ဖရာꩻဂေါတမ

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို
အ​ညွှန်း​သို့ ခုန်ကူးရန် ရှာဖွေရန် ခုန်ကူးမည်
ဖရာꩻဂေါတမ
ဗုဒ္ဓရုက်ထု၊ အိန္ဒိယခမ်းထီ၊ ဥတ္တရပဒေသခမ်းနယ်ႏ မိဂဒါဝုန် (၄ ရျာꩻဗူႏခေတ်စူခြောင်ꩻ)
ဘာႏသာႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ
မိဉ်ꩻအွီႏလွီးဟွမ်ကျော်ႏအီတယ်ႏထောင်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏသား
မိဉ်ꩻလင်ဖုံႏသိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ၊ စကြာမုနိ
ပုဂ္ဂိုလ်ႏရေꩻရာႏ
လွူးဖွာꩻဗီသီ ၅၆၃ မွေးတဝ်းလဲ့ ၄၈၀[၁][၂]
လုမ္ဗိနီသက္ကခမ်း
လွဉ်ႏ(သီမား)ဗီသီ ၄၈၃ မွေးတဝ်းလဲ့ ၄၀၀ (သက်တောႏ ၈၀)
ကုသိနာရုံမလ္လခမ်း [note ၁]
လမ်းသားယသောဓရာ
ပိုဖုံႏ
မွိုးဖာဗွေႏ(ဖုံႏ)
ထူႏတာႏဝွန်ႏ
ကရီးခါကဿပဘုရာꩻ
ခံႏသွုပ်မေတ္တေယျဘုရာꩻ

ဖရာꩻဂေါတမ ဂေါတမဗုဒ္ဓ[၄] (ဗီသီ ၅၆၃/၄၈၀ ရပ်– ၄၈၃/၄၀၀ ရပ်) သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ[၅]၊ သကျမုနိဗုဒ္ဓ [၆][၇](တဝ်းလဲ့) ဗုဒ္ဓ ဗွေႏဖရာꩻဂေါတမနဝ်ꩻ ဘဒ္ဒကမ္ဘာႏကို ကပွင်ꩻတောႏမူႏထွူလဲဉ်းဒါႏ ဖရာꩻကကုသန်ဖရာꩻကောဏဂုံဖရာꩻကဿပ၊ ဖရာꩻဂေါတမ ဖရာꩻ(၄)ဆူႏအကို ထွာဒျာႏ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ ပွင်ꩻတောႏမူႏဒါႏ ဗွေႏမျတ်ဖရာꩻဒျာႏသွူ။

ဗုဒ္ဓဝင်ႏ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

နီဗွေႏဖရာꩻဂေါတမဗုဒ္ဓဝင်ႏအအဲဉ်း အဝ်ႏဆ့ꩻလယိုအတွိုင်ꩻသွူဩ ။

၁။ လိုꩻမဉ်ꩻ -- ခွန်သိဒ္ဓတ္ထ ။

၂။ ဘုရာꩻမဉ်ꩻဘွဲ့တောႏ -- ဗွေႏဂေါတမ ။

၃။ မွိုးဖာမဉ်ꩻ -- ခွန်တန်သုဒ္ဓေါဒန တွမ်ႏ သီရိမဟာ နင်ꩻမာႏယာႏဒေႏဝီႏ ။

၄။ မာနင်ꩻမူႏမဉ်ꩻ -- ယသောႏဓရာႏ(ဘဒ္ဒကဉ္စနာ) ။

၅။ ပိုခိုမဉ်ꩻ- ရာဟုလာႏ ။

၆။ တမက်ꩻမဉ်ꩻ -- ဒေဝဒတ် ။

၇။ မွိုးပေႏမဉ်ꩻ -- မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ။

၈။ ခမ်း(တွိုင်ႏ) - ကပ္ပိလဝတ် ၊ သက္ကတွိုင်ႏ ၊ မဇ္စျိမဒေႏသ။

၉ ။ လွူးဖွာꩻဌာႏန -- လုမ္ဗိနီႏဥယျာဉ်ႏ (ကပ္ပိလဝတ်ခမ်းတွမ်ႏ ဒေဝဒဟခမ်းအခါႏ ။

၁၀ ။ ခံႏစာꩻဟော်နေင်ႏပေါင်ꩻ -- ၁၃ - နေင်ႏ (တယ်ႏသက် -၁၆ -နေင်ႏ , ဗ့ꩻသက် - ၂၉ - နေင်ႏ ။

၁၁ ။ နိမိတ်တန်လစ်ꩻပါꩻ -- လိုꩻဖြား၊ လိုꩻဆာ၊ လိုꩻသီ၊ ရဟန်ꩻ ။

၁၂။ ခံႏထူႏဗျာႏဒိတ်ဖဝ -- သုမေႏဓာႏရသေ့ꩻဖဝ။

၁၃။ ကဖေႏဗျာႏဒိတ် -- ဒီပင်္ကရာႏဖရာꩻ ။

၁၄။ ပါႏရမီႏဖွာꩻဖက် -- သုမိတ္တာႏနင်ꩻမူႏ ။

၁၅ ။ ဖြဲ့ꩻပါႏရမီႏအခိန်ႏကာႏလ -- လစ်ꩻသင်္ချေႏပုဲင်ကမ္ဘာႏတသိန်ꩻ ။

၁၆။ ဖြဲ့ꩻပါႏရမီႏရေႏရွယ်ႏချက် -- ယံကမာꩻနွောင်ꩻအီ သတ္တဝါႏသီးအကျိုꩻစီꩻပွာꩻ ။

၁၇။ ကံကျင်ꩻဒုက္ကရစရိယာႏခင်ႏလမ်း -- ဥရုဝေဠတခြာတန်ကို ။

၁၈။ဒုက္ကရစရိယာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ -- ခုဲင်ႏခွော့ယပ်ꩻငါႏ ကကံကျင်ꩻဗာႏဒါႏအကျင်ꩻ ။

၁၉။ ကျင်ꩻဒုက္ကရစရိယာႏနေင်ႏပေါင်ꩻ -- ည ( ၆ ) နေင်ႏ ။

၂၀။ ကထန်ႏတခြာခိန်ႏသက်အရွယ်ႏ -- ၂၉ နေင်း ။

၂၁။ ကထွာဖရာꩻခိန်ႏသက်အရွယ်ႏ -- ၃၅ နေင်ႏ ။

၂၂။ ဖရာꩻပွင်ꩻခိန်ႏသက်တန်ꩻ -- သက်တန်ꩻ(၁၀၀) ။

၂၃။ မာꩻဝေယျာဝစ္စသား -- ပဉ္စဝဂ္ဂီႏ -၅ -ပါꩻ (ကံဒုက္ကရစရိယာႏ အခိန်ႏတွင်ꩻ) ။

၂၄ ။ပဉ္စဝဂ္ဂီႏငတ်ꩻပါꩻမဉ်ꩻ -- ကောဏ္ဍည၊ ဝပ္ပ၊ ဘဒ္ဒိယ၊ မဟာနာမျ ၊အဿဇိ ။

၂၅။ ဝါႏတောႏ -၂၀ - ကို ဝေယျာဝစ္စသား -- အဲဉ်ထဝ်းဒွိုန်း။

၂၆။ ဝါႏတောႏ -၂၀ - မာꩻငါ ဝေယျာဝစ္စသား -- ဗွေႏအာနန္ဒာမထေရ်ႏ ။

၂၇။ ကဟော်ꩻရီးတရာꩻဦꩻခင်ႏလမ်း -- ဗာႏရာႏဏသီႏခမ်း၊ မိဂဒါဝုန်ႏတခြာကို ။

၂၈။ ပထမအရီးသွတ်ꩻသာဝက -- ပဉ္စဝဂ္ဂီႏငတ်ꩻပါꩻ ။

၂၉။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻသာဝက -- သုဘဒ္ဒပရိဗိုဇ် ။

၃၀။ အထွေဖဲ့ꩻသာဝက-- ဗွေႏသာရိပုတ္တရာႏမထေရ်ႏ

၃၁။ အစေႏဖဲ့ꩻသာဝက -- ဗွေႏမဟာမောဂ္ဂလာန်ႏမထေရ်ႏ ။

၃၂။အဆွုံꩻအမ့ꩻ -- ပရိယတ္တိသာႏသနာႏ, ပဋိပတ္တိသာႏသနာႏ၊ ပဋိဝေဓသာႏသနာႏ ။

၃၃။ အကျင်ꩻသိက္ခာႏ -- သီႏလ၊ သမာဓိ၊ ပညာႏ ။

၃၄။ ကအွဉ်ႏနယ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ -- မဇ္စျိမပဋိပဒါ(မဂ္ဂင်တဖူꩻရဲဉ်ႏ) ။

၃၅။ လွူးဖွာꩻဖက်(သွို)ဝင်ꩻနွတ်ꩻ -- ၁။ ကာဠုဒါယီ။ ၂။ ယသောႏဓရာႏ ။ ၃။ အာနန္ဒာႏ ။ ၄။ ဆန္နအမတ် ။ ၅။ ကဏ္ဍကသေဗွာ ။ ၆။ သောဏ္ဏ(ခံꩻဖွိုင်ꩻလစ်ꩻဖြုံႏ) ။ ၇။ ဗုဒ္ဓဟေ (ဗောဓိညောင်ႏမွူး) ။

၃၆။ ကထူႏပဋိသ‌န္ဓေႏနီꩻ -- မဟာႏသက္ကရဇ် - ၆၇ - ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏလာ‌ဗွေနီꩻ၊ မွူးနီꩻကျာႏသပတေꩻ ။

၃၇။ ကလွူးဖွာꩻနီꩻ -- မဟာႏသက္ကရဇ် - ၆၈ - ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာဗွေနီꩻ၊ မွူးနီꩻသောက္ကျာႏ ။

၃၈။ ကထန်ႏတခြာတောႏထွက်နီꩻ - မဟာႏသက္ကရဇ် - ၉၇ - ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏလာ‌‌ဗွေနီꩻ မွူးနီꩻတနင်္လာႏ။

၃၉။ ကထွာဖရာꩻနီꩻ -- မဟာႏသက္ကရဇ် - ၁၀၃ - ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာ‌ဗွေနီꩻ၊ မွူးနီꩻဗုဒ္ဓဟူꩻ။

၄၀။ ကဟော်ꩻဒါႏ ဓမ္မစက္ကျာႏတရာꩻနီꩻ -- မဟာႏသက္ကရဇ် - ၁၀၃ - ဗာႏ-၊ ဝါႏဆိုႏလာဗွေနီꩻ၊ မွူးနီꩻစနေႏ ။

၄၁။ ကကူꩻပရိနိဗ္ဗာန်ႏနီꩻ - မဟာႏသက္ကရဇ် - ၁၄၈-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာဗွေနီꩻ၊ မွူးနီꩻအင်္ဂါႏ ။

၄၂။ တေဇောဓာတ်မေႏကခိုးနီꩻ - မဟာႏသက္ကရဇ် - ၁၄၈-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာလောင်း ၁၂ နီꩻ၊ မွူးနီꩻတနင်္ဂနွေႏ ။[၈]

အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

  1. Cousins 1996, pp. 57–63.
  2. Norman 1997, p. 33.
  3. "Maha-parinibbana Sutta"Digha Nikaya၊ Access insight၊ part 5
  4. /ˈɡɔːtəmə, ˈɡ- ˈbdə, ˈbʊdə/
  5. /sɪˈdɑːrtə, -θə/; သက္ကတ: [sid̪ːʱɑːrt̪ʰə gəut̪əmə]
  6. Baroni 2002, p. 230.
  7. သက္ကတ: [ɕɑːkjəmun̪i bud̪ːʱə]
  8. ဗုဒ္ဓဝင်ႏအအဲဉ်ႏ၊ ခွန်အာႏရဲင်ꩻ


အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found