မနုဿဗေႏဒ

မနုဿဗေဒ ပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻတွမ်ႏ အမေရိကဲန် ခမ်းရင်ꩻသား ခမ်းရီးသားဖုံႏရာ

မနုဿဗေႏဒ (အိန်းကလေတ်: Anthropology) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လွူꩻထွားထောင်ထွား လိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏ ကထွာလွဉ်စပုင်ႏ၊ သမဲင်ꩻခရာႏ တောမ်ႏ လိုꩻမုꩻခရာႏ(Humanity) ကဆဲင်ႏဒါႏ လိုꩻပိုဖုံႏဒျာႏသွူ။ မနုဿဗေႏဒနဝ်ꩻ အခေႏခံႏလွေꩻပါ သဘာႏဝသိပ္ပံ (Natural Sciences)၊ လိုꩻမုꩻရေꩻရာႏဘာႏသာႏ (Humanities) တောမ်ႏ လိုꩻမုꩻသိပ္ပံ (Social Sciences)ဖုံႏသွူ။ မျန်မာခမ်းထီ ကောင်ပုံတောင်ပုံညာရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏထီႏမော့ꩻခါꩻ လိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏပွိုင်းလဲင်ႏစခါ အဆွတ်ꩻဖုံႏ၊ ရုက်ခြုံထွာလုံး(မန်း- ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း)ဖုံႏ နေနေသွူ။ လိုꩻဖုံႏအစကရီးခါ အဝ်ႏမုဲင်ꩻထွာလွဉ်၊ ပေါ်ႏလွဉ်ခိင်ႏကာႏလမုဲင်ꩻဖုံႏယို ဖေႏကသေနဝ်ꩻ ထောင်လွူꩻသွူ ရုက်ခြုံထွာလုံး ပွိုင်းလဲင်ႏစခါ ပရုဲင်းမိတ်ဖုံႏတဲင် ထောင်ထွားသေနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ ဗꩻတွိုႏခိင်ႏဟန်ႏသနီꩻ မျန်းမာခမ်း ခင်ႏလမ်းယဟန်ႏကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထီႏမော့ꩻနေက ဗွန်ပီလိုꩻပရုဲင်းမိတ်(လူတူပရိုင်းမိတ်)ဖုံႏ၊ ရုက်ခြုံထွာလုံးဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

မနုဿဗေႏဒ ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လွူꩻထွား လိုꩻ အတိတ်ကာႏလကို တောမ်ႏ လိုꩻ ပစ္စုပ္ပန်ႏယိုခါ ထာꩻဒါႏပညာႏနေနေသွူ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻယင်းတနယ်ꩻလဲ့ ကမ္ဘာႏဟံႏလောင်း တယ်ႏကအဝ်ႏဒါႏ လိုꩻကပေါ်ႏပေါက်လွဉ်စခိင်ႏ လိုꩻအကျောင်ꩻခရာႏယို ရုက်သဏ္ဌာန်ဆဲင်ႏရာꩻ၊ လိုꩻမုꩻရေꩻဆဲင်ႏရာꩻတောမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ ကိစ္စခရာႏဖုံႏ ကပေါ်ႏထန်ႏ ထင်ႏထိုပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်ပုင်ႏ အမျိုꩻမျိုꩻယို လွူꩻထွားအီတောမ်ႏ သိပ္ပံအနယ်ꩻကျကျ ထာꩻဒါႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘာႏသာႏနဝ်ꩻဖုံႏကို ကအဝ်ႏထင်ႏသျာꩻငါႏ တဗာႏတောမ်ႏတဗာႏ ကအဝ်ႏအုံကွူႏချာငါဒါႏဝင်ꩻ ကဏ္ဍတန်ဖုံႏ အဝ်ႏ ၅ စွိုးသွူ။ ကဏ္ဍတန်နဝ်ꩻ ၅ စွိုးနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ရုက်သဏ္ဌာန် မနုဿဗေႏ၊ ယေန်ႏငဲးရေꩻ မနုဿဗေႏဒ၊ ခလားကဒင်ႏသမဲင်ꩻခေတ်၊ လိုꩻမျိုꩻဗေႏဒတောမ်ႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဗေႏဒ ဖုံႏဒျာႏသွူ။