ရီနေသွန်းခေတ်
ရီနေသွန်းခေတ် (အိန်းကလေတ်: Renaissance) ညဏ်ႏတသာ ပေါ်ႏထန်ႏလွဉ်ဒါႏစိုး ကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအီတလီခမ်းထီကို ထွန်ꩻကာꩻလွဉ်စရီး ၁၃ ရျာꩻဗူႏတောမ်ႏ ၁၄ ရျာꩻဗူႏခိင်ႏ အဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻ စွစ်ꩻလီလွေꩻယင်းဒါႏ ဥရောပခမ်းထီဖုံႏကိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ရီနေသွန်းစိုး အခရာႏသွူ။ ဥရောပတွိုက်ကို ကအဝ်ႏဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏလဲ့ ထူႏသွူ အီလီခမ်း နမူႏနာႏတဲင် ဖန်ဆင်ꩻတသာသမ်းယင်း လိတ်လုဲင်ꩻ၊ အနုပညာႏ၊ ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ ထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻ၊ အယူႏဝါႏဒဖုံႏတဲင် ဖေႏကထင်ႏထိုထွန်ꩻကာꩻထဲင်းထဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏခွုမ်မာꩻလွ့ဝင်ꩻကရိုꩻဒါႏ ထာꩻယူႏလဲ့ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ "ရီနေသွန်း"ကရိုꩻဒါႏ ငဝ်းဝေါဟာရနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ပဉ်တစ်ခမ်းထီငဝ်းငွါသွူ။ အဓိပ္ပာယ်ႏနဝ်ꩻ "ထွာချာယင်း အတသာ" နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဖုဲင်းထိုꩻသွူ အလီအယတဲင် တယ်ႏထောင်ႏယင်း အတသာနဝ်ꩻသွူ။
၁၉ ရျာꩻဗူႏ လိတ်လုဲင်ꩻပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ အဝ်ႏအွောန်ႏထွော့လွေꩻ ခေတ်သဖော်ꩻ နုဲင်းကီနဝ်ꩻလဲ့ ၂၀ ရျာꩻဗူႏ လိတ်လုဲင်ꩻပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သမ်းဝွေႏဖန်ႏချာယင်း ၁၉ ရျာꩻဗူႏသား ခေတ်အွောန်ႏထွော့ချက်နဝ်ꩻသွူ။ သမဲင်ꩻအလꩻ ၁၃ ရျာꩻဗူႏ တောမ်ႏ ၁၄ ရျာꩻဗူႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ခေတ်ထာႏဝသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ၁၉ ရျာꩻဗူႏ လိတ်လုဲင်ꩻပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သမ်းယူႏလုဲင်ႏဒျာႏ ခေတ်နဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထာꩻခေ့ꩻခေတ်နဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ ရီနေသွန်းခေတ်နဝ်ꩻ အခေႏခံႏလွေꩻ ခေတ်ထာႏဝ ယေန်ႏငဲးရေꩻ အအုံအအဝ်ႏတဲင် ခွုမ်မာꩻထင်ႏထိုသမ်းယင်း ခေတ်ဆုဲင်ꩻယေန်ႏငဲးရေꩻအရန်း တရန်းထွူတရန်း နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ယိုခါ ပညာႏသျင်ႏသီး ထာꩻလိုꩻအနေႏ ညဏ်ႏတသာပေါ်ႏထန်ႏလွဉ် ရီနေသွန်းခေတ် သဖော်ꩻအအဲဉ်ႏချုတ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လွူꩻထောင်ထွားသွူ ယေန်ႏငဲးရေꩻပွိုင်းလဲင်ႏစခါထွူတဲင် ဖန်ဆင်ꩻမွဉ်းဖျင်တသာချာ မာꩻဆန်ꩻမွန်ဗန်တသာချာယင်း ထာꩻစခါနဝ်ꩻဖုံႏ သဖော်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ [၁]
အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)