ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏ
ဆိဉ်တို (အိန်းကလေတ်: Shinto) (ဂျပန်: 神道, romanized: Shintō)ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ဂျပန်ခမ်းထီကို ကအဝ်ႏဒါႏ အခေႏခံႏလွေꩻ သဘာႏဝတရာꩻ ဘာႏသာႏတမျိုꩻဒျာႏသွူ။ ကိုꩻကွယ်ႏယွုမ်းအံႏရိုႏသေႏဒျာႏ ထာႏဝရဘုရာꩻတွမ်ႏ ဓမ္မတရာꩻယိုနီမျိုꩻသွူ။ ဘာႏသာႏလင်နဝ်ꩻ မီႏရိုꩻကိုႏကွယ်ႏထာႏဝရဘုရာꩻလဲ့ ကိုꩻကွယ်ႏဒျာႏကွို့ꩻ ထာႏဝရဘုရာꩻတစွိုးလွုမ်ꩻ၊ မီႏရိုꩻကိုꩻကွယ်ႏဒျာႏ ဓမ္မတရာꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ကိုꩻကွယ်ႏဒျာႏကွို့ꩻ ဓမ္မတရာꩻတစွိုးလွုမ်ꩻ။ ကွဲတွော့ꩻ ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏနဝ်ꩻ တပီတဝ်းနုဲင်းဘာႏသာႏလင် ထာႏဝရဘုရာꩻတွမ်ႏ ဓမ္မတရာꩻယိုနီꩻမျိုꩻလွုမ်း ကိုꩻကွယ်ႏစွဉ်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻ။ မိဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏတဲ့ ထာႏဝရဘုရာꩻဘာႏသာႏတွမ်ႏ ဓမ္မတရာꩻဘာႏသာႏယိုနီမျိုꩻ ကိုꩻကွယ်ႏယွုမ်းအံႏရော်ꩻရယ်ꩻဒါႏ ဘာႏသာႏတမျိုꩻ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏဟဲ့ꩻရိုꩻ "ကာမီနိုမီစီ"နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ လောကုတ္တရာႏတဖူꩻနုဲင်းနဝ်ꩻအဝ်ႏတဲင် ဂျပန်လိုꩻခွိုꩻ ခေတ်ပွိုင်းလဲင်ႏစခေါင်ႏစခါသီး ကိုꩻကွယ်ႏယွုမ်းအံႏဒါႏ ဘာႏသာႏတရာꩻတမျိုꩻဒျာႏသွူ။
ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏတွမ်ႏ ကွန်ဖူးဆျပ်ဘာႏသာႏဖုံႏ ခါးလားကပေါႏလွဉ် ဂျပန်ခမ်းခိန်ႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးအဝ်ႏကိုꩻကွယ်ႏယွုမ်းအံႏလွ ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏကရိုꩻဒါႏ သဘာႏဝ တရာꩻဓမ္မတွမ်ႏ ထာႏဝရဘုရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏတွမ်ႏ ကွန်ဖူးဆျပ်ဘာႏသာႏဖုံႏ တိန်ႏပေါႏလွဉ်တဲင် ယေန်ႏကေႏမုꩻဩဇာႏဖုံႏ ဒို့ꩻတခြို့လꩻထိုꩻခန်းဒျာႏသွူ။
ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ခွုင်းတဲင်လောကတန်တဖြုံႏလွုမ်းလွုမ်းအကိုယို အဝ်ႏတဆူႏလွုမ်ꩻကရိုꩻဒါႏ ထာႏဝရဘုရာꩻအဝ်ႏ ကရိုꩻဒါႏ ဝါႏဒယိုတမျိုꩻလဲ့ အဝ်ႏယွုမ်းအံႏဒျာႏ၊ ဝုဲင်ႏရိုႏသေႏကန်းတော့ꩻ သဘာႏဝတရာꩻဖုံႏ၊ ကိုꩻကွယ်ႏရိုႏသေႏ အသꩻတအဲဉ်ထဝ်း ရုပ်တုဖုံႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့အဝ်ႏဒျာႏသွူ။
ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏပွိုင်းလဲင်ႏစခါနဝ်ꩻ ဝုဲင်ႏရိုႏသေႏရောင်ဒျာႏ မွူး၊ လာ၊ နက္ခတ်တာယာတွမ်ႏ ခမ်း၊ တလီꩻ၊ ဟံႏ၊ မေႏကောင်၊ ပင်ႏလယ်ႏဖုံႏ ထွူတကာႏတဝ်း ဝုဲင်ႏရိုႏသေႏပါနေဒွိုန်းက ထံထွိုင်း၊ ကွယ်သာႏ စတဲင် တိစ္ဆာန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏတွမ်ႏ သေင်ႏမွူး၊ သွီႏမွူးအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏသွူ။ မီႏထီႏဒျာႏ လုံးတူႏတန်တန်ဖုံႏတဲ့ မတ်နုဲင်းရုပ်တုစေႏတီႏတွော့ꩻ အွဉ်ဝင်ꩻကိုႏကွယ်ႏရိုႏသေႏလွတဝင်ꩻဖုံႏသွူ။
ဆိဉ်တိုဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ကိုꩻကွယ်ႏဒျာႏကွို့ꩻ သဘာႏဝတရာꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ကိုꩻကွယ်ႏရိုႏသေႏပါနေဒွိုန်းက လိုꩻယံလိုꩻကျဖုံႏသွူ။ လိုꩻယံ၊ လိုꩻစွန်ꩻထင်ဖုံႏ မီႏပေါက်ပေါႏလွဉ်နဝ်ꩻ အသက်ꩻအဝ်ႏမွန်နေဒွိုန်းတဲ့ယဝ်း၊ သီထိုꩻလဲဉ်းတဲ့ယဝ်း ဝွေꩻသီးဟဲ့ꩻတွမ်ႏအမိဉ်ꩻ လူꩻတန်လူꩻမျတ် (ကာမိ)ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ကိုꩻကွယ်ႏရိုႏသေႏလွတဝင်ꩻဖုံႏသွူ။ ဝွေꩻသီးကရေႏမတ်ဒါႏ လိုꩻယံလိုꩻဒါႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻအသက်အဝ်ႏမွန်ဗန်နေးအခိန်ႏကာႏ ဝွေꩻသီးအွဉ်တဝင်ꩻ တယ်ႏဆို့ꩻပူႏဇောႏဖေႏစွဉ်ႏဒျာႏ ဆိဉ်တိုဘုရာꩻကျောင်ꩻဖုံႏသွူ။
မီႏထီႏ လိုꩻယံ၊ လိုꩻစွန်ꩻထီထင်ဖုံႏနဝ်ꩻ လူꩻတနံသီး ဖန်ဆင်ꩻအနမ်းလိုꩻတွော့ꩻ လင်ꩻအုံလိုꩻခမ်းအကျောင်ꩻ ယွုမ်းအံႏရောင်တဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ မွိုးစိုးဖါပန်သီးအဆက်ဆက် ကအဝ်ႏလွဉ်ဒါႏ မွိုးဖြားဖါဖြားသီးအလောင်းလဲ့ ကိုꩻကွယ်ႏရိုႏသေႏဒျာႏ ခွန်ဟော်ခံꩻသီး တခြိုꩻအသွုံꩻအဆောင်ႏဖုံႏလဲ့ မတ်နုဲင်းရုပ်တုတောႏတွော့ꩻ ကိုꩻကွယ်ႏယွုမ်းအံႏရောင်ꩻတဝင်ꩻဖုံႏသွူ။
ခွန်ဟော်ခံꩻနဝ်ꩻ မွူးခွန်လူꩻခွိုꩻနွယ်ႏသီးလင်ꩻကွုတ်အကျောင်ꩻ ယွုမ်းအံႏရောင်တဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏတဲင် ဗꩻတွိုႏထံစွဉ်ႏယိုခါ ခွန်ဟော်ခံꩻနဝ်ꩻ ထွာခမ်းထီအတန်အကယ်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ဘာႏသာႏရေꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻလဲ့ ထွာစွဉ်ႏအတန်ထိုသွတ်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနဝ်ꩻသွူ။
တိန်ႏတွိုႏလွဉ် ခေတ်ကာႏလဆုဲင်ꩻချာယိုတဲင် ဝွေꩻသီးကအဝ်ႏကိုႏကွယ်ႏဒါႏ သဘာႏဝ ဓမ္မတရာꩻဖုံႏ ၊ ခမ်း၊ တလီꩻ၊ မွူး၊ လာဖုံႏ၊ တိစ္ဆာန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏ၊ သေင်ႏမွူး၊ သွီႏမွူးအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏ၊ လိုꩻယံလိုꩻကျ၊ လိုꩻစွန်ꩻထင်ဖုံႏ၊ ရုပ်တုတခြိုꩻအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထာႏဝရဘုရာꩻတဆူႏလွုမ်ꩻအကျောင်ꩻ ယွုမ်းအံႏရောင်ꩻဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏတဲင် ပြောင်ꩻလုဲင်ႏကိုႏကွယ်ႏလွဉ်လုဲင်ႏလဲဉ်း ထာႏဝရဘုရာꩻတစွိုးလွုမ်ꩻသွူ။[၁]
အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ↑ ညိုသောင်း ဘာသာကြီးလေးခုအနှစ်သာရများ