အဝ်ႏလိုႏငါႏဟို့ꩻလွေꩻမဲဉ်ႏ
လိုꩻသီးကအဝ်ႏအံႏဒါႏ အာဟာႏရစွုမ်ႏနီꩻနီꩻယို တွိုႏဟို့ꩻကိုနဝ်ꩻ လိုꩻသီးနမ်းခန္ဓာႏ တဉ်ႏခွေါင်ညဆွာꩻနွောင်ꩻအီတာႏ ကလိုႏအပ်ဒါႏ ဓာတ်အမျိုꩻမျိုꩻယို စုတ်ꩻထူႏခါꩻထွူတဲင် ကအဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ အသေ့ꩻ(ခွဉ်ႏတန်)နဝ်ꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ တနီꩻတလဲင်ႏ ပသာထန်ႏထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ မီႏပသာထန်ႏ တနီꩻ ၂-လဲင်ႏနဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်ဟဝ်သွူ။ အာဟာႏရသေ့ꩻ(ခွဉ်ႏတန်)ယို အဝ်ႏလိုႏထန်ႏထိုꩻလဲဉ်းသွူ မီႏတထန်ႏထိုꩻတဝ်း (ဟို့ꩻမီႏတလွေꩻတဝ်း)တွော့ꩻ မီႏအဝ်ႏခံညဖြေ့ကိုနဝ်ꩻ အလွီးအတအွိုသေင်ဖုံႏနဝ်ꩻ နွို့သော့ꩻသွီႏယာႏကိုတဲင် ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻဟဝ်တဝ်း၊ မာꩻထွာအီဒါႏ ရောႏဂါႏတစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻသွူ။
နဝ်ꩻတွော့ꩻ ဟို့ꩻဖေႏကလွေꩻမဲဉ်ႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနဝ်ꩻ အရေꩻတန်ငါႏသွူ။ ဓာတ်ဖေႏကချုတ်ပုဲင်ႏ၊ ဖေႏကလွေꩻမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ နီကအံႏဒါႏ အာဟာႏရယို ဆွော့ꩻလွဉ်ꩻငါႏ၊ သဲင်လွဉ်ꩻငါႏ၊ ယုဲင်လွဉ်ꩻငါႏ အာဟာႏရမျိုꩻနဝ်ꩻ လိုႏအံႏအာငါႏတဝ်း၊ ချင်းအံႏဗာႏသွူ။ ဥပမာႏ- ဗွူအဲဉ်မျိုꩻစတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ အငိုး၊ အကျော်၊ အဖို့ꩻ၊ အပိန်း ထာꩻအံႏအမျိုꩻမျိုꩻယိုလဲ့ ဟဝ်အံႏအာငါႏတဝ်းသွူ။ မီႏအံႏဒျာႏ ဟန်ႏအိုထီသား၊ ဟန်ႏအိုသျဉ်ဟန်ႏအိုလာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဆာႏကေႏယိုꩻတဲင် ဟို့ꩻလွေꩻဟဝ်လဲဉ်း ကအံႏဟန်ႏအိုသဲင်ဖုံႏ၊ ဟန်ႏအိုယာႏဖုံႏသွူ။ ဟို့ꩻလွေꩻဖေႏကမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ထီယိုလဲ့ အွꩻဖေႏဗာႏခွိုꩻခွိုꩻ၊ ခွꩻဖေႏဗာႏအာအာသွူ။ မွူးရဝ်ꩻခိုႏစဝ်း ဗေင်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻ အွꩻကွို့ꩻကွို့ꩻ အွꩻအာအာထီထွူမꩻ ကွဲးလွေꩻစွဉ်ꩻခွဉ်ႏပေႏ ခွဉ်ႏတန်နဝ်ꩻ ဟို့ꩻလွေꩻဟဝ် ဆီႏလဲ့သွင်ႏသွူ။ ဟို့ꩻဖေႏကလွေꩻဟဝ်နဝ်ꩻ တခေါ့ꩻ၊ မောက်ꩻကေင်၊ မောက်ꩻစောက်ꩻ၊ မောက်ꩻဝန်၊ သင်္ဘောꩻ-စတဲင် အထီအာသေင်ႏရာႏဖုံႏယိုလဲ့ အံႏဖေႏဗာႏအာအာသွူ။ ဟို့ꩻဖေႏကလွေꩻမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ စူခင်ႏအင်္ဂါႏနမ်းတဗာႏလုမ်း ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယိုလဲ့ အရေꩻတန်နေနေသွူ။ ကအဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးသေႏသေႏဒါႏ ထာꩻလိုပ်ꩻထာꩻမာꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻ ဓာတ်တချုတ်ကြွို့ꩻတဝ်း၊ လိုꩻကအုံစွူဒါႏထာꩻ ဆဲင်ႏသားဖုံႏ၊ ရုမ်ꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ကုဲင်းချုတ်ဒါႏသွူ။ ဓာတ်ဖေႏကချုတ်ပုဲင်ႏနဝ်ꩻ ဗီတာမေန်ဘီဝန်းဓာတ် ကပါအာဒါႏ ထာꩻအံႏမျိုꩻယို အံႏဖေႏဗာႏအာအာ၊ (မွေးတဝ်းလဲ့) အံႏဖေႏဗာႏ ဘီဝန်းတသီႏအံႏသွူ။ ဘီဝန်းဓာတ်အာႏကပေႏဒါႏလိုꩻ၊ ဘီဝန်းဓာတ် တလိုမ်းကိုမ်ႏတဝ်ႏလိုꩻနဝ်ꩻ ဓာတ်ကုဲင်းချုတ်ဒါႏနေနေသွူ။ လိုꩻသꩻသျုတ်သꩻတရေင်၊ လိုꩻမော့ꩻထာꩻခိုးလျားနဝ်ꩻလဲ့ ဓာတ်ကုဲင်းချုတ်နေနေတဲင် သꩻသျုတ်သꩻတရေင် ထာꩻနန်းခီ ဖေႏကဆေ့ꩻနဝ်ꩻလဲ့ ကျံႏအုံကျံႏအဝ်ႏဗာႏ၊ ကျံႏထိန်ꩻဗာႏသꩻသွူ။
လိုꩻဓာတ်ချုတ်သားယို ဆင်ႏချင်ႏပျုပျင်ႏသွူ နုဲင်းအနယ်ꩻချာဖုံႏယို မီႏတလွေꩻတဝ်း၊ မဉ်ႏအဝ်ႏချုတ်စွူစွူနေကနဝ်ꩻ သုံꩻအံႏဗာႏတသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏသွူ။ တသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ပွေ့ကဲင်ꩻ၊ တာႏသေ့ꩻခင်ႏ၊ သေင်ႏတရူးစီႏ၊ မုတ်ခါးကပါဒါႏ တသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏမျိုꩻဖုံႏသွူ။ မောက်ꩻခင်ႏကပါဒါႏ တသီႏမျိုꩻနဝ်ꩻ အတလာသန်လွဉ်ꩻငါႏတဲင် လိုႏအံႏကြွို့ꩻတဝ်းသွူ။ ပွေ့ကဲင်ꩻ၊ တာႏသေ့ꩻခင်ႏကယ်ꩻ တသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏယိုလဲ့ ပေါႏအံႏအာနဝ်ꩻ ဟို့ꩻလွေꩻအာဒျာႏနေနေတဲင် ချင်းအံႏဗာႏဒျာႏသွူ။ ဟို့ꩻလွေꩻဟို့ꩻထိုꩻကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ အံႏမာႏဆာႏတွော့ꩻ လွေꩻတရိုꩻတဝ်း၊ အံႏတသီႏတွော့ꩻ လွေꩻတရိုꩻတဝ်း ပေါႏလွေꩻအာလဲင်ႏငါႏနဝ်ꩻ အာႏလို့အာႏယွမ်ꩻလွဉ်ꩻဒါႏတဲင် ချင်းအွဉ်ႏသတိꩻဗာႏသွူ။ ဟို့ꩻမီႏလွေꩻအာလွဉ်ꩻထာꩻနဝ်ꩻ အွꩻဖေႏဗာႏယင်း "ဓာတ်ဆား"ထီသွူ။ ဓာတ်ဆား ကတအဲဉ်ထဝ်းအရပ်နဝ်ꩻ တောင်းလျက်ꩻထန်ꩻတွမ်ႏ တသာႏဆိုမ်၊ တသာႏနွိုးတွမ်ႏတသာႏဆိုမ်ယို ဖျောႏညီꩻလွတဝင်ꩻ ဖေႏကနွိုးဆိုမ်ထွူတွော့ꩻ အွꩻဖေႏဗာႏအာအာသွူ။ အာႏမီႏယွမ်ꩻတမွိုꩻတမာꩻထာꩻနဝ်ꩻ ပသာဗာႏတသီႏယုံႏ၊ တသီႏခန်ꩻသွူ။ တသီႏဟို့ꩻထိုꩻ တသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ အံႏသေႏသေႏနေး၊ အံႏစွယ်ꩻနေးနဝ်ꩻ တဟဝ်တဝ်း၊ မာꩻရာꩻမီႏဒါႏတဝ်း၊ မီႏလိုႏအပ်မွေးမꩻ အံႏနဝ်ꩻ ဟဝ်သွူ။ အရေꩻမီႏတန်ငါႏလဲဉ်း၊ မီႏအဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏလွေꩻမွိုင်နဝ်ꩻ ရပ်ဖေႏဗာႏနေးသွူ။ ရပ်နေးကရိုꩻနဝ်ꩻ အနယ်ꩻအဝ်ႏအာတန်သွူ။ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဖြေꩻနေးတသီႏရပ်ဟို့ꩻ"ဗျူ"ဝင်ꩻကအဝ်ႏစာနဝ်ꩻတဲင် ရပ်အီလဲ့အဝ်ႏ၊ ရပ်တွမ်ႏထီလိုမ်ꩻလဲ့အဝ်ႏ၊ ရပ်တွမ်ႏသပ္ပျာႏတနျာႏ (ရွှေဝါ)ထီလဲ့အဝ်ႏ၊ ရပ်တွမ်ႏပဆျာႏထီလဲ့အဝ်ႏ၊ ရပ်တွမ်ႏတသာႏထီလဲ့ အဝ်ႏ၊ အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ကရပ်အီဒါႏ အခြွိုင်းကြိယာႏနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻနေနေသွူ။ လꩻရာꩻ အဝ်ႏရာꩻ ကျင်ႏလယ်ႏရာꩻ ရပ်အီနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။
ကရပ်အီဒါႏ ထီအဆေ့ꩻအအာယိုလဲ့ ထွားလိုꩻနမ်းပေႏတန်တဲင် ချင်းသော့ꩻဗာႏဒျာႏသွူ။ ပဆျာႏထီနဝ်ꩻ အအဲင်ႏသန်ဒါႏထာꩻတဲင် ချင်းဖျောႏချင်းသော့ꩻဗာႏဒျာႏသွူ။ မီႏရပ်ဖေႏ လိုꩻဆာအာႏပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ ချင်းအွဉ်ႏသတိဗာႏသွူ။ တသီႏထီ မီႏကဲဉ်းငါႏနဝ်ꩻ လိုꩻဆာကုဲင်းတဖေင်ꩻနမ်းဒါႏသွူ။ လိုꩻဟဝ်သီးယို ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအလꩻ တနီꩻတလဲင်ႏ ဟို့ꩻဖေႏကလွေꩻမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏနေးအခိန်ႏ၊ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏနေးအကျင်ꩻသွူ။ ဟို့ꩻလွေꩻခိန်ႏယို မီႏအွဉ်ႏမွူးရဝ်ꩻခိုႏ ဗေင်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻသွူ။ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ ဗေင်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻ မဲဉ်လွေꩻတဲ့လွေꩻ၊ မဲဉ်လွေꩻတဝ်းလဲ့ လွေꩻဖေႏဗာႏသွူ။ တွိုႏသွူတအိန်ႏကို ဓာတ်မီႏတလွေꩻတဝ်းလဲ့ တွမ်ႏစူတပင် မာꩻတသွိုးလွေꩻဖေႏ ကိုမ်ႏတဖဲ့ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဓာတ်ကုဲင်းလွေꩻယင်းဒါႏသွူ။ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဟို့ꩻအဝ်ႏမဲဉ်လွေꩻလဲ့ မန်းကဟဲ့ꩻဒါႏ "စမြင်း"ဓာတ်ဆွော့ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏခံဒွါရငွါတဲင် ဓာတ်တလွေꩻလꩻတဝ်းလဲ့ အဝ်ႏသွူ။ မီႏထွာနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ တွမ်ႏစူနုံနီလီး နျꩻဖေႏဒွါရငွါအသောင်(အထန်ႏဖဲ့ꩻ)ထွူတဲင် ဆွောန်လဲ့ဆွောန်ပါနဝ်ꩻ ကုဲင်းလွေꩻလꩻယင်းသွူ။ ဓာတ်ယို နေးတွမ်ႏအနယ်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻ ကျံႏပျုပျင်ႏသွူလဲ့ မီႏတလွေꩻတဝ်းဒျာႏနွိုင်ႏနွိုင်ႏနဝ်ꩻ အံႏဗာႏတသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏ တမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ တသီႏဟို့ꩻပနဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ဒုံတွိုင်ꩻရပ်တွိုင်ꩻ ဝေင်ꩻတွိုင်ꩻ တမျိုꩻတဝ်းလဲ့တမျိုꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏတဲင် ထိုမ်ႏဖြေꩻအံႏဗာႏဒျာႏသွူ။ အရေꩻမီႏတန် မီႏအဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏလွေꩻမွိုင်လဲ့ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ အွိုးချာအတွိုင်ꩻ ရပ်ဖေႏဗာႏနေးသွူ။ လိုꩻသီးယို ဟို့ꩻမီႏလွေꩻမဲဉ်ႏတဝ်း၊ ဓာတ်မီချုတ်ခွိုꩻ ချုတ်အာငါႏနဝ်ꩻ မာꩻထွာဒါႏ ရောႏဂါႏတစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻတဲင် ဟို့ꩻဖေႏကလွေꩻမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻငါႏဝင်ꩻအကျောင်ꩻ တဲမ်းနယ်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ [၁]
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ ခွန်ကုဝေ-မုဲင်းကောင်၊ ခမ်းသားငဝ်း အမုဲင်-၃၊အစဲဉ်ႏ-၁၇