နိဒါန်း

လိတ်ယိုကတူႏစဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ဒပ်ꩻခါꩻဖေႏ "နဲင်ႏငံႏအဒဝ်ႏဒဝ်ႏသုံꩻ ပါဠိအငဝ်းထန်ႏ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ဗုဒ္ဓတရာꩻတောႏနဝ်ꩻ အထျꩻထျꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏမဇ္ဈိမဒေသ အိန္ဒိယခမ်းကို တွိုႏစွစ်ꩻလီလွေꩻ ကမ္ဘာႏတုံးနဲင်ႏငံႏ အထွောင်းထွောင်းကိုနဝ်ꩻ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းငွါယို အွဉ်ႏထွာသုံꩻအီ ယာန်ႏဒင်ႏပသာအီအနေႏ ပျုလွေꩻသာႏသနာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ ဝိနယ်ꩻ'သုတ္တန်ႏ'အဘိဓမ္မာႏကရိုꩻဒါႏ ပိဋကတ်တရာꩻတောႏဖုံႏယို တွမ်ႏပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းနဝ်ꩻ ဒင်ႏလွေꩻသင်္ဂါႏယနာႏ သူလဲင်ႏဗွေဗွေတွော့ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻပေါးထွားလွဉ်သွူ။ မန်းခမ်းကိုယိုလဲ့ ပါဠိဘာႏသာႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏအထျꩻတွော့ꩻ လွူꩻလွသွဉ်လွ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းခင်ႏမွဉ် ပါဠိသဒ္ဒါႏကျမ်ꩻဖုံႏ၊ အဘိဓာန်ႏကျမ်ꩻဖုံႏထွူတဲင် တွမ်ႏပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းကရိုꩻဒါႏ ဖြီသင်္ဘောꩻတွော့ꩻ ယားကာႏပိုန်းနွောင်ꩻအီလွ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ တရာꩻတောႏကရိုꩻဒါႏ ဓမ္မပင်ႏလင်ႏလယ်ႏတန်နဝ်ꩻသွူ။

ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏစပ်ဆွိုင်ꩻတွမ်ႏ သာႏသနာႏတောႏတန် ပဉ်တကားယိုစွဉ်ႏတဲင် ကလွူꩻဒါႏ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ ဓမ္မတရာꩻတောႏဖုံႏအကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါသော့ꩻလွဉ်ဗာႏ ယိန်းအရေꩻတန်အခန်ꩻထွော့ကိုနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏနေးကသေစွုမ်ႏစွုမ်ႏဗာႏ ပါဠိဘာႏသာႏအခရာႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ခေတ်ယိုခါ နေးတွမ်ႏသိပ္ပံနယ်ꩻ ပညာႏကလွူꩻဒါႏ ကမ္ဘာႏငဝ်းငွါ ဘာႏသာႏဗေႏဒတွမ်ႏ သဒ္ဒဗေဒဖုံႏ ထွန်ꩻကာꩻလွဉ်လဲဉ်းသွူတဲင် သုတေသီသီးဖုံႏ ထွားထိုမ်ႏလွူꩻထွားနွောင်ꩻလꩻလဲဉ်း ယိုꩻယိုꩻမာꩻမာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပါဠိဘာႏသာႏအကိုနဝ်ꩻ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်း၊ ပါဠိလိတ်လုဲင်ꩻ၊ ပါဠိဘာႏသာႏဗေဒ၊ ပါဠိသဒ္ဒဗေဒ၊ ပါဠိသဒ္ဒါႏ၊ ပါဠိအဘိဓာန်ႏ၊ ပါဠိသမဲင်ꩻခြောင်ꩻ-စတဲင် အပင်အလာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻတဲင် အခရာႏတဗာႏစီႏငါလဲ့ လုဲင်းပြꩻယော့ဆုံးငါႏနဝ်ꩻမꩻ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းပညာႏအကို ဘာႏသာႏငဝ်းတဗာႏယို အငဝ်းထန်ႏ၊ တဲႏလွေꩻငဝ်းငွါ (ပဒ)တွမ်ႏ တွမ်ႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻတဲင် တဲႏလွေꩻဝါကျ-အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ရေႏမိုးထေ့ဒျာႏ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းသီး အငဝ်းထန်ႏအခရာႏတဗာႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻမꩻ လွူꩻထွားဒင်ႏပျꩻ တဲမ်းနယ်ဗာႏ "နဲင်ႏငံႏအဒဝ်ႏဒဝ်ႏသုံꩻ ပါဠိအငဝ်းထန်ႏ"လိတ်ရဲဉ်ႏယိုနဝ်ꩻသွူ။

ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ တွမ်ႏဗွေႏဘုရာꩻသာႏသနာႏ တွိုႏလွေꩻကမ္ဘာႏတုံး နဲင်ႏငံႏအထွောင်းထွောင်းအကို ကထွာဒါႏ နဲင်ႏငံႏအာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ် သီရိလင်္ကာႏ၊ ကပူချား(ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ)၊ လဝ်ꩻခမ်းတွမ်ႏ ထုဲင်ႏခမ်းဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့သင်၊ ကထွာဒါႏ တုံးအခဝ်တွို့ꩻဥရောပနဲင်ႏငံႏ ပဉ်တစ်၊ ဂျာမနီ၊ အင်္လန်တွမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်းဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့သင် ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းယို ပါဠိသဒ္ဒါႏကျမ်ꩻ ကဗွောင်ခါꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ ဟော်ꩻဖတ် ဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏတနꩻလွဒျာႏ တွမ်ႏဌာန် ကရိုဏ်း ပယတ် သိထိလ ဓနိတ-စတဲင် ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိဖုံႏနဝ်ꩻမꩻ နဲင်ႏငံႏဒေႏသအနေႏ အဝ်ႏခါႏညာꩻလွစွဉ်ႏလဲ့ အငဝ်းထန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻနဲ့ဗိုန်လွဒျာႏ တွမ်ႏအထျꩻကအဝ်ႏအိန္ဒိယခမ်းကို အာရိယအငဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏငဝ်း အဝ်ႏအိဉ်ဒိုဥရောပဘာႏသာႏ နားဟွိုန်ꩻပြောင်ꩻလွိုးငုဲင်ꩻ ဝိဘတ်တွယ်ꩻတဲင် မန်းခမ်းကို မန်းခမ်းရင်ꩻသား ဘာႏသာႏငဝ်းဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏငဝ်း အဝ်ႏမွန်ဂိုလီယန်ဘာႏသာႏနားဟွိုန်ꩻ ဧကဝဏ္ဏ ပုဂ္ဂလကဘာႏသာႏငဝ်းမျိုꩻတွော့ꩻ ဘာႏသာႏဗေဒအနေႏ ကွာႏခေါ်လွစွဉ်ႏကီလဲ့ မန်းခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပါဠိဘာႏသာႏငဝ်းငွါယို မာꩻထိုꩻမန်းထာꩻထွူတွော့ꩻ အငဝ်းထန်ႏလွဒျာႏ မန်းနယ်ꩻ၊ မန်းပုံႏငုဲင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

နဲင်ႏငံႏအဒဝ်ႏဒဝ်ႏကသုံꩻ ပါဠိအငဝ်းထန်ႏတွမ်ႏ မန်းနဲင်ႏငံႏကသုံꩻ ပါဠိအငဝ်းထန်ႏနဝ်ꩻ ယထွောင်းထွောင်း အကွာႏအာမွေးစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သမ်းအဝ်ႏလိုႏသေခါꩻလဲ့တရဝ်း၊ နဲင်ႏငံႏအဒဝ်ႏဒဝ်ႏ လိုꩻကကျင်ႏလဲပ်ပါဠိသားတွမ်ႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏကလွူꩻဒါႏကျင်ႏလဲပ် ပါဠိဘာႏသာႏမန်းခမ်းကိုသား ကဟော်ꩻ'ကဒေါ့ꩻဒါႏ ပါဠိဘာႏသာႏတဲ့သင် ဖေႏအဆင်ႏကပြေႏ ဖေႏကယိုꩻလဲ့တရဝ်း၊ တွိုႏဆုဲင်ꩻ (တဲႏထောင်ႏဗွောင်လွေꩻ ပရိယတ္တိတက္ကသိုလ်ႏ မဉ်ႏအောင်ႏမျင်ႏလွဉ်ခိန်ႏ) ကမ္ဘာႏတက္ကသိုလ်ႏဖုံႏအကို ကပါသော့ꩻဒါႏ တုံးအခဝ်ကွဉ်ႏဘာႏသာႏကိုခြာ ပါဠိဘာႏသာႏယို တဲႏစွဉ်ႏအခင်ႏမွဉ် အငဝ်းထန်ႏတဲင် ကဆဲင်ႏရာꩻပါဠိဘာႏသာႏပညာႏဖုံႏကို ဖေႏနေးကကျင်ႏလဲပ်လွို၊ ဖေႏနေးကထွꩻလꩻ ကမ္ဘာႏအဆင်းအရန်းတဲ့တရဝ်း၊ စတဲင်အခရာႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ မာꩻပေါႏထွာလွဉ်အီ "နဲင်ႏငံႏအဒဝ်ႏဒဝ်ႏသုံꩻ ပါဠိအငဝ်းထန်ႏ"လိတ်ရဲဉ်ႏ အကျောင်ꩻနိဒါန်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

• အက် AK (အ-က်)၊ အင် ANG (အာ-င်)၊ အစ် AC (အ-စ်)၊ အဉ် AN (အာ-ဉ်)၊ အတ် AT (အ-တ်)၊ အန် AN (အာ-န်)၊ အပ် AP (အ-ပ်)၊ အမ် AM (အာ-မ်)။
• အိက် IK (အိ-က်)၊ အိင် ING (အီ-င်)၊ အိစ် IC (အိ-စ်)၊ အီဉ် IN (အီ-ဉ်)၊ အိတ် IT (အိ-တ်)၊ အိန် IN (အီ-န်)၊ အိပ် IP (အိ-ပ်)၊ အီမ် IM (အီ-မ်)။
• ဥက် UK (အု-က်)၊ ဥင် UNG (အူ-င်)၊ ဥစ် UC (အု-စ်)၊ ဥဉ် UN (အူ-ဉ်)၊ ဥတ် UT (အု-တ်)၊ ဥန် UN (အူ-န်)၊ ဥပ် UP (အု-ပ်)၊ ဥမ် UM (အူ-မ်)။
• ဧက် EIK (အေ့-က်)၊ ဧင် EING (အေ-င်)၊ ဧစ် EC (အေ့-စ်)၊ ဧဉ် EIN (အေ-ဉ်)၊ ဧတ် EIT (အေ့-တ်)၊ ဧန် EIN (အေ-န်)၊ ဧပ် EIP (အေ့-ပ်)၊ ဧမ် EIM (အေ-မ်)။
• ဩက် OK (အို့-က်)၊ ဩင် ONG (အို-င်)၊ ဩစ် OC (အို့-စ်)၊ ဩဉ် ON (အို-ဉ်)၊ ဩတ် OT (အို့-တ်)၊ ဩန် ON (အို-န်)၊ ဩပ် OP (အို့-ပ်)၊ ဩမ် OM (အို-မ်)။

(ဝွန်ႏခံႏချက်-အဗွေႏဖြားကတဲမ်းနဝ်ꩻ တဲမ်းမန်းနေးဒျာႏ၊ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ သဲင်ꩻထွာလိုꩻလမ်းတဲင် မဉ်ꩻတွင်ႏတေား ခွန်ရာမနဝ်ꩻသွူအကျောင်ꩻ၊ ယိုနဝ်ꩻ တဲမ်းပအိုဝ်ႏလုဲင်ႏဖေႏအကျောင်ꩻ)