သီႏလစိတ်ပတီꩻအားထုတ်တရာꩻ
"သီႏလသွစ်ꩻပါꩻ၊ သီႏလကွတ်ꩻပါꩻ၊ စိတ်ပတီꩻ၊ အားထုတ်တရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ" နေင်ႏ ၁၃၆၈-ဗာႏ၊ ------( )နီꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ------ ၊ အွိုင်ႏ-------၊ ကျောင်ꩻ------ ကိုကမာꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻ ပွယ်ꩻဟော်ꩻတရာꩻအခန်ꩻအနာꩻကို ကကျွꩻလွဉ်ဒါႏ ဗွေႏသံႏဃာႏတွမ်ႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏ ကားကအဝ်ႏ နမ်းသꩻချမ်ꩻသာႏ ယံကအဝ်ႏဒျာႏသွော့-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ရီးသွတ်ꩻအစ သဗ္ဗမင်္ဂလာႏ ဆုတောင်ꩻဖေႏဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် ရိုႏသေႏဂါရဝလွေꩻဒျာႏ ဗွေႏသံႏဃာႏသီး ဗွေႏဩ။ ဖျော်တွိုႏလွဉ်ဗာႏ ဗွေႏသံႏဃာႏသီးဒေႏသ တကာႏလုံတကာႏမသီး ရပ်ရာႏနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ လွဉ်ခွဲရော့ꩻ လွဉ်မော့ꩻဟဝ်ဗာႏတွမ်ႏ ဗွေႏသံႏဃာႏသီး တကာႏမူႏခိုသီးနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကလွဉ်ဟော်ꩻလူႏဗာႏ တရာꩻနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ စွိုးခွိုꩻအတာႏ ဘာႏသာႏရေꩻအတွက် ကဆောင်ႏရွက်မာꩻဗာႏနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ သꩻရေꩻဟဝ်ငါႏ မရေႏမရာႏ။ ကနာႏတရာꩻသား ခွုင်းကားဗွေႏသံႏဃာႏတွမ်ႏ တကာႏမူႏခိုသီးတဲ့ သꩻရောင်းသꩻရေꩻ နာႏလွေꩻလွသွော့၊ နာႏထွူတဲင်ခါ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွေꩻငါငါနဝ်ꩻ သွတ်ꩻစိုးဝုဲင်ꩻသက် တိုꩻတက်စီꩻပွာꩻ ညဆွာꩻချမ်ꩻသာႏ လꩻဗာႏဒျာႏရင်ꩻ။ သꩻရောင်းသꩻရေꩻ ကအီႏဟော်ꩻလွေꩻဒါႏ သီႏလသွစ်ꩻပါꩻ၊ သီႏလကွတ်ꩻပါꩻ၊ စိတ်ပတီꩻ၊ အားထုတ်တရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ခွေသွဉ်းယိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ-------၊ ကျောင်ꩻ-------၊ ဗွေႏ------ သွူဗွေႏဩ။ ကလွဉ်နာႏတရာꩻ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး - ၁၃၆၆-ဗာႏ၊ နေင်ႏစာႏခါနဝ်ꩻ ဗွေႏသံႏဃာႏသီး ဟော်ꩻနယ်ဖေႏ ဩကာသခရာႏ၊ သီႏလခရာႏ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏ၊ သီႏလနဝ်ꩻ သွတ်ꩻလꩻသီႏလငတ်ꩻပါꩻလွုမ်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဟန်ႏနေင်ႏယိုနဝ်ꩻ ဟော်ꩻလွေꩻသွုပ်ဖေႏယင်း သီႏလသွစ်ꩻပါꩻ၊ သီႏလကွတ်ꩻပါꩻဖုံႏတွမ်ႏ စိတ်ပတီꩻ၊ အားထုတ်တရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ "ခံႏထူႏသီႏလသွစ်ꩻ ကရွစ် အဟံ ဘန္တေ - သေနေအဓိပ္ပါယ်ႏ"မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သေတဝ်းသားနဝ်ꩻအာ၊ ကသေသားနဝ်ꩻ ရဆေ့ꩻ၊ နီယူႏတေ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဖေႏနေးကသေ စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့တဲင် နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏ ဟော်ꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယို- နီတကာႏမူႏခိုသီး ကရွစ် 'အဟံ ဘန္တေ'-နုဲင်းယိုခါနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာရွစ်ဒျာႏ အဟံ ဘန္တေ၊ တိသရဏေန၊ သဟ၊ ပဉ္စ၊ သီလံ၊ ဓမ္မံ၊ ယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံ၊ ကတွာ၊ သီလံ၊ ဒေထ၊ မေ၊ ဘန္တေ-နုဲင်းနဝ်ꩻ။ ကရွစ်နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အခင်ႏလမ်းမဲဉ်ႏတဝ်း၊ အချက်ထို့တဝ်းတဲင် ပညာႏသျိ ပညာႏသျင်ႏ လိုꩻလျင်ႏခမ်းတန်သား မဉ်ႏဟွုန်တွမ်ႏနားနဝ်ꩻ ဝင်ꩻကဲ့ꩻရဲ့ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻဒါႏလိုꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကားယိုမာꩻငါနဝ်ꩻ ရွစ်ဒျာႏသွော့ အချက်ထို့ထို့နော။ "ငဝ်းကွီသီႏလသွစ်ꩻပါꩻ (ငဝ်းကွီသဉ်သွစ်ꩻ)" (က) အဟံ ဘန္တေ၊ တိသရဏေန၊ သဟ၊ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ၊ ဥပေါသထသီလံ၊ ဓမ္မံ ယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ၊ သီလံ ဒေထ၊ မေ ဘန္တေ။ ဒုတိယမ္ပိ၊ တတိယမ္ပိ-ရွစ်ဒျာႏသွော့နုဲင်းနဝ်ꩻ။ "အဟံ ဘန္တေ-အနကပအိုဝ်ႏ"ဘန္တေ-ဩဗွေႏ၊ အဟံ-ခွေသွဉ်းနဝ်ꩻ၊ ယာစာမိ-တောင်ꩻပြန်ႏကွီဗာႏ၊ တိသရဏေနသဟ-သရဏဂုံႏသွံပါꩻတွမ်ႏ၊ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ-အင်္ဂါႏသွစ်ꩻပါꩻ ကဗွေခါꩻဒါႏ၊ ဥပေါသထသီလံ-ဥပုသ်သီႏလ၊ ဓမ္မံ-တရာꩻယိုသွူ၊ ဘန္တေ-ဩဗွေႏ၊ အနုဂ္ဂဟံကတွာ-ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းအနေႏ၊ ဒေထ-ဖေႏလွသွော့၊ မေ-ခွေသွဉ်းတာႏ၊ သီလံ-သီႏလယို (ဗွေႏဩ။) အဟံ ဘန္တေ-အဓိပ္ပါယ်ႏ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏခြေင်ခြေင် ဩဗွေႏ ခွေသွဉ်းတောင်ꩻပြန်ႏကွီဗာႏ သရဏဂုံႏသွံပါꩻတွမ်ႏ သီႏလသွစ်ꩻပါꩻ တရာꩻယိုသွူ။ ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းအနေႏ ဖေႏသွော့ခွေသွဉ်း သီႏလဗွေႏဩ- အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ (ခ) နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ (ဂ) ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ။ တတိယမ္ပိ။ နမော တဿ၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ-စတဲင် အနက်အဓိပ္ပါယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻနယ်ထွူလဲဉ်းနေင်ႏစာႏခါ။ (ဃ) ၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏမာꩻသီတဝ်းဝင်ꩻသက် ဗွေႏဩ) ၂။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏထူႏတခွန်ꩻတဝ်း ဝင်ꩻတခြိုꩻ ဗွေႏဩ) ၃။ အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏကျင်ꩻထူႏတဝ်း အကျင်ꩻခိုမူႏ ဗွေႏဩ) ၄။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲဉ်တဝ်းထာꩻ ဗွေႏဩ) ၅။ သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံးအွꩻတဝ်းဒဝ်၊ ခံႏဆွဉ်းတဝ်း ယာဖြေင်းယာဗွာ ဗွေႏဩ) ၆။ ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (မွူးနွောင်းမာꩻငါ ခံႏအံႏတဝ်းဒဲဉ် ဗွေႏဩ) ၇။ နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ ဝိသူက ဒဿန မာလာဂန္ဓ ဝိလေပန ဓာရဏ မဏ္ဍန ဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏကျူႏတဝ်းထာꩻ၊ ခံႏတဲက်တဝ်း၊ ခံႏတချင်ꩻတဝ်းငဝ်း၊ ခံႏဒုံႏအူတဝ်း၊ ခံႏထွားတဝ်းဇာတ်၊ ခံႏဒျꩻတဝ်းကဝ်ႏ၊ ခံႏဒင်ႏတဝ်းမွန်း၊ ခံႏခြွိုင်းတရေꩻတဝ်းနမ်း ဗွေႏဩ) ၈။ ဥစ္စာသယန မဟာသယနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ခံႏအုံတဝ်း ခင်ႏလမ်းထို၊ ခင်ႏလမ်းမျတ် ဗွေႏဩ)။ "မဟာသယန-ခင်ႏလမ်းမျတ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ကောႏဇော်ꩻတန် အဆွဉ်ႏကအဝ်ႏဒါႏ တစူလစ်ꩻမာꩻကီဖုံႏ၊ ခွန်တန်သဌေꩻ ခံႏစာꩻစေꩻစိန်ႏ ခင်ႏလမ်းအုံဖုံႏ လောဘတဏှာႏ ကထွာအီဒါႏ ခင်ႏလမ်းအုံဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ သꩻကျွားလောဘ ထိန်ꩻဖေႏနေးကလꩻ၊ ထိန်ꩻဖေႏနေးကယိုꩻတဲင် မွူးနွောင်းမာꩻငါ ဒဲဉ်ဟာအံႏအွꩻ၊ ဒျꩻကဝ်ႏ ဒင်ႏမွန်း-စတဲင်စားနဝ်ꩻ ယွုန်းဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ငဝ်းကွီသီႏလကွတ်ꩻပါꩻ (က) အဟံ ဘန္တေ၊ တိသရဏေန၊ သဟ၊ နဝင်္ဂသမန္နာဂတံ၊ ဥပေါသထသီလံ၊ ဓမ္မံ ယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ၊ သီလံ ဒေထ၊ မေ ဘန္တေ။ ဒုတိယမ္ပိ၊ တတိယမ္ပိ-ရွစ်ဒျာႏသွော့နုဲင်းနဝ်ꩻ။ "အဟံ ဘန္တေ-အနက်ပအိုဝ်ႏ"ဘန္တေ-ဩဗွေႏ၊ အဟံ-ခွေသွဉ်းနဝ်ꩻ၊ ယာစာမိ-တောင်ꩻပြန်ႏကွီဗာႏ၊ တိသရဏေနသဟ-သရဏဂုံႏသွံပါꩻတွမ်ႏ၊ နဝင်္ဂသမန္နာဂတံ-အင်္ဂါႏကွတ်ꩻပါꩻ ကဗွေခါꩻဒါႏ၊ ဥပေါသထသီလံ-ဥပုသ်သီႏလ၊ ဓမ္မံ-တရာꩻယိုသွူ၊ ဘန္တေ-ဩဗွေႏ၊ အနုဂ္ဂဟံကတွာ-ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းအနေႏ၊ ဒေထ-ဖေႏလွသွော့၊ မေ-ခွေသွဉ်းတာႏ၊ သီလံ-သီႏလယို (ဗွေႏဩ။) အဟံ ဘန္တေ-အဓိပ္ပါယ်ႏ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏခြေင်ခြေင် ဩဗွေႏ ခွေသွဉ်းတောင်ꩻပြန်ႏကွီဗာႏ သရဏဂုံႏသွံပါꩻတွမ်ႏ သီႏလကွတ်ꩻပါꩻ တရာꩻယိုသွူ။ ပင်ႏထိုခွေသွဉ်းအနေႏ ဖေႏသွော့ခွေသွဉ်း သီႏလဗွေႏဩ- အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ တဲႏ နမော တဿ ဗꩻလွေꩻ ဥစ္စာသယန မဟာသယနာ-နဝ်ꩻ သီႏလသွစ်ꩻပါꩻအတွိုင်ꩻ၊ အမုဲင်ကွတ်ꩻနဝ်ꩻ "မေတ္တာ သဟဂတေန စေတသာ သဗ္ဗပါဏဘူတေသု ဖရိတွာ ဝိဟရာမိ" (ခွုင်းကား သတ္တဝါႏအလောင်း အွဉ်ႏသꩻမေတ္တာႏ ခွေသွဉ်း အုံအဝ်ႏဒျာႏဗွေႏဩ။) တောင်ꩻခါꩻ-ရိုꩻကီသီႏလကွတ်ꩻပါꩻတဲင် အမုဲင်ကွတ်ꩻယိုနဝ်ꩻ သီႏလမွေးတဝ်း၊ မေတ္တာႏဘာႏဝနာႏဒျာႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ထူႏသီႏလသွစ်ꩻပါꩻထွူတဲင် ပွာꩻမျာꩻမေတ္တာႏတဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ သီႏလသွစ်ꩻပါꩻ၊ သီႏလကွတ်ꩻပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ကားကတတ်နွောင်ꩻ ဆောက်တယ်ႏ တနားရီႏ၊ နီနားရီႏ၊ တကွို့ꩻမွူး-စတဲင် နုဲင်းနဝ်ꩻ လꩻဒျာႏ။[၁][၂][၃]