မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

လိုꩻယွဲးဟော်ꩻထွားလိတ်

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို

ယေန်ႏငဲးမုꩻသီး အဓိကတဲင်ႏထွန်ႏတဗာႏနဝ်ꩻ လိတ်ဒျာႏ၊ လိတ်မဉ်ႏတအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ယေန်ႏငဲးမုꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း အဆင်းအရန်း တထိုလွဉ်နွောင်ꩻတဝ်းသွူ၊ လိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါဠိငဝ်း ဝါစာကြုဲင်ꩻလွဉ်တဲင် အခရာႏနဝ်ꩻ "ငဝ်း"ထန်ႏလွဉ်နုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကေားကပါသော့ꩻဒါႏ လိုꩻအစွိုꩻအဗူႏကိုသားဖုံႏ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ခွုမ်မာꩻခြွဉ်းငီꩻလို့ဝင်ꩻတွမ်ႏ ကိစ္စသွုပ်ဆွိုက်ခွုန်ꩻချာအတာႏ လိတ်နဝ်ꩻ ထွာအီဖေႏ အနယ်ꩻသွုပ်ဆွိုက်အီ ငဝ်းသီးအမုဲင်သင်္ကေတဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻမုꩻရေꩻထာꩻမာꩻကိစ္စဖုံႏအတာႏ လိတ်ယိုထွာအီအထွူႏအတွုမ်တဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်အွဉ်ႏသတိꩻငါႏ၊ လိတ်နဝ်ꩻ မာꩻထွာဖေႏသွဉ်ထူႏမုꩻအရဲဉ်ႏသီးအကျိုꩻတဲင် ထွာအီမွေးစွဉ်ႏ ကတုဲင်ဖါꩻပြွူႏဖြိုလွဉ်ဒါႏ ယေန်ႏငဲးမုꩻသီးအစွဲးအကမ်းနဝ်ꩻသွူ။

လိတ်နဝ်ꩻ မာꩻထွာအီ လိုꩻသီးအုံအဝ်ႏမုꩻစနစ် ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင်ညတာႏလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း လိုꩻဘဝအခေႏအနေႏ ဖေႏကပြောင်ꩻပေါႏထွာလွဉ်တာႏလဲ့ ထွာအီဖေႏမွေးစွဉ်ႏ အစွဲးအကမ်းသွူ၊ ကအီႏဖန်ဆင်ꩻတဲႏထွင်ႏ သꩻ-စေတသိက်ရေꩻရာႏအကို အထျꩻထျꩻ ကအဝ်ႏလိုႏငါႏငါႏ အခြွိုင်းအခြိုꩻကိရိယာႏနဝ်ꩻ လိတ်ယိုဒျာႏရင်ꩻသွူ၊ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ဖေႏကအုံတဉ်ႏခြွော့နွောင်ꩻအတာႏလဲ့သင်၊ မဉ်ႏထွာအစွိုꩻအဗူႏအနေႏလဲ့ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ သွုပ်ဆွိုက်မုꩻချော်ꩻချော်ꩻပြေပြေတဲင် ခွုမ်မာꩻခြွဉ်းငီꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ အနာလွို ကအီႏထိန်ꩻသိမ်ꩻတဲႏထောင်ႏဒါႏ နဲင်ႏငံႏအတာႏလဲ့သင်၊ ကတဲႏထောင်ႏဒါႏယေန်ႏငဲးမုꩻ ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင်ပြွူႏဖြိုအီအတာႏ အဲဉ်ထဝ်းတလꩻတဝ်း အခင်ႏမွဉ်ကထွာဒါႏ လိတ်မဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏတဉ်ႏခွေါင်နွောင်ꩻစွဉ်ႏ တွမ်ႏလိုꩻမျိုꩻခေါ်ခေါ်၊ ခမ်းထီခေါ်ခေါ်၊ ယေန်ႏငဲးမုꩻခေါ်ခေါ် တရောင်းတရေꩻနဝ်ꩻသွူ၊ တဲႏဆို့ꩻယေန်ႏငဲးမုꩻ ယံဖေႏနေးကထင်ႏထို ကလွိုင်ႏကွုန်ꩻ ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင်အီနဝ်ꩻ လိတ်ယိုဗိုန်ပီနုဲင်း အွတ်ꩻတဗီးနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်စွဉ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻအဝ်ႏလွဉ်ခေါ်ခေါ်တဲင် ယေန်ႏငဲးမုꩻလဲ့ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်ဗာႏစွဉ်ႏ နမ်းပဲင်ႏယေန်ႏငဲးမုꩻ အပုံႏအငုဲင်ꩻနဝ်ꩻသွူ၊ လိတ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဘဝဆရာႏ ဖေႏအိလိုꩻယွဲးသီး ထာꩻသေဉာဏ်ႏ ကဝွေႏဖန်ႏနွောင်ꩻအီ အမာႏအမဲဉ်ႏတန်ဒျာႏ၊ ကားကအဝ်ႏပျောႏသွင်ႏနွောင်ꩻအီစွဉ်ႏ၊ လိုꩻသီးဖေႏကမော့ꩻမွုန်းထာꩻဒုက္ခ' ဖေႏကမွိုက်ရွိုင်ꩻဗာႏမွုန်းနဝ်ꩻ လိတ်ယို ထွာဖေႏထာꩻလေအရောင်ႏ ထောင်ႏရီးဖေႏဆꩻငါနဝ်ꩻသွူ၊ ဗိုန်ပီနုဲင်းစွဉ်ႏ သွꩻခွဟဝ် ကသွဉ်သင်ဆုံꩻမꩻနွောင်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻနဝ်ꩻယင်သွူ၊ မာꩻဖွီသွောင်တလျူနွောင်ꩻအီ' မာꩻတရျိုးငမ်းနွောင်ꩻအီ လိုꩻကားကအဝ်ႏ၊ သွဉ်ဖေႏနွောင်ꩻအီလိုꩻ၊ မာꩻသꩻရေꩻနွောင်ꩻအီလိုꩻ၊ ကတဲႏထောင်ႏဒါႏနဲင်ႏငံႏတဗာႏကိုတဲ့သင်' ကဖောႏထေလွေꩻ စနစ်တသာတဗာႏအကိုလဲ့သင် ကခွုမ်မာꩻဖေႏဒါႏ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ဖေႏကထင်ႏထို ကလွိုင်ႏကွုန်ꩻ လိုꩻအရေꩻကတန်' ကတွိုႏခြောင်ꩻငါႏ ကပါသော့ꩻဒါႏ ထွို့ꩻဗူႏတမာအခန်ꩻသားနဝ်ꩻ သွဉ်ဒါႏထွူလိတ်တဲင် မဉ်ႏလွူꩻထွားနွောင်ꩻနဝ်ꩻမꩻ အကျိုꩻအဝ်ႏသွူ။

လိုꩻယွဲးဖုံႏ၊ လိုပ်ꩻလုဲင်းသွို့ꩻခြံသားဖုံႏ မဉ်ႏဒါႏအာအာလွဉ်လိတ်နဝ်ꩻမꩻ ခမ်းထီအီႏထင်ႏထို၊ ထာꩻထီႏလုဲင်းလွဉ်တဲင် ခမ်းထီအတာႏ ကအီႏထေလွေꩻကွန်ႏအာႏလဲ့ တလာလွဉ်နွောင်ꩻ၊ ယံဖေႏကဟော်ꩻထွားလွလိတ်နဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏလိုႏထွို့ꩻဗူႏတမာပါငါႏနဝ်ꩻသွူ၊ လိတ်သီးအခရာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏအက္ခရာႏအတဲမ်းအမုဲင်ဒျာႏရင်ꩻ၊ အက္ခရာႏကရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ကတဲမ်းလိတ်ကိုနဝ်ꩻ ထွာနမ်းခြောင်ꩻတင်ဖေႏဒျာႏ ငဝ်းသီးအမုဲင်သင်္ကေတ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏအက္ခရာႏ အတဲမ်းအမုဲင်တန်ဒျာႏ၊ ထွာဒျာႏ အတဲမ်းမုဲင်သေꩻ သုတဆဲင်ႏရာꩻရသဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏ၊ ထွာဒျာႏ တဲမ်းမုဲင်သေꩻခါꩻ နမ်းရေꩻနမ်းတာႏ အခရာႏဖုံႏတဲ့မွေးမွေး၊ ထွာဒျာႏ တဲမ်းမုဲင်ꩻသေꩻခါꩻ ကျောင်ꩻသွဉ်ပညာႏလဲ့မွေးမွေး၊ အက္ခရာႏအွိုးအစစနဝ်ꩻ ကကျင်ႏလဲပ်ဒါႏ အီစိစ်ယေန်ႏငဲးမုꩻသား "စွန်ဂိုလ်မန်းဒါ"ရိုꩻ "ပေါႏပေါက်လွဉ်ဒျာႏ ဗီသီ ၁၉၀၀တွမ်ႏ ၁၈၀၀-ခါႏ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ပညာႏသျင်ႏယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ရမ်ꩻဒျာႏအပေါႏပေါက်လွဉ် ဗီသီ ၁၆၀၀-ရပ်နဝ်ꩻကာႏနုဲင်းနဝ်ꩻယင်၊ မဉ်ႏလွူꩻထွားစမ်ꩻဗာႏ ကမ္ဘာႏလိုꩻမျိုꩻယင်ဟန်ႏသီး အအက္ခရာႏအနပ်အတွက်နဝ်ꩻ အီတလီအက္ခရာႏ အဝ်ႏ ၂၂-ဖြုံႏ၊ လဲတ်တိဉ်အက္ခရာႏ ၂၂-ဖြုံႏ၊ ဂရိအက္ခရာႏ ၂၄-ဖြုံႏ၊ ပိဉ်တိစ်အက္ခရာႏ ၂၅-ဖြုံႏ၊ ဂျာမနီအက္ခရာႏ ၂k၆-ဖြုံႏ၊ ရသျားအက္ခရာႏ ၃၂-ဖြုံႏ၊ မန်းအက္ခရာႏ ၃၃-ဖြုံႏ၊ ခယ်ႏအက္ခရာႏ ၅၃-ဖြုံႏ၊ ထုဲင်ႏအက္ခရာႏ ၇၄-ဖြုံႏ အဝ်ႏလွပငါပရာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻအကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။

ဒင်ႏပျꩻနယ် အက္ခရာႏအကျောင်ꩻ' လိတ်ခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထွူလဲဉ်းသွူတဲင် အီႏဒင်ႏပျꩻနယ်ယင်း စေးအခရာႏ၊ လိတ်လုဲင်ꩻအတဲမ်းအကဲစ်ꩻယို လိုꩻပွိုင်းလဲင်ႏ အရန်းတဲမ်းဒင်ႏလွဉ်ဒျာႏ ဟံႏဗော့ꩻတပျာႏလောင်း၊ လုံးတပျာႏလောင်း၊ ပဉ်ခဝ်တပျာႏလောင်း တဲမ်းဆုဲင်ꩻယင်းနဝ်ꩻ ကဟဲ့ꩻဒါႏ "ပပုဲင်းရပ်"(papyarus)ကရိုꩻဒါႏ ဖြွုမ်းမွူး ဖြွုမ်းခဝ်တပျာႏလောင်းဖုံႏ၊ ဆုဲင်ꩻစေးထွိုင်ႏပေါႏလွဉ်ခိန်ႏနဝ်ꩻ အကျောင်ꩻပျုတွမ်ႏ ဖြွုမ်းမွူးယိုတဲင် စေးလာႏနဝ်ꩻ တွမ်ႏအင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏ ဟဲ့ꩻလွခန်း paper သမဲင်ꩻဆရာႏဖုံႏ ရိုꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ မဲ့ဆꩻလ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ လိတ်စောင်ႏစေးနဝ်ꩻ တွိုႏခြောင်ꩻလွဉ်၊ အတွင်ႏလွဉ်လဲဉ်းဒျာႏ၊ ကမာꩻစ မာꩻစေးထာꩻမာꩻသားနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ပါꩻကထေင်းထံႏထာꩻမာꩻ ခယ်ႏဟော်နန်ꩻတောႏကို ကမဉ်ꩻဒါႏ "ဆုဲင်လွန်"ဒျာႏသွူ၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ ကွန်ႏကျမ်ꩻအနေႏ သုံꩻနေးသေင်ႏဖေ့ꩻ၊ သဝ်ႏမွူးဖုံႏတွမ်ႏ ပိတ်ခဝ်ပိတ်ကွို့ꩻဖုံႏတဲင် ခရစ်နေင်ႏ ၁၀၅-ဗာႏကို ထေလွေꩻရီးရီး စေးနဝ်ꩻသွူ။ ခရစ်နေင်ႏ ထွိုင်ႏတွိုႏ ၇-ရျာꩻဗူႏလွိုမꩻ ကွဲးစွစ်ꩻတိုးလွေꩻသော့ꩻ ဥရောပတွိုက်ကိုဖုံႏ၊ အဝ်ႏနဝ်ꩻထွူမꩻ တဲႏထောင်ႏလွဉ်လွ စက်စေး(စက်မာꩻစေး)ဖုံႏ၊ အဝ်ႏစွစ်ꩻတိုးလွေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻကျာꩻ ခရစ်နေင်ႏ ၁၂၇၆-ဗာႏကိုနဝ်ꩻ စက်စေးဖုံႏ တွိုႏလွေꩻအီတလီနဲင်ႏငံႏ၊ ခရစ်နေင်ႏ ၁၃၄၈-ဗာႏနဝ်ꩻ စက်စေးဖုံႏ တွိုႏလွေꩻပိဉ်တိစ်နဲင်ႏငံႏ၊ ခရစ်နေင်ႏ ၁၈၅၅-ဗာႏနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻဗိတေင်၊ စက်စေးဖုံႏ တွိုႏလွေꩻလွ စက်မုꩻကပြွူႏဖြိုလွဒျာႏနဲင်ႏငံႏဖုံႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻသွူ။

လိတ်စောင်ႏသီး ကထင်ႏထိုပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်နဝ်ꩻ တွိုႏခြောင်ꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ လိတ်စောင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻစဲင်းအီဖေႏ လိုꩻသီးအစွိုးစွိုးအဒဝ်ႏဒဝ်ႏ၊ လိတ်စောင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ နပ်ဖြားသွိုဒျာႏ တွမ်ႏလိုꩻသီးဖုံႏ၊ ခွုင်းတဲင်ကသွဉ်ထူႏမုꩻ ကတမာဖေႏနွောင်ꩻအီ လိုꩻသီးထာꩻသေဉာဏ်ႏတဲ့သင်၊ သꩻတွမ်ႏစေႏတနာႏသီး ကမာꩻခွေါင်းတသွိုးအီဒါႏ လိုꩻသီးသꩻရာႏတဲ့သင် အကဲဉ်အနျꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏထဲ့လသော့ꩻလင်ꩻ လိတ်စောင်ႏကိုသွူ၊ ကွပ်ဘဝဖေႏလိုꩻသီး တလီꩻဝစ်ꩻသုဲင်ထွာႏသန်တဲင် ကတက်ချာဒါႏအချက်ဖုံႏနဝ်ꩻငါမဉ်ႏတဲ့ ဟဲ့ꩻလွကမ္ဘာႏသမဲင်ꩻတွော့ꩻ အဝ်ႏထိုးခါꩻကမ္ပယ်ႏ လိတ်စောင်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ႏလမ်းထိုမ်ႏပညာႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏလိတ်စောင်ႏဖုံႏကို၊ တက္ကသိုလ်ႏစဲစ်စဲစ်နဝ်ꩻ လိတ်စောင်ႏပြုံႏတန်ဒျာႏ၊ လိတ်စောင်ႏဖုံႏ တအဲဉ်ထဝ်းလမ်းနဝ်ꩻ တွမ်ႏအခန်ꩻတခါꩻအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီဝင်ꩻ၊ ဟော်ꩻထွားလိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ တလိုႏတဝ်းပညာႏသျင်ႏတွမ်ႏ ပါမောက္ခ၊ လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ခံႏအတွိုင်ႏပင်ႏတဲင် တွမ်ႏကအုံတံꩻသေႏသေႏဖေႏဒါႏ ကထိကတန်နဝ်ꩻဗိုန်ဝင်ꩻ၊ လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏငါႏသွူဗော့ꩻ လိုꩻသီးတစူယောင်းရပ်လွုမ်ꩻလဲ့ တခံႏဗာႏတဝ်း လိုꩻသီးသꩻဝင်ႏစာꩻ၊ ခယ်ႏအွဉ်ငါတန် "မော်သီတုံး"ဒေါ့ꩻခါꩻဗာႏဖို "လောကအကို ဟော်ꩻထွားလိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ထွာထာꩻမာꩻအယိုꩻသွတ်ꩻ"တဲ့၊ လိတ်စောင်ႏမဉ်ယံတဝ်းနုဲင်းမုဲင်ꩻ ယံတန်းခန်းတယဝ်း တနယ်ꩻတဝ်းတဲ့တနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဖေႏနွောင်ꩻအီ ထာꩻသေပညာႏယဟန်ႏတန်သွူ၊ ဟဝ်ထွားလွိုက်ဟော်ꩻတဝ်း လိတ်စောင်ႏယိုယိုနဝ်ꩻနဝ်ꩻ၊ လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ဒို့ꩻတခြို့နွောင်ꩻ ကေားဟော်ꩻထွားလိတ်သားဖုံႏ၊ လိတ်စောင်ႏလိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏယေန်ႏငဲးမုꩻတမျိုꩻ၊ လောကအကို ပေါႏလွိုတဲင်လိုꩻ ထာꩻအံႏအော်ꩻခရာႏ ကအီႏဗိုန်ပီနုဲင်းလိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ တအဲဉ်ထဝ်း-ဒေါ့ꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။

ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပါꩻမူႏမဲ့တထီႏတဝ်းထာꩻ "ဟဲလိဉ်ကဲလား"ရိုꩻ "သွဉ်းမူႏအတာႏ လိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏသုခဘုံႏတန်သွူ၊ လိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏသွဉ်းမူႏနဝ်ꩻ အခွင်ꩻအရေꩻတမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻငါလဲ့ တသွုမ်ꩻအီဗာႏတဝ်း၊ ပေါင်ꩻကွိုက်သွုပ်ဆွိုက်တွမ်ႏ သွꩻခွဟဝ်ကရိုꩻဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻတဲင် ကအီႏခံႏစာꩻသေနွောင်ꩻအီ အသွဉ်သင်ဟဝ်တာႏနဝ်ꩻ အရဲးအဆီꩻ အပါႏအပေ့ꩻတအဲဉ်ထဝ်း၊ လိတ်စောင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထာꩻငမ်းတရျိုးတအဲဉ်ထဝ်းတွော့ꩻ သွုပ်ဆွိုက်ဒေါ့ꩻရီနွောင်ꩻစွဉ်ႏ တွမ်ႏသွဉ်းမူႏ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ရွာꩻထင်တစိုဟဝ်နဝ်ꩻ ထွာအီလက်သမာꩻယံသီး အနီꩻအရင်ꩻနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻကမဉ်ထင်ႏထိုထာꩻသီး အနီꩻအရင်ꩻဟဝ်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိတ်စောင်ႏတဖွူꩻနဝ်ꩻ မာꩻစွစ်ꩻလီနွောင်ꩻအီ ငဝ်းခြုဲင်းယွဲးဖုံႏ' အနယ်ꩻပညာႏဖုံႏ' ထာꩻသေဉာဏ်ႏဖုံႏ၊ မာꩻလွစ်ဖေႏနွောင်ꩻအီ သွဉ်းသယ်ႏတွမ်ႏ လိုꩻဆင်ꩻရယ်ꩻသားဖုံႏ၊ မာꩻဗွိုဆေ့ꩻထိုꩻဖေႏနွောင်ꩻအီ ခေ့ꩻကရစ်ꩻဒွုန်တခွုတ်ကရိုꩻဒါႏ ထာꩻတသူႏသေတဝ်း၊ ထိုမ်ႏမော့ꩻနွောင်ꩻအီ နဲင်ႏငံႏတသာ ကမ္ဘာႏတသာဖုံႏ၊ ရက်စိုမ်ꩻနွောင်ꩻအီ အမဲဉ်ႏတရာꩻဖုံႏ၊ လွောင်ႏခြွဉ်းတဉ်ႏနွောင်ꩻအီ လိုꩻသီးယေန်ႏငဲးမုꩻအဒဝ်ႏဒဝ်ႏသွူ၊ ဟော်ꩻထွားလိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏငါႏ အင်းရွယ်ႏချက်ဖုံႏ၊ "အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏငါႏ အင်းရွယ်ႏချက်ဖုံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထာꩻသေဉာဏ်ႏ ဖေႏကတိုꩻ' ဖေႏကနက်ကဖြားလွဉ်အီ၊ ဖေႏနေးပညာႏဗဟုသုတ ကလွိုင်ႏလွဉ်အီ၊ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏဗဲင်း အင်းရွယ်ႏချက် ထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻ ဖေႏကနပ်ကဖြားလွဉ်အီ၊ ဖေႏနေးသꩻထာꩻစိက္ကူꩻကနပ်ကဖြားလွဉ်အီ တွမ်ႏထာꩻလွꩻဖေႏကထိုꩻမားအီနဝ်ꩻသွူ။

ဗဟုသုတလွိုင်ႏလွဉ်အီ တွမ်ႏကဟော်ꩻထွားအာအာလိတ်နဝ်ꩻ၊ ထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻဖုံႏ နပ်လွဉ်ဖြားလွဉ်အီ၊ ဝွေႏဖန်ႏဒါႏလွဉ်အီ အမဲဉ်ႏတွမ်ႏအမာႏဖုံႏ၊ ဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻအီ စွုမ်ႏနီꩻကအဝ်ႏခွဲးကျုံႏဒါႏ ပျဿနာႏဖုံႏ၊ နွို့သော့ꩻလိုꩻလောကကို တွမ်ႏနွောင်ꩻအီ၊ ထီႏချာနွောင်ꩻအီ နမ်းချို့ꩻယွင်ꩻချက် အာႏပေႏချက်ဖုံႏ၊ ထီႏထွꩻနွောင်ꩻအီ လိုꩻလင်သီး အာႏပေႏချက် အဝ်ႏလိုႏအပ်ချက်ဖုံႏ၊ ထီႏလွဉ်နွောင်ꩻအီ အမဲဉ်ႏအမာႏတွမ်ႏ အဟဝ်အကုဲင်ဖုံႏ၊ တွူႏတရန်းဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻအီ ဘဝကအီႏခွဲးကျုံႏတလူႏလွဉ်ဒါႏ ပျဿနာႏအစွိုးစွိုး ဒုက္ခအဒဝ်ႏဒဝ်ႏ-စတဲင် လꩻနွောင်ꩻအီ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ဟော်ꩻထွားအာအာလိတ်မꩻ ဒါႏပညာႏ၊ "ပညာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဆင်ႏချင်ႏဝွေႏဖန်ႏထွူတဲင် ဉာဏ်ႏကထိုမ်ႏနွောင်ꩻဒါႏ အမဲန်ႏတရာꩻနဝ်ꩻဒျာႏသွူ၊ အောင်ႏပွယ်ꩻရီလိတ်နဝ်ꩻတဲးတဲ့ အဝ်ႏယံဒျာႏ၊ ကိစ္စနဝ်ꩻ ထွူအီဒျာႏတွမ်ႏပွယ်ꩻရီလိတ်ခြေင်ခြေင်လွုမ်ꩻတမွေးတဝ်းဒွိုန်း၊ အမဲဉ်ႏတဗာႏ ကသွဉ်ဒါႏပညာႏကျောင်ꩻကိုနဝ်ꩻ ထွာအီဒျာႏကွို့ꩻ ဘဝတက္ကသိုလ်ႏခင်ႏမွဉ်အရန်းလွုမ်ꩻ၊ ဒါႏလိတ်တွိုင်ꩻ တဒါႏတဝ်းပညာႏ၊ လိတ်နဝ်ꩻ ဗိုပီနုဲင်းအာဟာႏရနဝ်ꩻနေနေ၊ ကအံႏအွꩻသုံꩻဆောင်ႏ အာဟာႏရနဝ်ꩻ ထွာလို့အီစွဉ်ႏ ရဲင်ꩻအာႏကွေႏကွေႏတမွေးတဝ်း၊ ကထွာအီရဲင်ꩻအာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏအကဲဉ်အဗဲ့ꩻလွုမ်ꩻ၊ "အကဲဉ်အဗဲ့ꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ပညာႏအကဲဉ်အဗဲ့ꩻ ကအဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ အာဟာႏရကရိုꩻ လိတ်လုဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။

လိတ်လုဲင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻ အဝ်ႏအာတန်၊ လိုꩻယွဲးကမဲဉ်ထွာဒါႏ လိုꩻယံလိုꩻဟိတ်တဖြာꩻသားနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻယံယံသွူ၊ လိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားအရီးတလဲင်ႏတွမ်ႏ ဟော်ꩻထွားအဆုဲင်ꩻတလဲင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ တဗိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏဟော်ꩻထွားစဲင်းစဲင်း ဟော်ꩻထွားသေႏသေႏချာႏချာႏငါႏ၊ ဟော်ꩻထွားအာအာလိတ်မꩻ ထာꩻသေဉာဏ်ႏအာလွဉ်၊ ထာꩻယူႏစွယ်ꩻလမ်ꩻမာႏဖုံႏ ထိုꩻမားနွောင်ꩻအီ၊ လိုꩻသတ္တဝါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏမွေးစွဉ်ႏ အဆာႏအအံႏအအွꩻ၊ လိတ်ကရိုꩻဒါႏ အဆာႏအအံႏအအွꩻယို လိုꩻသီးယိန်းအဝ်ႏလိုႏအာကယ်ꩻထဲင်း တိရစ္ဆာန်ႏဖုံႏသွူ၊ လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻ ခံꩻကသာႏဖြွီꩻရွီးတန်တဲင် ပေါႏမဉ်ႏခူႏထန်ႏမွေးနဝ်ꩻ လꩻလွဉ်စွဉ်ႏရတနာႏ သုံꩻလဲင်ꩻတလို့ဒွုမ်စားနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကားတဲင်လိုꩻသီးအတွက် လိတ်စောင်ႏနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီနုဲင်းမွူးခွန်အတွိုင်ꩻ အဝ်ႏတောင်ႏလေဖေႏ၊ လိတ်နဝ်ꩻ ဗိုန်ပီနုဲင်းလာခွန်နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ အဝ်ႏမာꩻခွꩻရျူႏဖေႏနဝ်ꩻသွူ၊ လိတ်ယို ဗိုန်ပီနုဲင်းမဲ့ဖြုံႏဟဝ်အတွိုင်ꩻ ထွားထီႏစဲင်းအီမွေးစွဉ်ႏ၊ လိတ်ယို ဗိုန်ပီနုဲင်းရထာꩻအတွိုင်ꩻ အဝ်ႏပသာဖေႏလိုꩻဖုံႏ၊ လိတ်ယို ဗိုန်ပီနုဲင်းစူခွုမ်လက်နက်အတွိုင်ꩻ မာꩻထင်တရုဲင်ဖေႏအီလိုꩻဖုံႏသွူ၊ လိုꩻတွိုင်ꩻ ပညာႏမဉ်ႏမဉ်အာမွေးလဲ့ ဟော်ꩻထွားလွဗာႏလိတ်၊ လိုꩻတွိုင်ꩻ ထာꩻသေမဉ်ႏမဉ်အာမွေးလဲ့ ဟော်ꩻထွားလွဗာႏလိတ်၊ လိုꩻတွိုင်ꩻ ဉာဏ်ႏမဉ်ႏမဉ်တရုဲင်ထင်လဲ့ ဟော်ꩻထွားလွဗာႏလိတ်အကျောင်ꩻ တမာဟွုန်ထင်ႏဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ (ဝွန်ႏခံႏချက်- အဗွေႏဖြားကတဲမ်းနဝ်ꩻ တဲမ်းမန်းနေးဒျာႏ၊ ယိုနဝ်ꩻ ရော့ꩻရာꩻပြန်ႏပအိုဝ်ႏချာနေးတဲင် ငဝ်းအလွေꩻအသဲင်ꩻ မဉ်ႏတရော့ꩻတဝ်းလဲ့ သေနာႏစွꩻခွင်ꩻဖေႏသွော့ဩ)။[]

  1. ဖြားခွန်မောင်တုတ်၊ မောင်းမွူးခံꩻ လိတ်လွီးလယ်ႏ အမုဲင်-၇၈