻလဲဉ်း)နဝ်ꩻ လွေꩻကွဉ်းတော့ꩻလွဉ်ꩻဗာႏ အွိုးအသင်ႏခဲင်ꩻ၊ အွိုးအအောင်သူꩻသွူ။ ၂၆။ မဉ်ႏတလွေꩻနွောင်ꩻတဝ်း အသင်ႏခဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း၊ အသီမုဲင်ꩻကို မဉ်ႏတသေတဝ်းတရိုꩻတဝ်း လွေꩻဘုရာꩻငါတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻသံႏဃာႏငါ တရိုꩻတဝ်း နေးသꩻနောင်ႏတ၊ မာႏနအွဉ်ႏချော့ꩻထွူတဲင် (ရေႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ နီကပဲစ်မာႏဗာႏနဝ်ꩻ) ကွဉ်းတော့ꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂၇။ "ဘုရာꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ဂွုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻပါꩻ လꩻခါꩻသေႏချာႏ၊ ဒါႏသေထူꩻမျတ်၊ လွိုကတ်ယံကျ၊ ဂေါတမ ဗွေႏဘုရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ၂၈။ "တရာꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- မဂ်လစ်ꩻပါꩻ၊ ဖိုလ်ႏလစ်ꩻပါꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏ၊ ပရိယတ် တရာꩻမျတ် အပါꩻတဆီယိုနဝ်ꩻသွူ။ ၂၉။ "သံႏဃာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- အရိယာႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသွစ်ꩻပါꩻတွမ်ႏ သမ္မုတိသံႏဃာႏတောႏနဝ်ꩻသွူ။ ၃၀။ "ရတနာႏသွံပါꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ဘုရာꩻရတနာႏ၊ တရာꩻရတနာႏ၊ သံႏဃာႏရတနာႏ ယိုသွံပါꩻနဝ်ꩻသွူ။ "လင်္ကာႏ" ဘုရာꩻ တရာꩻ၊ ဗွေႏသံႏဃာႏ၊ မျတ်ရတနာႏ အဝ်ႏသွံပါꩻ။ ၃၁။ "စေႏတနာႏမျိုꩻယို"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကကွဉ်းတော့ꩻ ရိုႏသေႏဗာႏ စေႏတနာႏအမျိုꩻစားယို (ကုသိုလ်ႏကံႏ အမျိုꩻစားယို) ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၃၂။ "ဖြီဖြိုရောႏဂါႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ရောႏဂါႏပေႏပေႏတန်တန် ရောႏဂါႏအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ၃၃။ "သွံဗာႏကပ်ငမ်း (ကပ်တန်သွံပါꩻ)"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (၁) သတ္ထန္တရကပ် (၂) ရောဂန္တရကပ် (၃) ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ် ယိုသွံပါꩻနဝ်ꩻသွူ။ "လင်္ကာႏ" သတ္ထ ရောဂါ၊ ဒုဗ္ဘိက္ခ၊ မတ်လွကပ်သွံပါꩻ။ ၃၄။ "ကပ်တန်သွံပါꩻ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- (၁) ကသီပြုံႏပြင်ႏဗာႏ တွမ်ႏလက်နက် (စူခွုမ်) အမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"သတ္ထန္တရကပ်"နဝ်ꩻသွူ။ (၂) ကသီပြုံႏပြင်ႏဗာႏ တွမ်ႏရောႏဂါႏအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ရောဂန္တရကပ်"နဝ်ꩻသွူ။ (၃) အံႏမ အံႏအဝ်ထာꩻတဲင် ကသီပြုံႏပြင်ႏဗာႏထာꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ်"နဝ်ꩻသွူ။ လင်္ကာႏ- လက်နက်ဗာႏသန်၊ သီအာတန်၊ သတ္ထန္တရကပ်။ ရောႏဂါႏမော့ꩻသန်၊ သီအာတန်၊ ရောဂန္တရကပ်။ အံႏမခြောသန်၊ သီအာတန်၊ ဘိက္ခန္တရကပ်။ ၃၅။ "လစ်ꩻခမ်းအပါယ်ႏ (လစ်ꩻပါꩻအပါယ်ႏ)"အဓိပ္ပါယ်ႏ- ငါးရုဲင်ꩻ၊ တိရစ္ဆာန်ႏ၊ ပိတ္တာႏ၊ အသုရကာယ်ႏ ယို ၄-ပါꩻသွူ။ လင်္ကာႏ - ငါးရုဲင်ꩻ တိရစ်၊ ပိတ္တာႏ အသုရကာယ်ႏ၊ အပါယ်ႏလစ်ꩻပါꩻ။ ၃၆။ "သွစ်ꩻနယ်ႏရပ်ကုဲင် (ရပ်ပဲစ်သွစ်ꩻပါꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (၁) လင်ꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ (၂) ထွာတိရစ္ဆာန်ႏ (၃) ထွာပိတ္တာႏ (ထွာအသုရကာယ်ႏ) (၄) ထွာဗျဟ္မာႏသက်ဆွာꩻ (အရူပဗျဟ္မာႏတွမ်ႏ အသညသတ်) (၅) ထွာလိုꩻရွိုင်ꩻ (သံႏဃာႏတအဝ်ႏတဝ်း ပစ္စန္တရာဌ်အရပ်) (၆) ထွာလိုꩻထာꩻယူႏမာႏ (မိစ္ဆာႏဒိဋ္ဌိ) (၇) ထွာလိုꩻထွူင်းထွူ၊ ထွာလိုꩻဗား၊ ထွာလိုꩻတအာႏ (၈) ထွာလိုꩻသာႏသနာႏထန်ႏ (ဘုရာꩻတပွင်ꩻတဝ်းအခိန်ႏ၊ ခွဲတဝ်းဘုရာꩻသာႏသနာႏ၊ နာႏဗာႏတဝ်းတရာꩻ)။ လင်္ကာႏ- ငါးရုဲင် တိရစ်၊ ပိတ္တာႏ ဗျဟ္မ၊ ထွာကလိုꩻရွိုင်ꩻ၊ ယူႏတွိုင်ꩻအမာႏ၊ တအာႏထွာထန်ႏ၊ ကျမ်ꩻဂန်ႏလွဉ်စဲစ်၊ ရပ်ပဲစ်သွစ်ꩻပါꩻ။ ၃၇။ "ငတ်ꩻတုဲင်ဗျသန (ဗျသနငတ်ꩻပါꩻ)"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (က) ဉာတိဗျသန (ခ) ဘောဂဗျသန (ဂ) ရောဂဗျသန (၄) ဒိဋ္ဌိဗျသန (၅) သီလဗျသန ယိုငတ်ꩻပါꩻသွူ။ လင်္ကာႏ- ဉာ ဘော ရောဂ၊ ဒိဌ် သီလ၊ ပဉ္စဗျသန။ ၃၈။ "ဗျသနငတ်ꩻပါꩻ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- (၁) ဖူးဝေးစွိုးခွိုꩻ သီကုဲင်ထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဉာတိဗျသန"၊ (၂) စေꩻစိန်ႏတခြိုꩻ သွုမ်ꩻကုဲင်ထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဘောဂဗျသန"၊ (၃) ထာꩻဆာရောႏဂါႏ ထွာလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ရောဂဗျသန"၊ (၄) နေးထူႏတေားဒျာႏ အယူႏမာႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဒိဋ္ဌိဗျသန"၊ (၅) သီႏလအကျင်ꩻ ကုဲင်လီပြင်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"သီလဗျသန"၊ လင်္ကာႏ - ဖူးဝေးစွိုးခွိုꩻ၊ သီကုဲင်ထိုꩻ၊ ဟဲ့ꩻရိုꩻ ဉာတိဗျသန၊ စေꩻစိန်ႏတခြိုꩻ၊ သွုမ်ꩻကုဲင်ထိုꩻ၊ ဟဲ့ꩻရိုꩻ ဘောဂဗျသန၊ ထာꩻဆာရောႏဂါႏ၊ ထွာလွဉ်ဗာႏ၊ ဟဲ့ꩻဒျာႏ ရောဂဗျသန၊ နေးထူႏတေားဒျာႏ၊ အယူႏမာႏ၊ ဟဲ့ꩻဒျာႏ ဒိဋ္ဌိဗျသန၊ သီႏလအကျင်ꩻ၊ ကုဲင်လီပြင်ꩻ၊ ဟဲ့ꩻလင်ꩻ သီလဗျသန။ ၃၉။ "ပဉ္စရန်ႏသူႏ(ရန်ႏသူႏငတ်ꩻပါꩻ)"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (က) ထီ (ခ) မေႏ (ဂ) ခွန် (ဃ) တခွန်ꩻ (င) အမွီႏခံႏပိုကုဲင်။ လင်္ကာႏ- ထီမေႏခွန်မျိုꩻ၊ တခွန်ꩻမျိုꩻ၊ ဝင်ꩻရိုꩻပိုကုဲင် ရန်ႏငတ်ꩻတုဲင်။ ၄၀။ လစ်ꩻဆူႏဝိပတ် (ဝိပ္ပတ္တိတရာꩻလစ်ꩻပါꩻ)"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (၁) ကာလဝိပ္ပတ္တိ (၂) ဂတိဝိပ္ပတ္တိ (၃) ဥပဓိဝိပ္ပတ္တိ (၄) ပယောဂဝိပ္ပတ္တိ ယိုလစ်ꩻပါꩻသွူ။ လင်္ကာႏ- ကာ တိ ဥပ၊ ပယောဂ၊ မတ်လွ ဝိပ္ပတ်လစ်ꩻ။ ၄၁။ "ဝိပ္ပတ္တိတရာꩻလစ်ꩻပါꩻ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- (က) ခွန်မွိုက်စိုး (လိုꩻမွိုက်စိုး)နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ကာလဝိပ္ပတ္တိ" (ခ) လွေꩻငါးရုဲင်ꩻ၊ တိရစ္ဆာန်ႏ၊ ပိတ္တာႏ၊ အသုရကာယ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဂတိဝိပ္ပတ္တိ" (ဂ) နမ်းအင်္ဂါႏ (လက္ခဏာႏ)ချို့ꩻယွင်ꩻကုဲင်ထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဥပဓိဝိပ္ပတ္တိ" (ဃ) ထာꩻသေ ထာꩻလိန်ႏမာႏ၊ ဉာဏ်ႏပညာႏခြေားကင်ꩻ၊ သတိꩻယွင်ꩻလွꩻဗုဲင်၊ မာꩻ ဒေါ့ꩻ ကျံႏ အကုဲင်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ "ပယောဂဝိပ္ပတ္တိ"။ လင်္ကာႏ- ခွန်မွိုက်စိုးဟ၊ မော့ꩻဒုက္ခ၊ ကာလဝိပ္ပတ္တိ၊ အပါယ်ႏလစ်ꩻရပ်၊ လွေꩻထွာထပ်၊ ယံမတ် ဂတိဝိ။ အင်္ဂါႏလက္ခဏ၊ ချို့ꩻယွင်ꩻလွ၊ ဥပ ဝိပ္ပတ္တိ။ ဉာဏ်ႏသတိꩻခြေား၊ မာꩻကုဲင်တေား၊ ပယောဝိပ္ပတ္တိ။ ၄၂။ "မဂ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- မာꩻကုဲင်ထိုꩻ အကုသိုလ်ႏ၊ လွေꩻတွိုႏဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "မဂ်"နဝ်ꩻသွူ။ ၄၃။ "မဂ်လစ်ꩻပါꩻ"နဝ်ꩻ- (၁) သောတာပတ္တိမဂ် (၂) သကဒါဂါမိမဂ် (၃) အနာဂါမိမဂ် (၄) အရဟတ္တမဂ် ယိုလစ်ꩻပါꩻသွူ။ ၄၄။ "ဖိုလ်ႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကလꩻ ကခံႏစာꩻဗာႏ လောကုတ္တရာႏမဂ် (ကုသိုလ်ႏ)အကျိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ"ဖိုလ်ႏ"နဝ်ꩻသွူ။ ၄၅။ "ဖိုလ်ႏလစ်ꩻပါꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- (က) သောတာပတ္တိဖိုလ်ႏ (ခ) သကဒါဂါမိဖိုလ်ႏ (ဂ) အနာဂါမိဖိုလ်ႏ (ဃ) အရဟတ္တဖိုလ်ႏ ယိုလစ်ꩻပါꩻသွူ။ လင်္ကာႏ- သောတ သက၊ နာ အရ၊ မဂ္ဂ ဖိုလ်ႏလစ်ꩻပါꩻ။ ၄၆။ မဉ်ႏလꩻ သောတာပတ္တိဖိုလ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻသောတာႏပန်ႏ၊ မဉ်ႏလꩻ သကဒါဂါမိဖိုလ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻသကဒါဂါမ်ႏ၊ မဉ်ႏလꩻ အနာဂါမိဖိုလ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအနာႏဂါမ်ႏ၊ မဉ်ႏလꩻ အရဟတ္တဖိုလ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻရဟန္တာႏသွူ။ ၄၇။ "နိဗ္ဗာန်ႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကွပ်လွစ်ထန်ႏလꩻ တဏှာႏ(လောဘ)တဲင် နာမ်ႏတွမ်ႏရုပ် ဒုက္ခချုပ်ထိုꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ "အခန်ꩻ(၂) သီႏလငတ်ꩻပါꩻခန်ꩻ" ၁။ အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ ပဉ္စသီလံ ဓမ္မံ ယာစာမိ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ။ ၂။ ဒုတိယမ္ပိ အဟံ ဘန္တေ-------။ တတိယမ္ပိ အဟံ ဘန္တေ---------မေ ဘန္တေ။ ၃။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ၄။ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ ------၊ တတိယမ္ပိ ------။ ၅။ အာမ ဘန္တေ (ဗွေႏဩ)။ ၆။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ သက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိ သက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိ သက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိ သက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ သက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၇။ အာမ ဘန္တေ (ဗွေႏဩ)။ ၈။ "အဟံ ဘန္တေ"စတဲင် အဓိပ္ပါယ်ႏ - ဩဗွေႏ ခွေသွဉ်းကွီဗာႏ သရဏဂုံႏ သွံပါꩻတွမ်ႏ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ၊ တရာꩻမျတ်ယို ဗွေႏဩ၊ ဩဗွေႏ ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းတဲင် ဖေႏသွော့ ခွေသွဉ်း သီႏလ ဗွေႏဩ။ ဩဗွေႏ ( နီလဲင်ႏကိုတဲ့ ခွေသွဉ်းကွီဗာႏ-------) ဩဗွေႏ (သွံလဲင်ႏကိုတဲ့ ခွေသွဉ်းကွီဗာႏ------) ရိုꩻသွုပ်ငါလွေꩻသွော့။ ၉။ "အာမ ဘန္တေ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- ဩဗွေႏ မွေးသွူဗွေႏဩ။ ၁၀။ "နမော တဿ"စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- လိုꩻလူꩻဗျဟ္မာႏ၊ သတ္တဝါႏခိုမူႏ၊ ကားကလူႏယို၊ ခံႏထူႏထွိုက်ဒါႏ၊ ဆရာႏအဲဉ်ထဝ်း၊ ဗွေႏစောဝ်းနမ်းဒါႏ၊ ယံငါႏစဲင်းစဲ့၊ ကြောင်းကြဲ့တရာꩻ၊ ကွပ်သေငါꩻဒါႏ၊ ဘုရာꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ (ခွေသွဉ်း) ဝုဲင်ႏဗွေႏဩ။ ၁၁။ "ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- ( ဘုရာꩻယို ထွာခွေသွဉ်းထာꩻကိုꩻကွယ်ႏ၊ ရေႏရွယ်ႏယွုမ်းမတ်၊ ခွေသွဉ်းဆယ်ꩻကပ် ဗွေႏဩ) ၁၂။ "ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- ( တရာꩻယို ထွာခွေသွဉ်းထာꩻကိုꩻကွယ်ႏ၊ ရေႏရွယ်ႏယွုမ်းမတ်၊ ခွေသွဉ်းဆယ်ꩻကပ် ဗွေႏဩ) ၁၃။ "သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ"အဓိပ္ပါယ်ႏ- ( သံႏဃာႏတောႏမျတ်ယို ထွာခွေသွဉ်းထာꩻကိုꩻကွယ်ႏ၊ ရေႏရွယ်ႏယွုမ်းမတ်၊ ခွေသွဉ်းဆယ်ꩻကပ် ဗွေႏဩ) ၁၄။ "သီႏလငတ်ꩻပါꩻ"ပြန်ႏပအိုဝ်ႏအအဲဉ်ႏ- ၁။ ခွေသွဉ်း ခံႏမာꩻသီတဝ်း ဝင်ꩻသက်ဗွေႏဩ။ ၂။ ခွေသွဉ်း ခံႏထူႏတခွန်ꩻတဝ်း ဝင်ꩻတခြိုꩻဗွေႏဩ။ ၃။ ခွေသွဉ်း ခံႏပဲစ်မာႏတဝ်း ဝင်ꩻလမ်းသားဗွေႏဩ။ ၄။ ခွေသွဉ်း ခံႏဒေါ့ꩻလဲဉ်တဝ်းထာꩻ ဗွေႏဩ။ ၅။ ခွေသွဉ်း ခံႏအွꩻတဝ်း ဒေါဝ်သူႏရာႏ ဗွေႏဩ။ ၁၅။ သီႏလယို မဉ်ႏထူႏဒျာႏ ဘုရာꩻငါနဝ်ꩻ (လိုꩻကျောင်ꩻထျꩻ မဉ်ႏမွေးတဝ်းနဝ်ꩻ) အာမ ဘန္တေ-ငဝ်းယို ရိုꩻပါမွုန်းဒွုမ်နေား။ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ သွစ်ꩻဖြုံႏကဗျာ- ၁၆။ ဝင်ꩻယိုအသက်-ထူႏနက်လွဉ်ꩻမာႏ ငါးရုဲင်ꩻထဲ့ဗာႏ-ချမ်ꩻသာႏကင်ꩻညာꩻ သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို-သီခြိုချာဗာႏ မာꩻသီမွုန်း-မဉ်ႏယွုန်းသီႏလထွာ။ ၁၇။ တခွန်ꩻဝင်ꩻထာꩻ-စွန်ပါꩻလွဉ်ꩻမာႏ ငါးရုဲင်ꩻထဲ့ဗာႏ-ချမ်ꩻသာႏကင်ꩻညာꩻ သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို-ဝွေꩻယိုကေန်ꩻငါႏ တခွန်ꩻမွုန်း-မဉ်ႏယွုန်းသီႏလထွာ။ ၁၈။ ဝင်ꩻမာဝင်ꩻဝါꩻ-စောကာꩻလွဉ်ꩻမာႏ ငါးရုဲင်ꩻထဲ့ဗာႏ-ချမ်ꩻသာႏကင်ꩻညာꩻ သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို-မူႏယိုထွာဗာႏ ပဲစ်မာႏမွုန်း-မဉ်ႏယွုန်းသီႏလထွာ။ ၁၉။ ဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲဉ်ပါꩻ-မုသာꩻလွဉ်ꩻမာႏ ငါးရုဲင်ꩻထဲ့ဗာႏ-ချမ်ꩻသာႏကင်ꩻညာꩻ သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို-ဝွေꩻယိုတအာႏ ဒေါ့ꩻလဲဉ်မွုန်း-မဉ်ႏယွုန်းသီႏလထွာ။ ၂၀။ အွꩻဒဝ်ထီလျား-မွန်ꩻဗားလွဉ်ꩻမာႏ ငါးရုဲင်ꩻထဲ့ဗာႏ-ချမ်ꩻသာႏကင်ꩻညာꩻ သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို-ဗားဖိုအာငါႏ ဒဝ်အွꩻမွုန်း-မဉ်ႏယွုန်းသီႏလထွာ။ "တောင်ꩻသေꩻ-" သွစ်ꩻဖြုံႏကဗျာယိုနဝ်ꩻ တပုဒ်တပုဒ် အဝ်ႏလစ်ꩻရဲဉ်ႏတဲင် ပထမတရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ငဝ်းထင်ႏ၊ ဒုတိယတရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ငဝ်းလင်ꩻ၊ တတိယတရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ငဝ်းထင်ႏ၊ စတုတ္ထတရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ငဝ်းလင်ꩻ၊ တတိယတရဲဉ်ႏ ငဝ်းအသွတ်ꩻတွမ်ႏ စတုတ္ထတရဲဉ်ႏ ငဝ်းအထျꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသွုပ်ယွိုင်ꩻလွေꩻဗာႏလို့ဝင်ꩻ နဝ်ꩻမꩻ ယိန်းတလေ့နဝ်ꩻသွူ။ "သီႏလငတ်ꩻပါꩻ (၁၂)ဖြုံႏလင်္ကာႏ" + ဝင်ꩻယိုအသက်၊ ဝွေꩻထူႏနက်၊ ယူႏပက် ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ = သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ သီတခြို၊ ဝွေꩻယို သက်ဒွေါင်ႏဆုဲင်ꩻ။ + တခွန်ꩻဝင်ꩻထာꩻ၊ ဝွေꩻစွန်ပါꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ = သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ ရန်းမထို၊ ဝွေꩻယို ကေန်ꩻခြေားဆုဲင်ꩻ။ + ဝင်ꩻပိုဝင်ꩻဝါꩻ၊ ဝွေꩻစောကာꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ = သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ အညမ်းကို၊ မူႏယို ထွာဗာႏဆုဲင်ꩻ။ + ဒေါ့ꩻလဲဉ်လိန်ႏပါꩻ၊ ဝွေꩻမုသာꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ = သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ ထွိုင်းထွူကို၊ ဝွေꩻယို တအာႏဆုဲင်ꩻ။ + အွꩻဒဝ်ထီလျား၊ ဝွေꩻမွန်ꩻဗား၊ ကွပ်ယား ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ = သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လီးလူꩻကို၊ ဝွေꩻယို ဗားအာဆုဲင်ꩻ။ "လိုꩻပေႏသီးတာႏ ပျောႏခရာႏ လင်္ကာႏကဗျာ" ရီ= ဝင်ꩻယိုအသက်၊ ဝွေꩻထူႏနက်၊ ဝွေꩻတွက် ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= ဝင်ꩻယိုအသက်၊ ဝွေꩻထူႏနက်၊ ယူႏပက် ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ ရီ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယို ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ သီတခြို၊ ဝွေꩻယို သက်ဒွေါင်ႏဆုဲင်ꩻ။ ရီ= တခွန်ꩻဝင်ꩻထာꩻ၊ ဝွေꩻစွန်ပါꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= တခွန်ꩻဝင်ꩻထာꩻ၊ ဝွေꩻစွန်ပါꩻ၊ ကွပ်မာꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ ရီ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယိုထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယို ကေန်ꩻခြေားဆုဲင်ꩻ။ ရီ= ဝင်ꩻမာဝင်ꩻဝါꩻ၊ ဝွေꩻစောကာꩻ၊ ကွပ်မာꩻထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= ဝင်ꩻမာဝင်ꩻဝါꩻ၊ ဝွေꩻစောကာꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ ရီ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယို ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ ဝွေꩻတန်ယို၊ မူႏယို ထွာဗာႏဆုဲင်ꩻ။ ရီ= ဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲန်ပါꩻ၊ ဝွေꩻမုသာꩻ၊ ကွပ်မာꩻ ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= ဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲန်ပါꩻ၊ ဝွေꩻမုသာꩻ၊ ကွ်မာꩻ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ ရီ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယို ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ ထွုင်းထွူကို၊ ဝွေꩻယို တအာႏဆုဲင်ꩻ။ ရီ= အွꩻဒဝ်ထီလျား၊ ဝွေꩻမွန်ꩻဗား၊ ကွပ်ယား ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= အွꩻဒဝ်ထီလျား၊ ဝွေꩻမွန်ꩻဗား၊ ကွပ်ယား ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။ ရီ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လောကကို၊ ဝွေꩻယို ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ စေ= သဲင်ꩻကွုတ်လိုꩻပို၊ လီးလူꩻကို၊ ဝွေꩻယို ဗားအာဆုဲင်ꩻ။ "သီႏလငတ်ꩻပါꩻ ပါဠိကို အမာႏတွမ်ႏ အမဲဉ်ႏ" + ဝေ (ရာ) မဏိ မွေးတဝ်း၊ ဝေ (ရ) မဏိ ဒျာႏ။ + အဒိ ( န္န ) ဒါနာ မွေးတဝ်း၊ အဒိ (န္နာ) ဒါနာ ဒျာႏ။ + မိစ္ဆာ (စ)ရာ မွေးတဝ်း၊ မိစ္ဆာ (စာ)ရာ ဒျာႏ။ + မုသာဝါ (တာ) မွေးတဝ်း၊ မုသာဝါ(ဒါ) ဒျာႏ။ + (သူ)ရာမေ (ရိ)ယ မွေးတဝ်း၊ (သု)ရာမေ(ရ)ယဒျာႏ။ "လိုꩻကျောင်ꩻတွက်တာႏ" တိသရဏ ဂဟဏံ (မဟာ) ပရိပုဏ္ဏံ မွေးတဝ်း၊ မဟာ-ပါတဝ်းသွူ၊ "သရဏ ဂမနံ ပရိပုဏ္ဏံ"နုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။ "အခန်ꩻ(၃) ခံႏထူႏသီႏလ (၈)ပါꩻခန်ꩻ" ၁။ အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ အဋ္ဌင်္ဂ သမန္နာဂတံ ဥပေါသထသီလံ ဓမ္မံ ယာစာမိ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ။ (ဒုတိယမ္ပိ---၊ တတိယမ္ပိ---)။ ၂။ နမော တဿ-တွမ်ႏ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ-ဖုံႏနဝ်ꩻ ဗွန်လဲဉ်း သီႏလငတ်ꩻပါꩻခန်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ၃။ ပါဏာတိပါတာ၊ အဒိန္နာဒါနာ-ဖုံႏနဝ်ꩻ ဗွန်လဲဉ်းသီႏလငတ်ꩻပါꩻခန်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ၄။ အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၅။ မုသာဝါဒါ၊ သုရာမေရယ-နဝ်ꩻလဲ့ ဗွန်လဲဉ်းသီႏလငတ်ꩻပါꩻ။ ၆။ ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၇။ နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ ဝိသုက ဒဿန မာလာ ဂန္ဓ ဝိလေပန ဓာရဏ မဏ္ဍန ဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၈။ ဥစ္စာသယန မဟာသယနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၁။ "အဗြဟ္မစရိယာ"စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- အကျင်ꩻတမျတ်တဝ်း (မူႏခိုပေါင်ꩻအုံ မေထုန်အကျင်ꩻ)ယို ခံႏမာꩻတဝ်း။ ၂။ ဝိကာလဘောဇနာ-စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- တယ်ႏမွူးနွောင်းမာꩻတွို့ꩻ ဗꩻလွေꩻအာႏရုံႏထန်ႏ ခံႏအံႏတဝ်း အာဟာႏရ။ ၃။ နစ္စ ဂီတ-စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- ကျူႏထာꩻ၊ တဲက်ငဝ်း၊ ဒုံႏအူ၊ ဒျꩻကဝ်ႏ၊ ဒင်ႏမွန်း၊ မာꩻလွုမ်း မာꩻတရေꩻနမ်းဖုံနဝ်ꩻ ခံႏမာꩻတဝ်း။ ၄။ ဥစ္စာသယန မဟာသယန-စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- ခင်ႏလမ်းထို၊ ခင်ႏလမ်းမျတ်ကိုနဝ်ꩻ ခံႏအုံတဝ်း။ ၅။ အဟံ ဘန္တေ-စတဲင်အဓိပ္ပါယ်ႏ- ဩဗွေႏ ခွေသွဉ်းနဝ်ꩻ ကွီခွင်ꩻဗာႏ သရဏဂုံႏ သွံပါꩻတွမ်ႏ အင်္ဂါႏသွစ်ꩻပါꩻ ကဗွေခါꩻဒါႏ ဥပုသ်သီႏလ တရာꩻမျတ်ယို ဗွေႏဩ၊ ဩဗွေႏ ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းတဲင် ဖေႏသွော့ ခွေသွဉ်းသီႏလ ဗွေႏဩ။ ၆။ "သရဏဂုံႏသွံပါꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ- ခွေသွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ ဆယ်ꩻကပ်ဘုရာꩻ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ- ခွေသွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ ဆယ်ꩻကပ်တရာꩻ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ- ခွေသွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ ဆယ်ꩻကပ်သံႏဃာႏ၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"သရဏဂုံႏသွံပါꩻ"နဝ်ꩻသွူ။ ၇။ "ဥစ္စာသယန-ခင်ႏလမ်းထို"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- အခင်ႏကအဝ်ႏဒါႏ တသောင်ꩻမာꩻကီ ခုံႏကလာꩻထဲင် စတဲင်ခင်ႏလမ်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ၈။ "မဟာသယန-ခင်ႏလမ်းမျတ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကောႏဇော်ꩻတန် အဆွဉ်ႏကအဝ်ႏဒါႏ တစူလစ်ꩻမာꩻကီတွမ်ႏ အလုဲင်ꩻအကွက်ꩻအစားစား ကောႏဇော်ꩻတန် အဆွဉ်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ ဒါခါꩻတဲးတဲးဝါးဝါး ခင်ႏလမ်းဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ခင်ႏလမ်းမျတ်"နဝ်ꩻသွူ။ ၉။ သꩻကျွားလောဘ ထိန်ꩻဖေႏကလꩻတဲင် မွူးခွယ်ဖဲ့ꩻ အံႏအွꩻ၊ ဒျꩻကဝ်ႏ၊ ဒင်ႏမွန်း-စတဲင်စားယို ယွုန်းထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၀။ သဉ်သွစ်ꩻ (ဥပုသ်သီႏလ)ယိုနဝ်ꩻ လိုꩻလမ်းပါꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ကားကနွောင်ꩻရာꩻ (တခွယ်ꩻ တနားရီႏ တနီꩻ တသာ တလာ တနေင်ႏ ခြေင်ႏသက်တလီး) ခံႏဆောက်တယ်ႏနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။