မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ
| မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ တွဵုရးဍုၚ်မန် | |||
|---|---|---|---|
| ခမ်းနယ်ႏ | |||
| |||
 မျန်မာခမ်းထီဟံႏပွုံႏကို အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း | |||
| ကိုဩဒိနိတ်: 15°44′N 97°52′E / 15.733°N 97.867°Eကိုဩဒိနိတ်: 15°44′N 97°52′E / 15.733°N 97.867°E | |||
| ခမ်းထီ |  မျန်မာခမ်းထီ | ||
| ဝေင်ꩻတန် | ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏ | ||
| အစိုႏရ | |||
| • ဝွန်ႏတန်ချုတ် | ဦးဇော်လင်းထွန်း | ||
| • အစိုႏရအစွိုꩻ | မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏအစိုႏရအစွိုꩻ | ||
| • မာꩻဥပဒေႏလွတ်တောႏ | မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏလွတ်တောႏ | ||
| • တရာꩻလွတ်တောႏ | မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏတရာꩻလွတ်တောႏ | ||
| ဧရိယာႏ | |||
| • ခြွဉ်း | ၁၂၂၉၆.၆ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၄၇၄၇.၇ စတုရန်းမဲင်ႏ) | ||
| ဧရိယာႏအရန်း | ၁၂ | ||
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၄)[၁] | |||
| • ခြွဉ်း | ၂,၀၅၄,၃၉၃ | ||
| • အရန်း | ၉ | ||
| • တချ | ၁၇၀/km၂ (၄၃၀/sq mi) | ||
| လိုꩻအုံꩻအဝ်ႏမုꩻ | |||
| • ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻခွိုꩻဖုံႏ | မဲင်ꩻ၊ မန်း၊ စောက်ꩻ၊ ပအိုဝ်ႏ | ||
| • ကိုꩻကွဲႏ | ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ၊ ခရစ်ယာန်ႏဘာႏသာႏ | ||
| အခိန်ႏအွိုင်ꩻ | မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+06:30) | ||
| ကာꩻမတ်ပုံတိဉ် | MON | ||
| ဝဲက်သုဲက် | monstate.gov.mm | ||
.svg)
မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ (မဲင်ꩻ: တွဵုရးဍုၚ်မန်) (အဲင်းကလေတ်: Mon State) ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ မျန်မာခမ်းထီကို ကပါဒါႏ ခမ်းနယ်ႏတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းနယ်ႏဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏ နဝ်ꩻသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ မျန်မာခမ်းထီ အခဝ်နဝ် အခဝ်ဒေါမ်ကိုတဲင် ခမ်းကူအဝ်ႏစပ်ဆွိုင်ꩻလွေꩻတောမ်ႏ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနဝ်ꩻ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏ၊ အန်ဒမန်(ကပ္ပလီ)ပင်ႏလယ်ႏ မုတ္တမကွေ့၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ ပဂိုꩻတွိုင်ꩻဒေႏသတန်၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏတောမ်ႏဖဲ့ꩻကွဉ်ႏထင်ꩻနဝ်ꩻ စောက်ꩻခမ်းနယ်ႏ၊ ဖဲ့ꩻနဝ်နဝ်ꩻ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻဒေႏသတန် တောမ်ႏ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏနဝ်နဝ်ꩻ ထုဲင်ꩻခမ်းထီဖုံႏ နဝ်ꩻသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ ဟံႏနယ်ႏအဲဉ်ႏလုဲင်းဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ (၄၇၄၇.၇၆)မဲင်ႏ၊ ဧကအနေႏနဝ်ꩻ (၃၀၃၈၅၆၄)ဧက သွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ ၂၀၁၄ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ အဝ်ႏ(၂)သန်းလွိုနဝ်ꩻသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ မဲင်ꩻ၊ စောက်ꩻ၊ ပအိုဝ်ႏ၊ မန်း၊ ဖြဝ်ꩻ၊ ရခဲင်ႏ စတဲင် တောမ်ႏလိုꩻမျိုꩻအလင်ဖုံႏ အဝ်ႏအုံသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။
မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ပင်ႏလယ်ႏသမုဒ္ဒရာႏဖင်ႏတောမ်ႏ အာသျတဖူꩻတန်လောင်းတဲင် သွုပ်ဆွိုက်ရေꩻတာႏ ထီတဖူꩻအနေႏ သင်ဖော်ꩻတွူးဖုံႏ၊ ကာꩻကွင်ꩻ၊ သမ်ဖော်ꩻကျောင်ႏကွင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏတဲင် အရေꩻတန်ဒါႏ သွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တဖူꩻရဲဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ လတ္တီစျုထင်ꩻ ၁၄° ၅၂' တောမ်ႏ ၁၇° ၃၂' ခါႏ၊ လောင်စီစျုကွဉ်ႏ ၉၆° ၅၁' တောမ်ႏ ၉၈° ၁၃' အခါႏကိုနဝ်ꩻသွူ။[၂] ဟံႏနယ်ႏအဒွောင်ႏအဆွာꩻ အနားအဲဉ်ႏလုဲင်းနဝ်ꩻ တွို့ꩻကွဉ်ႏအဝ်ႏ (၁၂၇)မဲင်ႏ၊ နဝ်ထင်ꩻအဝ်ႏ(၁၄၁.၈၈)မဲင်ႏ နဝ်ꩻသွူ။[၃] မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏနဝ်ꩻ အဲဉ်ႏလုဲင်းအဝ်ႏ စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁၂၂၉ ကီလိုမီတာ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ (၁၀)ဝေင်ꩻနယ်ႏ အဝ်ႏပါသော့ꩻတဲင် ဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၂)သန်းလွိုတဲင် တာစတုရန်းကီလိုမီတာအကို လိုꩻတချနုံꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၁၇၂)ဖြာꩻသွူ။ ခမ်းနယ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအကို (၂၃%)နဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံဒျာႏဝေင်ꩻကိုတဲင် အဝ်ႏကုဲင် (၇၇%)နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အဝ်ႏအုံသော့ꩻ ဒုံဆောင်ႏကိုသားနဝ်ꩻသွူ။[၄]
သမဲင်ꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏယိုခါ ခလားကထွာလွဉ်ခိန်ႏနဝ်ꩻ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကို ကပါဒါႏဟံႏနယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ပါသော့ꩻဒျာႏ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻကိုသွူ။ တောႏလန်ႏရေꩻကောင်သီ အစိုႏရစိုးနဝ်ꩻ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻယို ဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒျာႏတောမ်ႏ မေတ်ခရဲင်ႏကိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၆)ဖြုံႏ၊ ထာဝယ်ခရဲင်ႏကိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၄)ဖြုံႏ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ ၁၉၇၂ ဗာႏ တောႏလန်ႏရေꩻကောင်သီ အစိုႏရစိုးနဝ်ꩻ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻကို ကပါဒါႏ မောႏလမျင်ႏခရဲင်ႏတောမ်ႏ သထွုံႏခရဲင်ႏယို ဖွဲ့ဗူႏလွေꩻလုဲင်ႏ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻ အမုဲင်(၁) တောမ်ႏ ထာဝယ်ခရဲင်ႏတောမ်ႏ မေတ်ခရဲင်ႏနဝ်ꩻ ဖွဲ့ဗူႏလွေꩻလုဲင်ႏ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻ အမုဲင်(၂) နဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၇၄ ဗာႏ ခမ်းထီတန် တောႏလန်ႏရေꩻကောင်သီ အစိုႏရစိုးကိုနဝ်ꩻ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻ အမုဲင်(၁)ယို အွဉ်ႏထွော့လွေꩻလုဲင်ႏ "မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ"အနေႏနဝ်ꩻသွူ။[၅]
အိုပ်ချုတ်ရေꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ဝေင်ꩻတန်
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏ နဝ်ꩻသွူ။
အိုပ်ချုတ်ရေꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ထေဥပဒေႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
တရာꩻစီႏရင်ꩻရေꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏ တရာꩻလွတ်တောႏဆꩻလ့နဝ်ꩻ ဖွဲ့ဗူႏခါꩻတောမ်ႏ ခရဲင်ႏတရာꩻရွုမ်ꩻ(၂)ဖြုံႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏတရာꩻရွုမ်ꩻ(၁၀)ဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။
ခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻ၊ ရပ်ကွက်၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ခရဲင်ႏဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ခရဲင်ႏအဝ်ႏ(၂)ခရဲင်ႏသွူ။
ဝေင်ꩻနယ်ႏဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ခရဲင်ႏအဝ်ႏ(၂)ခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏအဝ်ႏ(၁၀)ဖြုံႏ၊ ဝေင်ꩻအဝ်ႏ(၁၆)ဝေင်ꩻ၊ ရပ်ကွက်အဝ်ႏ (၁၀၀)ကွက်၊ အွိုင်ႏအဝ်ႏ(၃၆၈)အွိုင်ႏ၊ ဒုံအဝ်ႏ (၁၁၅၂)ဒုံနဝ်ꩻသွူ။ [၆]
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]နေင်ႏအလွောက်ꩻလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းစာႏရင်ꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- |၁၉၇၃ | 1,314,224
- |၁၉၈၃ | 1,680,157
- |၂၀၁၄ | 2,054,393[၁]
ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၁၄ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ (၂)သန်းသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကို လိုꩻမူႏဖြာꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအာကယ်ꩻ လိုꩻခိုဖြာꩻပေါင်ꩻ ဆေ့ꩻဆေ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻတချꩻမုနဝ်ꩻ တာစတုန်းကီလိုမီတာနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၁၆၇)ဖြာꩻတဲင် ရန်ႏတကုင်ႏ၊ မန်ႏတလေꩻ၊ တနင်္သာရီတွိုင်ꩻဖုံႏ မိဉ်ႏထွူနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ စတုတ္ထ လိုꩻဖြာꩻတချꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မဲင်ꩻခမ်းနယ်ႏကို လိုꩻအဖြာꩻ(၁၀၀)အကို အဖြာꩻ(၇၂)ရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံဒျာႏ ဒုံဆောင်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ။
ပညာႏရေꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- မောႏလမျင်ႏတက္ကသိုလ်ႏ
- အနယ်ꩻပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ(မောႏလမျင်ႏ)
- မောႏလမျင်ႏ ပညာႏရေꩻကေားလေက်
- ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်ႏ(သထွုံႏ)
- အစိုႏရစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ(မောႏလမျင်ႏ)
- ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻသိပ္ပံ(သထွုံႏ)
သꩻဝင်ႏစာꩻခရာႏခင်ႏလမ်းဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ဖရာꩻကျိုက်ထီးရိုး
- ကျိုက္ခမီ ဖရာꩻထီကဲဉ်
- ကျိုက်သလန်ဖရာꩻစေႏတီႏတောႏ
- စက်စဲကမ်းခြေ
- သံဖြူဇရပ် စဲ့ꩻသင်းခဲင်ꩻ
- သေမင်းတမန် ရထာꩻတဖူꩻ
- ကဗျာဝ ကမ်းခြေ
- ခြောင်နီဖြုံႏခါႏ အရွိုးပြေႏစခန်ꩻ
- ဝဲကလိ ထီလျားရေပူစမ်း
- ဝါးဗွာနီဗာႏ
- ပေါႏတောႏမူႏဖရာꩻ
- ထီထဲ့ဇင်းကျိုက်
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ ၁.၀ ၁.၁ သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ။ အတွဲ-၂။ နေပြည်တော်: လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန။ မေ ၂၀၁၅။ pp. ၁၇။
- ↑ [https://web.archive.org/web/20140601061122/http://www.modins.net/myanmarinfo/state_division/mon.htm Archived 1 June 2014 at the Wayback Machine. MODiNS [ Myanmar Online Information ]]
- ↑ မွန်ပြည်နယ်၏ ဒေသန္တရ အချက်အလက်များ။ မွန်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့။ 11 February 2017 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ ၁၅ မတ် ၂၀၁၇ ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Myanmar Information Management Unit (MIMU)
- ↑ မွန်ပြည်နယ်၏ နောက်ခံသမိုင်း။ မွန်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့။ 11 February 2017 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ ၁၅ မတ် ၂၀၁၇ ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ နေပြည်တော် တိုင်းဒေသကြီး နှင့် ပြည်နယ်များရှိ ခရိုင်၊ မြို့နယ်၊ မြို့၊ ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာအုပ်စု၊ ကျေးရွာ ဦးရေ စာရင်းချုပ် (၁၆. ၂. ၂၀၁၆)