ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ

ပအိုဝ်ႏ
(တောင်သူ၊ ပအူ၊ ပုဲင်အို)
တောမ်ႏလိတ်ပအိုဝ်ႏစခါ မွိုင်ꩻပျိုꩻမူတဲင် ၁၂၅၅ ဗာႏကို ကတဲမ်းခါꩻဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏ
ဒေႏသခံႏ	မျန်မာခမ်းထီ
လိုꩻခွိုꩻ	ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ
ဒေႏသခံႏဒေါ့ꩻသွုံꩻသားဖုံႏ	၁.၅ သန်း (၂၀၁၄)
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနားဟွိုန်ꩻ	ခယ်ႏ-တိဗက်နွယ်ႏ စောက်ꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ ပအိုဝ်ႏ
လိတ်အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနိစ်	မန်းအက္ခရာႏ (ပအိုဝ်ႏလိတ်ဖြုံႏ)
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါကိုဒ်ဖုံႏ
en:ISO 639-3	blk
en:Glottolog	paok1235

ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ (မန်း: ပအိုဝ်းဘာသာစကား) ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါ (အဲင်းကလေတ်: Pa'O Language) နဝ်ꩻ မျန်မာခမ်းထီကို ကအဝ်ႏဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ၁ သန်းလွို အဝ်ႏဒေါ့ꩻသွုံꩻအီဒါႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ တမျိုꩻဒျာႏသွူ။ ဒေႏသခံႏဒေါ့ꩻသွုံꩻသားငဝ်းငွါအနေႏ အဝ်ႏလွေꩻ ခမ်းကောင် တွမ်ႏ ခမ်းဒွမ်သွူ။ ဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါယို ထွာအစွန်ꩻထင်ငါႏ အခြွိုင်းကိရိယာႏတမျိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါယို မဉ်ႏအောဝ်ႏခေါ်ခေါ်ဒျာႏနောဝ်ꩻ ထွာလိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ဂုဏ်ႏအင်္ဂါႏလက္ခဏာႏတဗာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါယိုနောဝ်ꩻ ပါသော့ꩻဒျာႏ မွန်ဂိုလီယန် တမွိုးပို(မိသားစု)၊ တိဗက်-ခယ်ႏစွိုးခွိုꩻတွမ်ႏ စောက်ꩻမျိုꩻအဖြယ်ကိုနောဝ်ꩻသွူ။

ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါတွမ်ႏ ပျူဘာႏသာႏငေါဝ်းယို ဗွိုန်ပီလို့ဝင်ꩻအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ ကလေ့လာဒါႏ ဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါ သုတေသီသားဖုံႏ အောဝ်ႏယွုမ်းအံႏလွဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဦးဖေႏမောင်တင် အရိုꩻသေꩻခါꩻ "ဘာသာလောကကျမ်း"ကိုနောဝ်ꩻ ပျူဘာႏသာႏငေါဝ်းယို ဗီးသွတ်ꩻငေါဝ်းအဲဉ်ထောဝ်း၊ ငေါဝ်းဖွိုႏငေါဝ်းထို ငေါဝ်းရန်းအောဝ်ႏသွစ်ꩻမျိုꩻတဲင် ထွာဒျာႏ တိဘက်မျန်မာဘာႏသာႏငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငေါဝ်းယို ဝိသေသလက္ခဏာႏ ထူꩻချာꩻမုꩻ အောဝ်ႏအာတန်နောဝ်ꩻမꩻ ဧကဝဏ္ဏ တသီးပုဂ္ဂလ၊ လွိုက်ခင်ႏလမ်းအုံ၊ ငေါဝ်းဖွိုႏငေါဝ်းထို ငေါဝ်းရန်းဖုံႏ အောဝ်ႏသွစ်ꩻစွိုးကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထီႏသေဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝိသေသနပုဒ်စုကိုတွမ်ႏ ဝါကျမာꩻလမ်း(ဝါကျတည်ဆောက်ပုံ)ကိုနောဝ်ꩻ လွိုက်ဒျာႏခင်ႏလမ်း၊ ရွေꩻဒျာႏခင်ႏလမ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထီႏသေစဲင်းငါႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ငေါဝ်းတငွါယို ခင်ႏလမ်းအုံ တရွိုꩻထိုꩻငါ၊ ခင်ႏလမ်းအုံ မဉ်ႏမဲဉ်ႏတောဝ်းငါလဲ့ အီႏသေနာႏဗာႏ အဓိပ္ပါယ်ႏယို ယပ်ꩻထိုꩻစွဉ်ႏ၊ ကုဲင်ထိုꩻစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ မန်းခမ်းကို ကအောဝ်ႏအုံစွစ်ꩻဒါႏ နီပအိုဝ်ႏခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏ ကဒေါ့ꩻကဖြောဝ်ႏဒါႏ ဘာႏသာႏငေါဝ်းနောဝ်ꩻ စွဉ်ႏမန်းငေါဝ်း တဗွိုန်ပီတောဝ်းဝင်ꩻတဲင် ဘာႏသာႏငေါဝ်းခေါ်ခေါ်ဒျာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ထွားလေ့လာ ထီႏသေထွꩻဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏလွဒျာႏ နီပအိုဝ်ႏငေါဝ်း၊ ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါအလောင်းယို အောဝ်ႏလိုႏမာꩻလွေꩻငါႏလဲဉ်း သုတေသန တန်တန်အာအာ အလုဲင်းတဗာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ဖူးဝေးလောင်ႏလင် ခမ်းရင်ꩻသားငေါဝ်းငွါလဲ့ ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ် အွဉ်ႏအရေꩻတဲင် ဟောဝ်လေ့လာထွားလွူꩻငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းကို မွိုင်ꩻကွိုင်ဝေင်ꩻနယ်ႏသား ပအိုဝ်ႏတဖြာꩻ ကဒေါ့ꩻဒါႏငေါဝ်းယို စောက်ꩻခမ်းကောကရိတ်ဝေင်ꩻနယ်ႏသား ပအိုဝ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏသေနာႏလို့ဒျာႏသွူ၊ လင်ꩻခွိုꩻဝင်ꩻနယ်ႏသား ပအိုဝ်ႏတဖြာꩻ ကဒေါ့ꩻဒါႏငေါဝ်းယို တွိုင်ႏပဂိုꩻ၊ တောင်ႏအူ၊ ထန်ꩻတမွူး၊ တရွပ်တန်သား ပအိုဝ်ႏဖုံႏ တငွါအောဝ်ႏကုဲင်တောဝ်း အောဝ်ႏသေနာႏလို့ဒျာႏသွူ၊ ပီနောဝ်ꩻနေနေ ဖြောဝ်ꩻခမ်း ယေႏငံႏ၊ ပင်ႏတရား ဝေင်ꩻနယ်ႏသား ကဒေါ့ꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းယို မဲင်ꩻခမ်း၊ သထွုံႏ၊ ဘီးလင်း ဝေင်ꩻနယ်ႏကိုကအောဝ်ႏဒါႏ ပအိုဝ်ႏဖုံႏ အောဝ်ႏသေနာႏလို့ဒျာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

မိဉ်ꩻဖုံႏ

ပအိုဝ်ႏမိဉ်ꩻယို Ethnologue ကိုနဝ်ꩻ Black Karen, Northern Taungthu, Taungsu, Pa Oh, Pa-O, Pa’O Karen, Pa-U စတဲင် အမိဉ်ꩻဖြယ်ဖုံႏ အဝ်ႏနုဲင်းယိုသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ပအိုဝ်ႏတောမ်ႏပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻသွုံꩻအီဒျာႏ "ပအိုဝ်ႏ"တစွိုးလုမ်ꩻသွူ။

အငေါဝ်းထန်ႏ

• /paʔopʰa˩sʰa/

ကိုလိုနီခေတ်ကို ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါယို သော့ꩻညီꩻခါꩻ စောက်ꩻကို တွမ်ႏအမိဉ်ꩻ "Black Karen" (စောက်ꩻဖြေင်း) နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ပအိုဝ်ႏဖုံႏ တလက်ခံႏတဝ်းသွူ။ Ethnologue ကိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါမိဉ်ꩻ "Black Karen"ယို အွဉ်ႏထွော့ဖြယ်ခါꩻကဏ္ဍ အဒွောင်ႏနယ်ꩻ တွမ်ႏ "BLK" သွူ။

အုံအာစွစ်ꩻစဲစ်ꩻခင်ႏလမ်း

• ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ အခဝ်နဝ် တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ၊ လွယ်လဲမ်ခရဲင်ႏ၊ လင်ꩻခွိုꩻခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏတောင်ႏကီꩻကို၊ ယင်းအသောင်ရင်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖုံႏတွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ
• စောက်ꩻတနျာႏခမ်းနယ်ႏကို ဝေင်ꩻနယ်ႏလွယ်ကောႏ တောမ်ႏ အသောင်ရင်ꩻ
• စောက်ꩻခမ်းနယ်ႏ၊ ဖအံခရဲင်ႏ ခြုက်ꩻခြိက်ꩻခရဲင်ႏ တောမ်ႏ အသောင်ရင်ꩻ
• မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ၊ သထွုံႏခရဲင်ႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏတွမ်ႏ ဗွော့ꩻရာꩻအသောင်ရင်ꩻဖုံႏ။
• ပဂိုꩻတွိုင်ꩻဒေႏသတန်၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏတောင်ႏအူ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏထန်ꩻတမွူးထျ့ꩻတောမ်ႏ အသောင်ရင်ꩻဖုံႏ။

တဲမ်းထွုံꩻ

ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ အခေႏခံႏတွမ်ႏ မန်းမဲင်ꩻအက္ခရာႏတဲင် တဲမ်းသွုံꩻချာ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻသွူ။

လိတ်မူအနေႏနဝ်ꩻ ခမ်းကောင် လိတ်ထီသိမ်ႏဟဲ့ꩻ လိတ်မူတောင်ႏကီꩻ တွမ်ႏ ခမ်းဒွမ် လိတ်အခြဲမ်တရျာꩻဟဲ့ꩻ လိတ်မူသထွုံႏ အဝ်ႏနီမူသွူ။