ဘာႏသာႏယေန်ႏငဲးရေꩻ

နေင်ႏ ၁၃၇၁-ဗာႏ၊ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏအစွိုꩻ ထောင်ထွားရေꩻတရာꩻပွယ်ꩻ "(၁) ဘာႏသာႏယေန်ႏငဲးရေꩻ" ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး - ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ဗုဒ္ဓ-နဝ်ꩻ ဘုရာꩻ၊ ဘာႏသာႏ-နဝ်ꩻ ငဝ်း၊ လိုꩻကနေးနာႏလွဉ်ꩻ ဘုရာꩻငဝ်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ"နဝ်ꩻသွူ။ နီဗွေႏဘုရာꩻငဝ်းနဝ်ꩻ သွဉ်ဒျာႏ ထာꩻယေန်ႏကေႏ၊ ဖေႏဒျာႏ ထာꩻယေန်ႏငဲး၊ သွဉ်ဖေႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် သွဉ်ဖေႏ ကာယကံႏ(နမ်း)ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ ဒေါ့ꩻဖေႏ ဝစီꩻကံႏ(ဖြောင်း)ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ ယူႏဖေႏ မနော်ꩻကံႏ (သꩻ)ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ အထျꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻသွံမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻသွံမျိုꩻအကို ကာယကံႏ(နမ်း)ယေန်ႏငဲးရေꩻနဝ်ꩻ လမ်းကို နမ်းယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ ကျောင်ꩻကို နမ်းယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ အမျာꩻငါ နမ်းယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ တဖူꩻလောင်း နမ်းယေန်ႏငဲးရေꩻ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏအာတန်သွူ။

လမ်းကိုယေန်ႏငဲးရေꩻ

လမ်းကိုယေန်ႏငဲးရေꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻ မဉ်ႏလွေꩻမွိုးငါဖါထျꩻနဝ်ꩻ လွေꩻရိုႏရိုႏသေႏသေႏဗာႏ၊ အွဉ်ႏတကုတ်ꩻပသာႏကတူႏ၊ အွဉ်ႏတကောင်ႏပသာဗာႏငင်းတစိꩻ၊ မဉ်ႏဖေႏမွိုးဖါ (မွိုးဖြား-ဖါဖြား)တခြိုꩻတမျိုꩻမျိုꩻတဲ့ ခွုမ်စူနီပင် ဖေႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏဗာႏ (ခွုမ်စူပင်ထွေလွုမ်ꩻ စူပင်စေႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏပယ်လွဉ်ꩻကွို့ꩻ စူပင်ထွေနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မွေးတဝ်း။) ဖါမဉ်ႏဖေႏ တစွိုးစွိုး၊ မွိုးမဉ်ႏယောင်းလွဉ် တခြိုꩻတမျိုꩻမျိုꩻတဲ့ ထူႏဆွုမ်ႏနေးသွော့ စူနီပင်၊ ပိုခိုပိုမူႏသီး မဉ်ႏအီႏလွေꩻကျောင်ꩻတဲ့ ဝုဲင်ႏသေꩻသွော့ ဘုရာꩻ၊ ဝုဲင်ႏပါသွော့ မွိုးဖါ၊ မွိုးဖါသီး မဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်းလမ်းတဲ့ ကဝုဲင်ႏဘုရာꩻခါ ရေႏမတ်ဝုဲင်ႏပါသွော့ မွိုးဖါ၊ မွိုးဖါမဉ်ထွဉ်ႏယမ်းတဲ့ အုံလင်ꩻဝုဲင်ႏရီးက မွိုးဖါထွူမꩻ ယမ်းဖေႏ၊ နေးဒျာႏသွော့ သꩻရိုႏသေႏ၊ ရေႏဒျာႏသွော့ ဖေႏကဟဝ်။

မွိုးဖါ (မွိုးဖြား-ဖါဖြား)အဝ်ႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻတွင်ꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဗွီႏဗွီႏသွော့ငဝ်း၊ ဗွောင်မွုန်းကဲစ်သဲစ်-စတဲင်စားနဝ်ꩻ၊ မွိုးဖါ ဗေင်ႏထာꩻတွင်ꩻ၊ လိုꩻဆာအဝ်ႏတွင်ꩻနဝ်ꩻ ရောင်မွုန်းထာꩻ၊ မုဲင်ꩻခါခါတဲ့ယဝ်း၊ မုဲင်ꩻကိုကိုတဲ့ယဝ်း လွေꩻယေန်ႏယေန်ႏကေႏကေႏ၊ လွေꩻဗွီႏဗွီႏထာꩻ၊ ခင်ႏငဝ်းသင်ႏမွုန်းတဝ်း-စတဲင်ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ လမ်းကိုယေန်ႏငဲးရေꩻဖုံႏသွူ။

ကျောင်ꩻကိုယေန်ႏငဲးရေꩻ

ကျောင်ꩻကိုယေန်ႏငဲးရေꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻတအီႏမွုန်းကျောင်ꩻကို၊ မာꩻဝွေႏမွုန်းကျောင်ꩻတလင်ꩻ၊ မာꩻတဗော့ꩻမွုန်းကျောင်ꩻ၊ အံႏသော့ꩻမွုန်း သံႏဃာႏဒဲဉ်ဝန်ႏ၊ ထီႏသံႏဃာႏနဝ်ꩻ ဝုဲင်ႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏဗာႏ၊ အုံသံႏဃာႏငါ၊ အုံဘုရာꩻငါနဝ်ꩻ အုံတရေꩻရေꩻဗာႏထာꩻ၊ အွဉ်ႏထွိုင်ႏခင်ႏလေင်း၊ ပိုႏခါꩻတွမ်ႏစူ၊ ဒို့ꩻခါꩻတွမ်ႏဆဲင်ꩻနဝ်ꩻ တရေꩻတဝ်း၊ အုံတပုဲင်ထာꩻ၊ အုံတပုဲင်ညထာꩻ မဉ်ႏဒါႏတဝ်းတဲ့ အုံတပန်းတရေꩻရေꩻနေး၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ခင်ႏအွဉ်ႏခတ်ꩻကီႏ၊ ပသီမ်းကီႏ၊ တလွုန်းကျွားကီႏနဝ်ꩻတဲ့ တရေꩻတဝ်း၊ ယေန်ႏကေႏတဝ်း၊ နာႏတရာꩻတွင်ꩻ တခေင်ꩻထာꩻ၊ တဟံသန်ထာꩻ၊ ထွားလော်လယ်တောဒျာႏထာꩻ၊ ဗျင်ႏစူနုံ၊ ဗျင်ႏခင်ႏနုံ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဓမ္မအဂါရဝ-ထွာရိုႏသေႏတဝ်းတရာꩻ၊ ဟဝ်မာꩻတဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ နာႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏဗာႏတရာꩻ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻကိုယေန်ႏငဲးရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

အမျာꩻယေန်ႏငဲးရေꩻ

အမျာꩻငါယေန်ႏငဲးရေꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻ အစီꩻအဝွေꩻ (ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲး)ကို အမျာꩻငါ ပသိမ်းကီႏ၊ တလွုန်းကီႏ၊ အွဉ်ႏထွိုင်ႏခင်ႏလေင်း စူဗောင်ပတ်ခါꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုꩻတန်တဖြာꩻဖြာꩻ အဝ်ႏဒေါ့ꩻထာꩻတွင်ꩻ ဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻ၊ ဗေင်ႏနောင်လို့ဝင်ꩻ၊ ခွဲႏတရွို့ꩻအုံကုံႏငင်းတဲ့နဝ်ꩻ၊ တခေင်ꩻထာꩻ၊ တဟံသန်ထာꩻ၊ ဖဲဉ်ႏသန်ထာꩻတဲ့နဝ်ꩻ စားနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယေန်ႏငဲးတဝ်း၊ အုံတရေꩻရေꩻထာꩻ၊ မာꩻမွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ ထွာထာꩻယေန်ႏကေႏ၊ အမျာꩻခြာ အံႏဒဲဉ်တွင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဉ်နေ့ꩻနိုꩻ၊ ခက်ꩻနုက်ခက်ꩻ၊ တဖြူသန်ဖြောင်း၊ လာꩻသန်ထီ၊ ဖဲဉ်ႏသန်ထာꩻ၊ ဒေါ့ꩻအေႏခရာႏ၊ ဒေါ့ꩻထာꩻဝွေႏခရာႏ၊ ဟန်အိုဗို့ꩻနေးတွမ်ႏစူ၊ ဒဲဉ်အံႏတွမ်ႏစော၊ စောလောင်းနဝ်ꩻ ဒဲဉ်စျꩻဖြောင်းကိုဗွို့ꩻ၊ ယုဲင်ထီဗွို့ꩻ စောတဗော့ꩻနဝ်ꩻ အွꩻအီဟန်ႏအိုထီ၊ ကွယ်အီဟန်ႏအိုထီ၊ မာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻပသို့ꩻဒါႏ၊ အံႏဒဲဉ်တွင်ꩻ အုံစောင်းပေါင်ထာꩻ-စတဲင်နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယေန်ႏငဲးတဝ်း၊ မာꩻမွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏမꩻ ထွာထာꩻယေန်ႏကေႏနဝ်ꩻသွူ။

တဖူꩻလောင်းယေန်ႏငဲးရေꩻ

တဖူꩻလောင်းယေန်ႏငဲးရေꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻ မဉ်ႏခွဲးရဟန်ꩻသံႏဃာႏ ဖုဲင်းဖေႏဗာႏတဖူꩻ၊ မဉ်ႏဖုဲင်ႏတဲ့ မဉ်ႏဝုဲင်ႏနေးနဝ်ꩻ ယိန်းယေန်ႏကေႏ၊ လွေꩻကာႏမွုန်းတဝ်း မွိုးဖါဆရာႏ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီးဆꩻငါ၊ မဉ်ႏထီႏ ဝင်ꩻလင်ꩻခြို့ꩻထာꩻနဝ်ꩻ ငမွုန်းတဝ်း၊ အမဉ်ႏရဆာတဲ့ လွေꩻစွီႏထွိုင်ႏဗာႏ၊ အတခြိုꩻမဉ်ႏခွို့လီလာထာꩻတဲ့ တွမ်ဟဝ်ကိုဗာႏ၊ "နာႏတကြွမ်ဒေႏ လꩻကားမုဲင်ꩻဗာႏဟွဉ်ႏ"ရိုꩻတယွို့မွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏထီႏလိုꩻဖြားစွဲးထွူႏထာꩻ၊ ယုတ်ထွူႏထာꩻတဲ့ လွေꩻယုတ်ကိုဗာႏ၊ မဉ်ႏထီႏဝင်ꩻစွဲးထာꩻ ယုတ်ထာꩻနွောင်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ လွေꩻစွဲးကို၊ လွေꩻယုတ်ကိုဗာႏ။ မဉ်ႏထီႏ ဗွေႏသံႏဃာႏသီးဖွစ်ꩻထာꩻတဲ့ "ခွေသွဉ်းတဲ့ မဉ်လꩻကုသိုလ်ႏ၊ ခွေသွဉ်းဖွစ်ꩻတေားယို ဗွေႏဩ" ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် ဖွစ်တေားဖေႏဗာႏ၊ မဉ်ႏထီႏမွိုးဖါဆရာႏသမာꩻသီး ဖွစ်ꩻဖျိုးထာꩻတဲ့ လွေꩻဖွစ်ꩻဖျိုးကိုဗာႏ၊ မဉ်ႏထီႏမွိုးဖါဆရာႏသီး ပဆျူႏအခွမ်ꩻလာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻကွီပဆျူႏဖေႏဗာႏ၊ မဉ်ႏထီႏမွိုးဖါဆရာႏသီး ပသေဒဲဉ်ဝန်ႏနဝ်ꩻ လွေꩻကွီပသေဖေႏဗာႏ။

မဉ်ႏထိုမ်းကာꩻနဝ်ꩻ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏ ပင်ꩻအွဉ်ႏဗာႏဆꩻငါ၊ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏ ဆရာႏမွိုးဖါ လိုꩻဆာလိုꩻဖြား၊ လိုꩻမူႏအဝ်ႏနမ်းလောင်းဖုံႏ မဉ်ႏတလꩻတဝ်းခင်ႏလမ်း ကာꩻကိုနဝ်ꩻ ခိုဗင်ႏယွဲး ပိုဖါယွဲးသီးဖုံႏ လူႏသွော့ဝင်ꩻခင်ႏလမ်း၊ ဖုဲင်ႏရာꩻအုံထွိုင်ႏနေးတေားသွော့၊ ကာꩻဝါးသားနဝ်ꩻ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏမဉ်ႏပါတဲ့ ပင်ꩻထိုမ်းသွော့ဆꩻငါ၊ ကာꩻကိုဆꩻငါနဝ်ꩻ ဒင်ႏမူႏနံꩻ၊ ရဟန်ꩻနဝ်ꩻထိုမ်းကာꩻတမေး ဒင်ႏနေးနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မွေးတဝ်းကွေး၊ မဉ်ႏထီႏကာꩻအဝ်ႏခံထာꩻ၊ လောအဝ်ႏခံထာꩻ လင်ꩻနွန်ႏကိုဗာႏ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တဖူꩻလောင်းယေန်ႏငဲးဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

မနော်ꩻကံႏ(သꩻ)ယေန်ႏငဲးရေꩻ

မနော်ꩻကံႏ(သꩻ)ယေန်ႏငဲးရေꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ သꩻယူႏဒျာႏ ဘုရာꩻ တရာꩻ သံႏဃာႏ ရတနာႏသွံပါꩻ၊ သꩻရက်ဝင်ꩻ၊ သꩻရက်သညင်ꩻဝင်ꩻ၊ သꩻမဉ်မာꩻဖေႏ ဝင်ꩻအကျိုꩻ၊ သꩻမဉ်မာꩻဒျာႏ ဒါႏန သီႏလ ဘာႏဝနာႏ၊ သꩻမဉ်လꩻဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏ၊ သꩻယူႏသေႏသေႏဒျာႏ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ၊ သꩻဟွုန်ငမ်းဒျာႏ ကွုတ်ဖြားဆာသီ၊ သꩻဟွုန်ဗွိုႏအန်ꩻဒျာႏ သင်္ခါႏရ၊ သꩻမဉ်အုံဒျာႏထာꩻယေန်ယေန် ထာꩻတေ့ꩻတေ့ꩻ-စတဲင်နုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာမနော်ꩻကံႏ (သꩻ)ယေန်ႏငဲးရေꩻဖုံႏသွူ။

ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး - သေဗာႏသွူ ယေန်ႏငဲးရေꩻသွံပါꩻ ကံႏထာꩻမာꩻနုဲင်းယိုဖုံႏတဲင် မဉ်ႏနေးနာႏလွဉ်ꩻယိုအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻယေန်ႏငဲး၊ ထွာလိုꩻတဲးဝါး တဖြာꩻတန်သွူ။ ယံဖေႏကထွာ လိုꩻယေန်ႏကေႏနဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻ၊ ကျိုꩻစာꩻဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏ၊ ကျိုꩻစာꩻကျံႏစဲႏနွောင်ꩻထွူခါ မဂ်ဉာဏ်ႏဖိုလ်ႏဉာဏ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏ ယကလꩻဗာႏကွိုနဲး တရာꩻသီးယာ တဖုံႏတဖင်ႏ တင်ႏကနန်ႏတဉ်ဟွေး။