မွူး

မွူး
	A solar filter dimmed true-color image of the visible photosphere of the Sun
အမိဉ်ꩻလင်ဖုံႏ	Sun, Sol, Sól, Helios
နာမဝိသေသန	Solar
အမုဲင်သင်္ကေတ
ထောင်ထွားရေꩻအချက်လျက်
Mean distance from Earth	1 AU; ၁၄၉,၆၀၀,၀၀၀ km; ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ mi; 8 min 19 s, light speed
Visual brightness	−26.74 (V)
Absolute magnitude	4.83
Spectral classification	G2V
သတ္တုလွိုင်ႏအာ	Z = 0.0122
Angular size	0.527–0.545°
လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻ ဂုဏ်ႏသတ္တိဖုံႏ
Mean distance from Milky Way core	26,660 light-years
Galactic period	225–250 million years
Velocity	၂၅၁ km/s (၁၅၆ mi/s); orbit Galactic Center; ၂၀ km/s (၁၂ mi/s); to stellar neighborhood; ၃၇၀ km/s (၂၃၀ mi/s); to cosmic microwave background;
Obliquity	7.25° (ecliptic); 67.23° (galactic plane);
Right ascension North pole	286.13° (19° 4′ 30″)[အဝ်ႏလိုႏ အာႏကွိုꩻချက်ဩ]
Declination of North pole	+63.87° (63° 52′ N)[အဝ်ႏလိုႏ အာႏကွိုꩻချက်ဩ]
Sidereal rotation period	25.05 days (equator); 34.4 days (poles);
Equatorial rotation velocity	1.997 km/s
ရုက်ဖဲ့ꩻ ဂုဏ်ႏသတ္တိဖုံႏ
Equatorial radius	၆၉၆,၀၀၀ km; ၄၃၂,၀၀၀ mi; 109 × Earth radii
Flattening	0.000009[အဝ်ႏလိုႏ အာႏကွိုꩻချက်ဩ]
မဲ့ငါခိုႏ ဧရိယာႏ	၆.၀၉×၁၀၁၂ km2; ၂.၃၅×၁၀၁၂ sq mi; 12,000 × Earth
Volume	1.412×1018 km3; 0.877×1017 cu mi; 1,300,000 × Earth;
Mass	1.9885×1030 kg; 4.3839×1030 lb; 332,950 Earths;
ပုင်ႏမဲဉ်ႏ တချꩻမုꩻ	၁.၄၀၈ g/cm3; ၀.၀၅၀၉ lb/cu in; 0.255 × Earth
သက်တန်ꩻ	4.6 billion years
Equatorial surface gravity	၂၇၄ m/s2; ၉၀၀ ft/s2; 28 × Earth
Moment of inertia factor	≈0.070
Surface escape velocity	617.7 km/s; 55 × Earth
အလျား	15,700,000 K (center); 5,772 K (photosphere); 5,000,000 K (corona);
လေတဆဝ်အာႏ	3.828×1026 W; 3.75×1028 lm; 98 lm/W efficacy;
Color (B-V)	0.63[အဝ်ႏလိုႏ အာႏကွိုꩻချက်ဩ]
ပုင်ႏမဲဉ်ႏ တဆဝ်အာႏ	2.009×107 W·m−2·sr−1
Photospheric composition by mass	73.46% ဟုဲက်ဒရိုစဲန်; 24.85% ဟီလီယမ်; 0.77% အောက်သီစဲန်; 0.29% ကာဗွန်; 0.16% ပသီႏ; 0.12% နီယွန်; 0.09% နုဲက်ထရိုစဲန်; 0.07% သီလီကွန်; 0.05% မဲဂ္ဂနီသီယမ်; 0.04% ကန်ꩻ;

မွူး (အိန်းကလေတ်: Sun) ကရိုꩻနဝ်ꩻ နီနာꩻကအဝ်ႏအုံသော့ꩻဒါႏ မွူးအစွိုꩻဗူႏကို ကပါသော့ꩻဒါႏ ဆာႏတဖြုံႏဒျာႏသွူ။ ဂျိုလ်ႏကအဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ မွူးအစွိုꩻဗူႏကိုသားနဝ်ꩻ တဖူꩻပတ်လိမ်ꩻမွူးကအဝ်ႏလွေꩻအတွိုင်ꩻ ဝွေꩻသီးအဝ်ႏပတ်လိမ်ꩻလွဉ်ꩻဗာႏသေႏသေႏသွူ။ မီႏတွိုႏတွိုႏဒျာႏ အခိန်ႏခါႏမွူးယာခိုႏခိန်ႏနဝ်ꩻ ခွေသီနီနာꩻ အဝ်ႏထီႏရောင်ဗာႏမွူး အွိုးအာႏကာႏမို့ꩻလောင်းကီနဝ်ꩻသွူ။ နီနာꩻသီးမဲ့ကို ကအဝ်ႏထီႏထင်ႏဒါႏမွူး အွိုးအာႏကာႏမို့ꩻလောင်းကီသူꩻနဝ်ꩻ အထီႏထင်ႏပီနုဲင်းစွဉ်ႏဒျာႏ ဗော်လုံးတသီးတန်တဖြုံႏပမာႏသွူ။

အမဲဉ်ႏနဝ်ꩻတဲ့ မွူးယို ထွာဒျာႏ ဗော်လုံးတလွုံꩻတန် ကအဝ်ႏပꩻသေႏသေႏဒါႏထာꩻ တဖြုံႏဒျာႏရင်ꩻသွူ။ အဝ်ႏကဗꩻဒါႏထာꩻကို ထေထန်ႏလွေꩻဖေႏ စွန်ꩻအာႏရဲင်ꩻ အာမွေးအာတန်သွူ။ မွူးယို ကမ္ဘာႏလောင်း ကအဝ်ႏဒါႏ သက်အဝ်ႏသားဖုံႏ လို့လို့စင်တာႏ ထွာဒျာႏ အဓိကအရေꩻတန် စွန်ꩻအာႏရင်ꩻ အရွီးအခိုႏသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်း ကအဝ်ႏဒါႏ သက်အဝ်ႏသားဖုံႏ ကားကအဝ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏ မွူးကို ကလွဉ်ဒါႏ ထာꩻလေရောင်ႏ တောမ်ႏ စွန်ꩻအာႏ နဝ်ꩻသွူ။ ဂျိုဟ်ႏဖုံႏတဲ့ စွန်ꩻအာႏအနေႏ ထူႏသုင်ꩻသွူ မွူးအရောင်ႏတဲင် မွန်ဗန်လွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ထူႏသုင်ꩻအီ မွူးရောင်ႏတဲင် သေင်ႏဝါႏမွူးဖုံႏတောမ်ႏ သေင်ႏလာႏဖုံႏနဝ်ꩻ တောမ်ႏဖိုတိုသန်းတိစ်သိစ် ကဟဲ့ꩻဒါႏ ထာꩻနယ်ꩻတဲင် အဝ်ႏဒွိုႏလွေꩻအဆာႏ တောမ်ႏအရောင်ႏချို ကအဝ်ႏဒါႏ ကလိုရိုပလတ်တိစ်ဖုံႏ နဝ်ꩻသွူ။

အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

↑ "Proposals for the masses of the three largest asteroids, the Moon–Earth mass ratio and the Astronomical Unit" (in en) (2009). Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 103 (4): 365–372. doi:10.1007/s10569-009-9203-8. ISSN 1572-9478. en:Bibcode: 2009CeMDA.103..365P.
↑ ^၂.၀၀ ^၂.၀၁ ^၂.၀၂ ^၂.၀၃ ^၂.၀၄ ^၂.၀၅ ^၂.၀၆ ^၂.၀၇ ^၂.၀၈ ^၂.၀၉ ^၂.၁၀ ^၂.၁၁ Williams၊ D.R. (1 July 2013)။ Sun Fact Sheet။ NASA Goddard Space Flight Center။
↑ Zombeck၊ Martin V. (1990)။ Handbook of Space Astronomy and Astrophysics 2nd edition။ Cambridge University Press။ 3 February 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 13 January 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ "The new solar abundances – Part I: the observations" (2006). Communications in Asteroseismology 147: 76–79. doi:10.1553/cia147s76. en:Bibcode: 2006CoAst.147...76A.
↑ Eclipse 99: Frequently Asked Questions။ NASA။ 27 May 2010 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 7 December 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ Hinshaw, G. (2009). "Five-year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe observations: data processing, sky maps, and basic results". The Astrophysical Journal Supplement Series 180 (2): 225–245. doi:10.1088/0067-0049/180/2/225. en:Bibcode: 2009ApJS..180..225H.
↑ ^၇.၀ ^၇.၁ ^၇.၂ ^၇.၃ ^၇.၄ ^၇.၅ Solar System Exploration: Planets: Sun: Facts & Figures။ NASA။ 2 January 2008 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 7 December 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ Mamajek၊ E.E.; Prsa၊ A.; Torres၊ G.; et၊ al. (2015)၊ "IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties"၊ arXiv:1510.07674 [astro-ph.SR]
↑ Emilio၊ Marcelo; Kuhn၊ Jeff R.; Bush၊ Rock I.; Scholl၊ Isabelle F. (2012)၊ "Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits"၊ The Astrophysical Journal၊ 750 (2): 135၊ arXiv:1203.4898၊ Bibcode:2012ApJ...750..135E၊ doi:10.1088/0004-637X/750/2/135၊ S2CID 119255559
↑ "The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS" (2002). Astronomy and Astrophysics 390 (3): 1115–1118. doi:10.1051/0004-6361:20020749. en:Bibcode: 2002A&A...390.1115B.
↑ "The Absolute Chronology and Thermal Processing of Solids in the Solar Protoplanetary Disk" (2 November 2012). Science 338 (6107): 651–655. doi:10.1126/science.1226919. PMID 23118187. en:Bibcode: 2012Sci...338..651C. (အဝ်ႏလိုႏသွင်ꩻက စာႏရင်ꩻဩ)
↑ The Sun's Vital Statistics။ Stanford Solar Center။ Citing Eddy၊ J. (1979)။ A New Sun: The Solar Results From Skylab။ NASA။ p. 37။ NASA SP-402။ 30 July 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 12 July 2017 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Pitjeva2009-1] "Proposals for the masses of the three largest asteroids, the Moon–Earth mass ratio and the Astronomical Unit" (in en) (2009). Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 103 (4): 365–372. doi:10.1007/s10569-009-9203-8. ISSN 1572-9478. en:Bibcode: 2009CeMDA.103..365P.

[nssdc-2] ၂.၀၀ ^၂.၀၁ ^၂.၀၂ ^၂.၀၃ ^၂.၀၄ ^၂.၀၅ ^၂.၀၆ ^၂.၀၇ ^၂.၀၈ ^၂.၀၉ ^၂.၁၀ ^၂.၁၁ Williams၊ D.R. (1 July 2013)။ Sun Fact Sheet။ NASA Goddard Space Flight Center။

[3] Zombeck၊ Martin V. (1990)။ Handbook of Space Astronomy and Astrophysics 2nd edition။ Cambridge University Press။ 3 February 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 13 January 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[4] "The new solar abundances – Part I: the observations" (2006). Communications in Asteroseismology 147: 76–79. doi:10.1553/cia147s76. en:Bibcode: 2006CoAst.147...76A.

[5] Eclipse 99: Frequently Asked Questions။ NASA။ 27 May 2010 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 7 December 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[6] Hinshaw, G. (2009). "Five-year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe observations: data processing, sky maps, and basic results". The Astrophysical Journal Supplement Series 180 (2): 225–245. doi:10.1088/0067-0049/180/2/225. en:Bibcode: 2009ApJS..180..225H.

[sse-7] ၇.၀ ^၇.၁ ^၇.၂ ^၇.၃ ^၇.၄ ^၇.၅ Solar System Exploration: Planets: Sun: Facts & Figures။ NASA။ 2 January 2008 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 7 December 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[IAU2015resB3-8] Mamajek၊ E.E.; Prsa၊ A.; Torres၊ G.; et၊ al. (2015)၊ "IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties"၊ arXiv:1510.07674 [astro-ph.SR]

[arxiv1203_4898-9] Emilio၊ Marcelo; Kuhn၊ Jeff R.; Bush၊ Rock I.; Scholl၊ Isabelle F. (2012)၊ "Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits"၊ The Astrophysical Journal၊ 750 (2): 135၊ arXiv:1203.4898၊ Bibcode:2012ApJ...750..135E၊ doi:10.1088/0004-637X/750/2/135၊ S2CID 119255559

[Bonanno-10] "The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS" (2002). Astronomy and Astrophysics 390 (3): 1115–1118. doi:10.1051/0004-6361:20020749. en:Bibcode: 2002A&A...390.1115B.

[11] "The Absolute Chronology and Thermal Processing of Solids in the Solar Protoplanetary Disk" (2 November 2012). Science 338 (6107): 651–655. doi:10.1126/science.1226919. PMID 23118187. en:Bibcode: 2012Sci...338..651C. (အဝ်ႏလိုႏသွင်ꩻက စာႏရင်ꩻဩ)

[12] The Sun's Vital Statistics။ Stanford Solar Center။ Citing Eddy၊ J. (1979)။ A New Sun: The Solar Results From Skylab။ NASA။ p. 37။ NASA SP-402။ 30 July 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 12 July 2017 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]