ဆီလီခမ်းထီ

ဆီလီ ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ Republic of Chile República de Chile  (သပေင်)
အလံႏတောႏ အမုဲင်
ဆောင်ႏအွံ: Por la razón o la fuerza ("By reason or by force")
ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: Himno Nacional de Chile ("ဆီလီ ခမ်းထီငဝ်းသချင်ꩻ")
ဆီလီခမ်းထီ အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ဖေႏတောမ်ႏ အချိုဖြား၊ ဆီလီဟံႏနယ်ႏအကျောင်ꩻ ကေႏညာႏခါꩻလဲ့ တထိန်ꩻချုတ်နွောင်ꩻတဝ်းဒွိုန်းဒါႏ ဟံႏနယ်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻတောမ်ႏ အချိုဆား သွူ။
ဝေင်ꩻတန် တွမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ	ဝေင်ꩻသန်တီယာဂိုa 33°26′S 70°40′W
ခမ်းထီဘာႏသာႏငဝ်းငွါ	သပေင်
ကိုꩻကွဲႏ	62.1% ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏ 52.6% en:Catholicismခရိယာန်ႏ 9.5% ခရိယာန်ႏအလင် 37.4% ဘာႏသာႏအဝ်ႏတဝ်းသား 0.5% အလင်
Demonym	ဆီလီခမ်းသား
အစိုႏရ	Unitary presidential republic
• ခမ်းနမ်းဗွေႏ	en:Gabriel Boric
• သီးနေက်လွတ်တောႏ ဥက္ကဋ္ဌ	Juan Antonio Coloma
• လွတ်တောႏအရန်းလ ဥက္ကဋ္ဌ	en:Ricardo Cifuentes
• တရာꩻရွုမ်ꩻချုတ် ဥက္ကဋ္ဌ	Juan Fuentes Belmar
ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ	စွိုးခွိုꩻလွတ်တောႏ
• လွတ်တောႏအရန်းကီ	သီးနေက်
• လွတ်တောႏအရန်းလ့	လွတ်တောႏအရန်းလ
လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ သပေင်ထျꩻ
• အစိုႏရဘုတ်အစွိုꩻ	၁၈၁၀ သဲက်တဲမ်ဗာ ၁၈
• ကေႏညာႏလွစ်တခြင်ရေꩻ	၁၈၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂
• အွဉ်ႏတီႏအသိမတ်	၁၈၄၄ ဧပီ ၂၅
• အခေႏခံႏဥပဒေႏယိုခါ	၁၉၈၀ သဲက်တဲမ်ဗာ ၁၁
ဧရိယာႏ
• ခြွဉ်း	၇၅၆,၉၄၉ km2 (၂၉၂,၂၆၀ sq mi) (အရန်း: ၃၇)
• ထီနမ်း (%)	2.1 (၂၀၁၅ ဗာႏ)
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
• ၂၀၂၃ အရမ်ꩻ	18,549,457 (အရန်း - ၆၅)
•  တချ	၂၄/km2 (၆၂.၂/sq mi) (အရန်း - ၁၉၈)
GDP (PPP)	၂၀၂၃ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$597.520 billion (အရန်း - ၄၅)
• Per capita	$29,934 (အရန်း - ၆၄)
GDP (nominal)	၂၀၂၃ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$344.400 billion (အရန်း - ၄၅)
• Per capita	$17,253 (အရန်း - ၆၂)
Gini (၂၀၂၁)	46 ထို
HDI (၂၀၂၁)	0.855 ထိုမွေး · ၄၂
ရွဉ်ဗီႏ	ဆီလီပဲသို (CLP)
အခိင်ႏအွိုင်ꩻ	CLT တောမ်ႏ EASTc (UTC−4 တောမ်ႏ −6)
• ခမ်းသဲင် (DST)	(UTC-3 တောမ်ႏ −5)
	တယ်ႏ ဧပီလာ ဗꩻ သဲက်တဲမ်ဗာ
ဝါးကာꩻစနိစ်	ထွေ
ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင်	+56
Internet TLD	.cl
Legislature is based in Valparaíso. Includes Easter Island and Isla Salas y Gómez; does not include ၁,၂၅၀,၀၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၄၈၀,၀၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ) of territory claimed in Antarctica.

ဆီလီခမ်းတောမ်ႏ ဝွေꩻကြွန်ဖုံႏ

ဆီလီခမ်းထီ (အိန်းကလေတ်: Chile) /ˈtʃɪli/ (listen) ယို တရာꩻဝင်ႏအနေႏ အဝ်ႏဟဲ့ꩻဖန်ခါꩻ ဆီလီ ခမ်းသားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ တဲင် အဝ်ႏဒျာႏ အမေႏရိကတွိုက်နဝ် အခဝ်တွို့ꩻသွတ်ꩻ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာႏ တောမ်ႏ အဲဉ်းဒီးကောင်ရွေꩻအခါႏ ပင်ႏလယ်ႏဖင်ႏ အဝ်ႏယွေးဆွာꩻနဝ်ထင်ꩻဒါႏ ခမ်းတခမ်းဒျာႏတဲင် အဝ်ႏဗော့ꩻပါတောမ်ႏ အန်တာတိကတွိုက်ပေႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏနဝ်ႏ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ ၂၉၂,၂၆၀ မဲင်ႏ (၇၅၆,၉၄၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ) တဲင် ဖဲ့ꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ပီရူးခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဗိုလီးဗီးယားခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ အာစိဉ်တီးနားခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻနဝ်ဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ en:Drake Passageပင်ႏလယ်ႏထီနယ်ႏဖုံႏ အဝ်ႏခူရောင်ꩻခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဆီလီခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏထိန်ꩻချုတ်လွေꩻပါ ပသိဖိတ်ကြွန်ဖုံႏ၊ ပါတောမ်ႏ Juan Fernández၊ Isla Salas y Gómez၊ Desventuradas၊ Easter Island ကြွန်ဒေႏသအာဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ထွူတကာႏတဝ်း ထိန်ꩻချုတ်နွောင်ꩻတဝ်းဒွိုန်း အန်တာတိတွိုက်ပေႏကို ကအဝ်ႏဒါႏ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏ ၄၈၀,၀၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ (၁,၂၅၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) နဝ်ꩻလဲ့ ဖေႏကအွဉ်ႏထွာသော့ꩻပါ ဆီလီခမ်းပဲင်ႏ (en:Chilean Antarctic Territory) ဆီလီအန်တာတိကဟံႏနယ်ႏအနေႏ အဝ်ႏကွီကော့ꩻ ကေႏညာႏခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီဝေင်ꩻတန်တောမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻသန်တီယာဂို သွူ။ ၂၀၂၃ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအရမ်ꩻအလꩻ ခမ်းကိုလိုꩻဖြာꩻခြွောန်းအဝ်ႏ (၁၈.၅ သန်း)လွိုတဲင် ခမ်းထီဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ သပေင်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ နဝ်ꩻသွူ။

သမဲင်ꩻ

The Chinchorro mummies are the oldest examples of artificially mummified human remains in the world. The Chinchorro culture settlements were declared a World Heritage Site by UNESCO.

Lautaro, Mapuche indigenous leader during the Arauco War, by P. Subercaseaux

အစိုႏရ တောမ်ႏ ခမ်းထီရေꩻ

National Congress of Chile in the port city of Valparaíso

The Colonial Neoclassical Palacio de La Moneda in Santiago, built between 1784 and 1805, is the seat of the President of Chile.

The Colonial Neoclassical Palacio de La Moneda in Santiago, built between 1784 and 1805, is the seat of the President of Chile.

ဆီလီခမ်းထီ ကဖြယ်ခါꩻဒါႏ အိုပ်ချုတ်ရေꩻ ဒေႏသဟံႏနယ်ႏဖုံႏ

ဟံႏပထဝီႏ

Amalia Glacier, located in Bernardo O'Higgins National Park

ဆီလီခမ်း ဒေႏသအလွောက်ꩻ ရာႏသီႏဥတု

Araucaria araucana trees in Conguillío National Park.

စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လွိုင်ႏကွုန်ꩻရေꩻ

Gran Torre Santiago and Titanium La Portada (background) skyscrapers in Sanhattan

Santiago Stock Exchange

Chuquicamata, the largest open pit copper mine in the world

Vineyard in Puente Alto

Valparaíso city, a UNESCO World Heritage Site

Torres del Paine National Park in Chilean Patagonia

Pre-Columbian Moais, human figures dated between 1250 and 1500 in the Easter Island.

Wind farm near Canela, Chile

Torre Entel in Santiago de Chile, with the Andes mountains in the background

ပညာႏရေꩻ

ဆီလီတက္ကသိုလ်ႏ Casa Central of the University of Chile in Santiago

ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻရေꩻ

Mapuche women of Tirúa

La Zamacueca, 1873, by Manuel Antonio Caro.

Chilean asado (barbecue) and marraqueta