မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

သိုဒီယမ်

ခြပ်ချော်ꩻ လိဉ့်ဖုံႏ
အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို

သိုဒီယမ် (အဲင်းကလေတ်: Sodium) ယို ထွာ ဓာတုဗေဒ ဒြတ်ခြှောန်းတဗာႏ၊ အခြီဒါႏယိုꩻ ထီကို တွမ်ႏ ထီဝကိုဖုံႏရာ။ သိုဒီယမ်ဟုဲက်ဒရေားသုဲက်ဒ် (sodium hydroxide) တွမ်ႏ ဟုဲက်ဒရိုစဲန် မဉ်ႏပꩻလီဝင်ꩻ တလီꩻကိုနောဝ်ꩻ လꩻလှောန် သိုဒီယမ် အခြုံးအတူႏဇျꩻပေႏ ပီရှောန်(ရွဉ်)ရောင်ႏ တွမ်ႏယင်း မေႏလူးရောင်ႏဖာႏဖွန်ႏ။ သိုဒီယမ်တွမ်ႏ နုဲက်ထရိုစဲန်ယို အလျားတန်ဝီးဝါးခန်းတယောဝ်း မာꩻတောဝ်းဝင်ꩻဓာတ်။ တွမ်ႏနုဲက်ထရိုစဲန် ကအီးမာꩻဝင်ꩻဓာတ်နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏအလျား ၂၀၀ ဒီဂရီသဉ်တီဂရိတ် တောဝ်းလဲ့ ၃၉၀ ဒီဂရီဖာရဉ်ဟုဲက်။ သိုဒီယမ်တွမ်ႏ နုဲက်ထရိုစဲန် မဉ်ႏမာꩻဝင်ꩻဓာတ်နောဝ်ꩻ လꩻလှောန် သိုဒီယမ်ဟုဲက်ဒရုဲက်ဒ် (sodium hydride)။ သိုဒီယမ်ယို တွမ်ႏကာဗွန် မာꩻဝင်ꩻဓာတ် အာႏရဲင်ꩻဟောဝ်၊ တွမ်ႏဟေလိုစဲန်နောဝ်ꩻ မာꩻတောဝ်းဝင်ꩻဓာတ်။ ကအီးလꩻလှောန် သတ္တုတွမ်ႏ သိုဒီယမ်ကလိုရုဲက်ဒ်အတာႏ သိုဒီယမ်ယို မာꩻဗာႏဓာတ်တွမ်ႏ metallic halide. Paraffinic ဟုဲက်ဒရိုကာဗွန်ယို တွမ်ႏ သိုဒီယမ် မာꩻတောဝ်းဝင်ꩻဓာတ်၊ ကွဲးတှော့ꩻ အထွာလှောန် နဲတ်ဖတလဉ်း(naphthalene) ယင်း ဒြတ်ခြှောန်း နုဲင်း aromatic polycyclic compounds ယင်း aryl alkenes ဒြတ်ခြှောန်းဖုံႏ။ သိုဒီယမ်တွမ်ႏ အယ်လကိုဟေား မာꩻဝင်ꩻဓာတ်နောဝ်ꩻ ဗွန်ပီ မာꩻဝင်ꩻဓာတ် တွမ်ႏ ထီ၊ ကွဲးတှော့ꩻ အပေါင်းယွလုဲင်ႏ။

သိုဒီယမ်,  11Na
Spectral lines of sodium
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတသိုဒီယမ်, Na
အငေါဝ်းထန်ႏ/ˈsoʊdiəm/
SOH -dee-əm
အယောင်ꩻsilvery white metallic
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို သိုဒီယမ်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 Li
↑
Na
↓
K
နီယွန် ← သိုဒီယမ် → မဲဂ္ဂနီသီယမ်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)11
အဗူႏ၊ ဘလော့group 1: hydrogen and alkali metals
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  3
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  အယ်ကာလုဲင်း သတ္တုဖုံႏ
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (±) (Ar)22.98976928(2)[၁]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[Ne] 3s1
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 8, 1
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အခြုံးအတူႏ
အခြုံးခြီအီအလျား370.944 K ​(97.794 °C, ​208.029 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား1156.090 K ​(882.940 °C, ​1621.292 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (အခန်ꩻအလျား ၊ လမ်းဟောင်းကိုအလျား)0.968 g/cm3
0.927 g/cm3
Critical point2573 K, 35 MPa (extrapolated)
ဖျှူးဆဉ်းအလျား2.60 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား97.42 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ28.230 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 554 617 697 802 946 1153
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ+1, −1 ​(a strongly basic oxide)
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 0.93
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 495.8 kJ/mol
2nd: 4562 kJ/mol
3rd: 6910.3 kJ/mol
(more)
အဲက်တမ်မေက် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻempirical: 186 pm
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 166±9 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ227 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး ​body-centered cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for သိုဒီယမ်
အငေါဝ်းအမှိုင် 3200 m/s (at 20 °C)
အလျားမာꩻတခြက်ထာꩻ71 µm/(m·K) (at 25 °C)
အလျားတွီကာႏထာꩻ142 W/(m·K)
တျာႏရဲးကမ်းထာꩻ47.7 nΩ·m (at 20 °C)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်paramagnetic[၂]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)+16.0·10−6 cm3/mol (298 K)[၃]
Young's modulus10 GPa
Shear modulus3.3 GPa
Bulk modulus6.3 GPa
Mohs hardness0.5
Brinell hardness0.69 MPa
CAS Number7440-23-5
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻ ယင်း ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏ အရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏHumphry Davy (၁၈၀၇)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ သိုဒီယမ်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
22Na trace 2.602 y β+→γ 0.5454 22Ne*
1.27453(2)[၄] 22Ne
ε→γ – 22Ne*
1.27453(2) 22Ne
β+ 1.8200 22Ne
23Na 100% is stable with 12 neutrons
* = excited state
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်
  1. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D.R., ed. (2005)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5။
  3. ↑ Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4။
  4. ↑ Endt, P. M. (1990). "Energy levels of A = 21–44 nuclei (VII)". Nuclear Physics A 521: 1–400. doi:10.1016/0375-9474(90)90598-G. en:Bibcode: 1990NuPhA.521....1E.
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=သိုဒီယမ်&oldid=17610" ကို