ခင်ခမ်းနယ်ႏ

ခင်ခမ်းနယ်ႏ Wunpawng Mungdaw ကချင်ပြည်နယ်
ခမ်းနယ်ႏ
အလံႏတောႏ ခင်ခမ်းနယ်ႏစွုမ်း မိတ်အမုဲင်
မျန်မာခမ်းထီဟံႏပွုံႏကို အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း
ကိုဩဒိနိတ်: 26°0′N 97°30′E
ခမ်းထီ	မျန်မာခမ်းထီ
ဒေႏသ	ခမ်းထင်ꩻ
ဝေင်ꩻတန်	ဝေင်ꩻမစ်ကီးနား
အစိုႏရ
• ဝွန်းတန်ချုတ်	ဦးခက်ထိန်နန်
• အစိုႏရအစွိုꩻ	ခင်ခမ်းနယ်ႏအစိုႏရအစွိုꩻ
• မာꩻဥပဒေႏလွတ်တောႏ	ခင်ခမ်းနယ်ႏလွတ်တောႏ
• တရာꩻလွတ်တောႏ	ခင်ခမ်းနယ်ႏတရာꩻလွတ်တောႏ
ဧရိယာႏ
• ခြွဉ်း	၈၉၀၄၁.၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၃၄၃၇၉.၂ စတုရန်းမဲင်ႏ)
ဧရိယာႏအရန်း	တတိယ
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၁၀၄)
• ခြွဉ်း	၁,၆၈၉,၄၄၁
• အရန်း	ဒဿမရန်း
• တချ	၁၉/km၂ (၄၉/sq mi)
လိုꩻအုံအဝ်ႏမု
• ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻခွိုꩻဖုံႏ	ချင်ꩻ၊ ဇိုင်ဝါး၊ လီဆူ၊ မန်း−ခယ်ႏ ၊ နာဂ၊ ဖြဝ်ꩻ၊ မန်း
• ထာꩻကိုꩻကွဲႏ	ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ၊ ခရိယာန်ဘာႏသာႏ
အခိန်ႏအွိုင်ꩻ	မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+06:30)

ခင်ခမ်းနယ်ႏ (အဲင်းကလေတ်: Kachin State) (မန်း: ကချင်ပြည်နယ်) ယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ မျန်မာခမ်းထီ အခမ်းထင်ꩻ ခမ်းသွတ်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဆကွဉ်ႏတွမ်ႏဆꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ ခယ်ႏခမ်းထီ၊ ဆꩻနဝ်ဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ၊ စစ်ကိုင်းတွိုင်ꩻဒေႏသတန် တွမ်ႏ ဆတွို့ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ အိန္ဒိယခမ်းထီ ဖုံႏအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻမစ်စီးနား နဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻမိဉ်ꩻတန် အလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻဗန်းမော်၊ ဝေင်ꩻမိုးငဉ်း ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ခင်၊ ချင်ꩻ၊ မန်း၊ ဖြဝ်ꩻ၊ နာဂ စတဲင် ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻခွိုꩻအလင်ဖုံႏ အုံအဝ်ႏငီꩻဒျာႏဝင်ꩻ ပီနုဲင်းစွဉ်ႏ ခမ်းခြွဉ်းဗူႏပေႏ တဗာႏနဝ်ꩻသွူ။

ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏတောမ်ႏဖဲ့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ ခယ်ႏခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻနဝ်နဝ်ꩻ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ၊ သကုဲင်းတွိုင်ꩻဒေႏသတန်၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနဝ်ꩻ သကုဲင်းတွိုင်ꩻဒေႏသတန်၊ အေင်ဒိယခမ်းထီဖုံႏ အဝ်ႏခူရောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏဒျာႏ လတ္တီစျုထင်ꩻ ၂၃° ၂၇' တောမ်ႏ ၂၈° ၂၅' ခါႏ၊ တောမ်ႏ လောင်စီစျုကွဉ်ႏ ၉၆° ၀' တောမ်ႏ ၉၈° ၄၄' အခါႏနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏ အအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၃၄၃၇၉.၂၂ မဲင်ႏသွူ။

ခင်ခမ်းနဝ်ꩻ ကောင်ထိုကောင်ရွေꩻဖုံႏ အဝ်ႏလွိုင်ႏအာ ထီဝရေခဲကောင်ဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏအာဒါႏ ဒေႏသခင်ႏလမ်းဒျာႏတဲင် မဉ်ꩻတန်နေနေသွူ။ မျန်မာခမ်းထီကို အထိုသွတ်ꩻကောင်ဖုံႏ ကထွာဒါႏ ကောင်ခါကာဘိုရာဇီ (၁၉,၂၉၆ ပေ) တောမ်ႏ ကောင်ဂမ်လန်ရာဇီ (၁၉,၁၄၂ ပေ) ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏဒျာႏ ခင်ခမ်းအခဝ်ထင်ꩻ ထီဝရေခဲဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ꩻခါꩻဒျာႏအခိုႏ သေႏသေႏသွူ။ မျန်မာခမ်းထီကို ခြောင်တန်တဖြုံႏကထွာဒါႏ ဧရာႏဝတီႏခြောင်တန် ထီအရွီးအခိုႏအစ ကထွာဒါႏ မေခခြောင် တောမ်ႏ မလိခခြောင် ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏဒျာႏခင်ခမ်းကိုသွူ။ ခင်ခမ်းကိုနဝ်ꩻ နောင်တန်အင်းတော်ကြီးလဲ့ မဉ်ꩻတန်နေနေသွူ။

အိုပ်ချုတ်ရေꩻ

ဝေင်ꩻတန်

ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻမစ်စီးနားသွူ။

ဖုဲင်:Kachin state.jpg

ခင်ခမ်းနယ်ႏ ဟံႏပုင်ႏ

ခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻ၊ ရပ်ကွက်၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဖုံႏ

ခရဲင်ႏဖုံႏ

ခင်ခမ်းနယ်ႏ ခရဲင်ႏ(၄)ဗာႏ

ခင်ခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ခရဲင်ႏအဝ်ႏ (၄)ဖြုံႏသွူ။

1. မစ်စီးနားခရဲင်ႏ
2. ဗန်းမော်ခရဲင်ႏ
3. ပူတာအိုခရဲင်ႏ
4. မိုးညင်းခရဲင်ႏ

ဝေင်ꩻနယ်ႏတောမ်ႏဝေင်ꩻဖုံႏ

ဝေင်ꩻနယ်ႏအဝ်ႏ (၁၈) ဝေင်ꩻနယ်ႏသွူ။

• မစ်စီးနားခရဲင်ႏ (၆) ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊
• ဗန်းမော်ခရဲင်ႏ (၄) ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊
• ပူတာအိုခရဲင်ႏ (၅) ဝေင်ꩻနယ်ႏ တောမ်ႏ
• မိုးညှင်းခရဲင်ႏ (၃) ဝေင်ꩻနယ်ႏ ဖုံႏဒျာႏသွူ။

ခင်ခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻအဝ်ႏ (၃၀) ဝေင်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ-

• ဝေင်ꩻဝေင်ကန်ပိုက်တီ
• ဝေင်ꩻကာမိုင်း
• ဝေင်ꩻချီဖေ
• ဝေင်ꩻခေါင်လန်ဖူး
• ဝေင်ꩻဆင်ဘို
• ဝေင်ꩻဆဒုံး
• ဝေင်ꩻဆွမ်ပရာဘွမ်
• ဝေင်ꩻဆော့လော်
• ဝေင်ꩻတနုဲင်း
• ဝေင်ꩻဒေါ့ဖုန်းယန်
• ဝေင်ꩻနမ္မတီး
• ဝေင်ꩻနောင်မွန်
• ဝေင်ꩻပန်နန်းဒင်
• ဝေင်ꩻပန်ဝါ
• ဝေင်ꩻပူတာအို
• ဝေင်ꩻဖားကန့်
• ဝေင်ꩻဗန်းမော်
• ဝေင်ꩻမံသီ
• ဝေင်ꩻမချမ်းဘော
• ဝေင်ꩻမစ်စီးနား
• ဝေင်ꩻမြို့လှ
• ဝေင်ꩻမိုးကောင်း
• ဝေင်ꩻမိုးညင်း
• ဝေင်ꩻမိုးမောက်
• ဝေင်ꩻသွေကူ
• ဝေင်ꩻရှင်ဗွေယန်
• ဝေင်ꩻလွယ်ဂျယ်
• ဝေင်ꩻဝိုင်းမော်
• ဝေင်ꩻဟိုပဉ်
• ဝေင်ꩻအင်ဂျန်းယန် ဖုံႏဒျာႏသွူ။

ရပ်ကွက်၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ

ရပ်ကွက်ပေါင်ꩻအဝ်ႏ (၁၆၀)ကွက်တဲင် အွိုင်ႏနဝ်ꩻအဝ်ႏ (၅၉၄)အွိုင်ႏ တောမ်ႏ ဒုံဖုံႏနဝ်ꩻအဝ်ႏ (၂၅၅၃)ဒုံသွူ။

လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း

သမဲင်ꩻအလꩻ လိုꩻဖြာꩻဖိုင်ႏ
နေင်ႏ	လိုꩻဖြာꩻ	±%
၁၉၇၃	၇၃၇၉၃၉	—
၁၉၈၃	၉၀၄၇၉၄	+22.6%
၂၀၁၄	၁၆၈၉၄၄၁	+86.7%
Source: ၂၀၁၄ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻ

ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၁၄ ဗာႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻအလꩻ ခင်ခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏအုံသော့ꩻ (၁.၆)သန်းသွူ။ ခင်ခမ်းကိုနဝ်ꩻ လိုꩻခိုအာကယ်ꩻထဲင်း လိုꩻမူႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ခင်ခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ တိဗဲတ်-မျန်မာ အစွိုꩻ ခွိုꩻတန်ကိုသွူ။ ခင်ခမ်းနယ်ႏကို ကအဝ်ႏဒါႏ ဂျိန်းဖော့၊ အဇီး(ဇိုင်ဝါး)၊ လရှီး(လာချန်)၊ လီဆူ(ခယ်ႏလီႏသောႏ)၊ ရဝမ် တောမ်ႏ မရူ(လော်ပေါ်) လိုꩻမျိုꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဖန်"ခင်"(ကချင်)လိုꩻမျိုꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ဖြဝ်ꩻ၊ ဖြဝ်ꩻတနျာႏ၊ ဖြဝ်ꩻတန်၊ ချင်ꩻ၊ ပလောင်(တအာင်း)၊ နာဂ၊ ဂေါ်ရခါး စတဲင် လိုꩻမျိုꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏအုံသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။

လုံးရတနာႏဖုံႏ

ခင်ခမ်းနဝ်ꩻ ကောင်ဆောင်ႏတနွိုင်တဲ့လွိုင်ႏ လုံးသဲင်ဟဝ်သတ္တုဖုံႏလဲ့ ထန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ လုံးချိုကျောက်စိမ်းယံဖုံႏနဝ်ꩻ ထန်ႏအာ ဖားကန့်၊ လုံးခင်း၊ တနုဲင်း၊ တောမှော်၊ ဟောင်းပါးဒေႏသကိုသွူ။ ကရီးခါ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻ ပတ္တမျာꩻနဂါꩻကုမ္ပဏီႏ ကအဝ်ႏခူႏမော့ꩻဒါႏ မဟာႏလုံးချိုကျောက်စိမ်းခြုံးတန် အယာႏခိန်ႏ တန်(၃၀၀၀)ရပ်နဝ်ꩻ မော့ꩻဒျာႏ ခင်ခမ်းကိုသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ လူႏလွေꩻဖေႏယင်း ခမါးထီတန်နုဲင်ႏငံႏတောႏနဝ်ꩻသွူ။ ခံꩻ၊ ပယင်း၊ မေသျားသတ္တု တောမ်ႏ အငိုꩻတန် လုံးသဲင်ဟဝ်ရတနာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထန်ႏနေနေသွူ။

ပညာႏ​ရေꩻ

မစ်စီးနားတက္ကသိုလ်ႏ

• ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်ႏ(ဗန်းမော်)
• ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်ႏ(မစ်စီးနား)
• အနယ်ꩻပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ(ဗန်းမော်)
• အနယ်ꩻပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ(မစ်စီးနား)
• ဗန်းမော်တက္ကသိုလ်ႏ
• မိုးညင်းဒီဂရီကေားလေက်
• မစ်စီးနားပညာႏရေꩻကေားလေက်
• မစ်စီးနားတက္ကသိုလ်ႏ
• အစိုႏရအနယ်ꩻပညာႏကေားလေက်(မိုးညင်း)

သꩻဝင်ႏစာꩻခရာႏ ခင်ႏလမ်းဖုံႏ

• အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ် တောမ်ႏ မျန်မာခမ်းထီကို အထိုꩻသွတ်ꩻကောင် ကောင်ခါကာဘိုရာဇီ
• နောင်အင်းတော်ကြီး တောမ်ႏ ရွှေမဉ္ဇူဖရာꩻ
• ခေါင်ဖူးဘုရာꩻ
• ခြောင်ဆွုမ်ႏဒေႏသ
• ဝေင်ꩻပူတာအို
• ဝါရှောင်ကန်