သောတာႏပန်ႏ

‍‍‍‍သောတာပန်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻကလ့ꩻလဲဉ်းဒါႏ သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်ႏသားဖုံႏဒျာႏသွူ။ ကထွာလဲဉ်း သောတာပန်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပယ်ႏထိုꩻလ့ꩻလဲဉ်း ကိလေႏသာႏခြူႏခြီႏကရိုꩻဒါႏ ဒိဋ္ဌိတွမ်ႏ ဝိစိကိစ္စဖုံႏသွူ။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမ့ꩻတဲင် ဝွေꩻသီးနဝ်ꩻ ရတနာႏသွံပါအလောင်း ထာꩻယူႏမာႏသံႏသယ တအဝ်ႏတဝ်းဒွုမ် တစိ့ꩻစိ့ꩻသွူ။ သောတာပန်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ တမာꩻတဝ်းဒွုမ် ကံႏတန်ငတ်ꩻပါꩻကရိုꩻဒါႏ မာꩻသီဝင်ꩻသက်ဝင်ꩻသွဲ၊ ထူႏတခွန်ꩻဝင်ꩻတခြိုꩻဥစ္စာႏ၊ ကာႏမဂုဏ်ႏတရာꩻ၊ ဒေါ့ꩻလိန်ႏဒေါ့ꩻလဲဉ်ထာꩻ၊ အွꩻအံႏဒဝ်ထီသူႏရာႏ စတဲင် ထာꩻတဟဝ်တဝ်းမျိုꩻယိုစားဖုံႏနဝ်ꩻ ပယ်ႏလ့ꩻလို့လဲဉ်းသွူ။ သောတာႏပန်ႏသားဖုံႏ မိဉ်ႏသီတနီꩻခါနဝ်ꩻ တတွိုႏဗာႏတဝ်းဒွုမ် အပါယ်ႏလစ်ꩻဘွုံႏကိုသွူ။ မိဉ်ႏသံးကျင်ႏလယ်ႏကွုတ်ထဲင်းယင်းဒါႏ ဘဝသံႏသရာႏကိုလဲ့ အညသွတ်ꩻ (၇)ဘဝလွုမ်ꩻသွူ။ (၇) ဘဝမိဉ်ႏဗွေလ့ꩻတနီꩻခါနဝ်ꩻ အီႏထွာလ့ꩻစွဉ်ႏဒျာႏ ရဟန္တာႏတဲင် လ့ꩻတငါခန်းဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏသွူ။

သောတာႏပန်ႏ (၂) မျိုꩻ

(၁) စူဠသောတာႏပန်ႏ

နေးတွမ်ႏ သုတမယ ဉာဏ်ႏတွော့ꩻ ထီႏသေငါꩻလဲဉ်း ခန္ဓာႏ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ သစ္စာႏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောꩻတရာꩻဖုံႏ။ နေးတွမ်ႏ စိန္တာမယ ဉာဏ်ႏတွော့ꩻ ဝွေႏဖန်ႏဆင်ႏချင်ႏနွောင်ꩻလဲဉ်း အထွာ၊ အကုဲင် သဘောꩻတရာꩻဖုံႏ။ (သျုမတ် ဝိပဿနာႏတွော့ꩻ မီႏတွိုႏလ့ꩻ ဥဒယ-ဘယ ဉာဏ်ႏနဝ်ꩻ အကျိုꩻအာမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻအကျောင်ꩻ  ဆရာႏတောႏတန်ဖုံႏ အဝ်ႏဟော်ꩻခါꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။)

အဆင်ႏအရန်း

• (က) တဘဝကို (မွေးတဝ်းလဲ့) နီဘဝအကိုနဝ်ꩻ လင်ꩻဗာႏဒွုမ်အပယ်ႏ။
• (ခ) ထာꩻသေတရာꩻအရန်း ( ညာတပရိညာ )
• (ဂ) ပွါꩻမျာꩻအရန်း ( အားထုတ်ကီတရာꩻလဲ့ ဒိဋ္ဌိခုဲင်ႏလ့ꩻလို့ဝုဲင်ꩻဒွိုန်း၊ ဒုဗ္ဗလ (အာႏအပေႏစား) ဝိပဿနာႏ)

(၂) မဟာသောတာႏပန်ႏ

နေးတွမ်ႏ သုတမယ ဉာဏ်ႏတွော့ꩻ ထီႏသေငါꩻလဲဉ်း ခန္ဓာႏ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ သစ္စာႏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောꩻတရာꩻဖုံႏ။ နေးတွမ်ႏ စိန္တာမယ ဉာဏ်ႏတွော့ꩻ ဝွေႏဖန်ႏဆင်ႏချင်ႏနွောင်ꩻလဲဉ်း အထွာ၊ အကုဲင် သဘောꩻတရာꩻဖုံႏ။ နဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း နေးတွမ်ႏ ဘာဝနာႏမယဉာဏ်ႏတွော့ꩻ ကျိုꩻစာꩻအားထုတ်အလဲင်ႏပေါင်ꩻတိန်ႏအာလွဉ်တဲင်ခါ ထီႏသေငါꩻ၊ ဗွိုႏစန်းလဲဉ်း ခန္ဓာႏ (၅)ပါꩻ၊ ရုပ်နာမ်ႏ (၂)ပါꩻ အထွာအကုဲင်ဖုံႏ။ ထွူတကာႏတဝ်း အထွာ၊ အကုဲင် ဒုက္ခဖုံႏ ကလို့ညိမ်ꩻရာꩻအမန်ႏ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏယိုလဲ့ ဝွေꩻသီးထီႏသေငါꩻလဲဉ်းသွူ။

မဟာသောတာႏပန်ႏ (၆) မျိုꩻ

• (က) သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာႏပန်ႏ = အုံထဲင်းဗာႏယင်း ပဋိသန္ဓေႏ (၇)လဲင်ႏတဲင် ကူꩻလ့ꩻနိဗ္ဗာန်ႏ။
• (ခ) ကောလံကောလ သောတာႏပန်ႏ = ထွာထဲင်းလိုꩻတဘဝ၊ လူꩻတဘဝမိဉ်ႏထွူ အုံထဲင်းဗာႏယင်း (၄) ဘဝတဲင် တွိုႏလ့ꩻနိဗ္ဗာန်ႏ။ (အုံႏထဲင်ဗာႏပဋိသန္ဓေႏ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆ လဲင်ႏထွူတဲင် တွိုႏလ့ꩻတငါခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ)။
• (ဂ) ဧကဗီဇ သောတာႏပန်ႏ = ထွာထဲင်းယင်းလိုꩻ တဘဝ၊ လူꩻတဘဝတဲင် ကူꩻလ့ꩻတငါ နိဗ္ဗာန်ႏ။
• (ဃ) ကလ့ꩻဒါႏသောတာႏပန်ႏဘဝယိုခါကျာꩻ အီႏလ့ꩻဗာႏထဲင်းက မဂ်ဖိုလ်ႏတရာꩻအရန်းကီ။
• (င) လ့ꩻဈာန်ႏတွော့ꩻ ထင်ႏထွာဗျဟ္မာႏတဲင်  တတွိုႏဗာႏဒွုမ် ကာႏမဘွုံႏကို။ (ဥပမာႏအနေႏ - အဗွိုန်ပီနုဲင်း အနာႏဂါမ်ႏသွူ)။
• (စ) စံႏစာꩻဘွုံႏစေꩻစိန်ႏ သောတာႏပန်ႏ = အွဉ်ႏကုဲင်ချာ သုဒ္ဓါဝါသ ဗျဟ္မာႏဘွုံႏတဲင် စံႏစာꩻ သုဂတိဘွုံႏဖုံႏ တရန်းထွူတရန်းတွော့ꩻ တွိုႏလ့ꩻတငါ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ (ဝိသာႏခါႏ၊ ခွန်သိကျာꩻ၊ အနာႏထပိဏ်ႏ)။

စံႏစာလူꩻဘွုံႏစေꩻစိန်ႏ သောတာႏပန်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ပါဠိဟဲ့ꩻဒျာႏ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယ/ဝဋ္ဋဘိရတ သောတာႏပန်ႏသွူ။  သောတာႏပန်ႏယိုတရန်းနဝ်ꩻ မွန်ပျောႏဒျာႏ ဝွဋ်ဒုက္ခကို ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ယိုတရန်းနဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ပထမသောတာႏပန်ႏ သွံမျိုꩻအကို အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝမ့ꩻ ထွာလ့ꩻ သကဒါႏဂါမ်ႏ၊ အနာႏဂါမ်ႏ၊ ရဟန္တာႏဖုံႏတွော့ꩻ ကူꩻလ့ꩻတငါခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ တမွေးတဝ်းသွူ။ တယ်ႏစအဝ်ႏ သောတာပတ္တိဖိုလ်ႏဘွုံႏတဲင်ဘဝကူꩻပြောင်ꩻတွော့ꩻ ထင်ႏငါယင်းအနာႏဂါမ်ႏဖိုလ်ႏဘွုံႏ နဝ်ꩻမိဉ်ႏထွူ ဘဝပြောင်ꩻယင်းတွော့ꩻ ထင်ႏကွုတ်သော့ꩻလုဲင်ႏ အရဟတ္တဖိုလ်ႏဘွုံႏ စတဲင် စံႏစာꩻ သံႏသရာႏဝွဋ်ဒုက္ခ ဘဝအရန်းရန်းထွူတွော့ꩻ ကူꩻလ့ꩻတငါခန်းဒျာႏနိဗ္ဗာန်ႏသွူ။ တွိုႏလွေꩻ သုဒ္ဓါဝါသဘွုံႏသားလဲ့ အဝ်ႏဒျာႏသွူ။

ထွာအီ သောတာႏပန်ႏ အင်္ဂါႏလစ်ꩻပါꩻ

ကထွာအီဒါႏ သောတာႏပန်ႏ အင်္ဂါႏလစ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ -

• ၁။ သပ္ပုရိသသံသေ၀ = ခွဲကျုံႏပေါင်ꩻကွိုက်ꩻဗာႏ လိုꩻသူႏတောႏကောင်ꩻ ကအွဉ်ႏနယ်ဖေႏဒါႏနီ မဂ်ဖိုလ်ႏတရာꩻ။
• ၂။ သဒ္ဓမ္မဿဝန =  နာႏဗာႏသူႏတောႏကောင်ꩻသီး မဂ်ဖိုလ်ႏအကျောင်ꩻ တရာꩻတောႏ။
• ၃။ ယောနိသောမနသိကာရ = ယူႏထွားချင်းခေႏမဲဉ်ႏမဉ်ႏဒါႏ ရုပ်နာမ်ႏတရာꩻအလောင်း။
• ၄။ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ = ကျင်ꩻဒျာႏ အကျင်ꩻဟဝ်၊ အကျင်ꩻမျတ်၊ ကတွိုႏအီနွောင်ꩻဒါႏ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ႏအကျင်ꩻတရာꩻဖုံႏ။

မဟာပစ္စဝေက္ခဏာ (၇) ချက်

ကလ့ꩻဒါႏ မဟာပစ္စဝေက္ခဏာႏ (၇) ချက် သူတောႏကောင်ꩻသီးနဝ်ꩻ နမ်းတွိုႏလ့ꩻလဲဉ်းသောတာႏပန်ႏဟောင်း၊ တွိုႏလ့ꩻတဝ်းဒွိုန်းဟောင်း စတဲင်အကျောင်ꩻတရာꩻနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ အဗွေႏစဲစ်ဆေꩻချာနွောင်ꩻလဲဉ်းသွူ။ သောတာပန်ႏအရိယာႏသီးကရိုꩻနဝ်ꩻ အချက်နုဲင်းဆꩻလ့ယိုဖုံႏ မိဉ်ႏပြဲ့ꩻစွုံႏမ့ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ သောတာပန်ႏအရိယာႏသွူ။ အချက် (၇)ချက်ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ -

(၁) သောတာႏပန်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးနဝ်ꩻ ကိလေႏသာႏ အဝ်ႏနေကဒွိုန်းသွူ။ ကိလေႏသာႏမိဉ်ႏနွို့လွဉ်လဲ့ အဗွေႏသေချာစွဉ်ႏဒျာႏ တလဲင်ႏချင်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမ့ꩻတဲင် သောတာႏပန်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးနဝ်ꩻ ကိလေႏသာႏနွို့ညတလ့ꩻတဝ်းသွူ။

(၂) သောတာႏပန်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးအလောင်း ကိလေႏသာႏမိဉ်ႏနွို့လွဉ်နဝ်ꩻ သျုမတ် အထွာအကုဲင်သဘောꩻတရာꩻတဲင် မာꩻဖေ့နွောင်ꩻဒျာႏ ကိလေႏသာႏသွူ။ သ့ꩻမဲဉ်မာꩻဖေ့ꩻ ကိလေႏသာႏတဲ့ အဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၃) သောတာႏပန်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးနဝ်ꩻ ပေါႏလွိုတဲင် ဘုရာꩻသာႏသနာႏတောႏအကို ဘာႏသာႏမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻကိုခန်းတယဝ်း သောတာႏပန်ႏ၊ သကဒါႏဂါမ်ႏ၊ အနာႏဂါမ်ႏဖုံႏ တအဲဉ်ထဝ်းအကျောင်ꩻ ယွုမ်းအံႏမုꩻ ခွေါင်တိဉ်ႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။

(၄) သောတာႏပန်ႏအရန်း ရဟန်ꩻသင်္ဃာႏသီးနဝ်ꩻ အာပတ်မိဉ်ႏသင်ꩻလဲ့ အဗွေႏဖြေႏချာစွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ꩻသွူ။ လိုꩻလမ်းသောတာႏပန်ႏသီးနဝ်ꩻ ကိလေႏသာႏမိဉ်ႏထွာလွဉ်တဲ့ တလဲင်ႏချင်ꩻ အဗွေႏမဲဉ်မာꩻဖေ့ထွူစွဉ်ႏသွူ။ မာꩻဖေ့ကိလေႏသာႏတဲ့ ဒါႏဒျာႏသွူ။

(၅) သောတာႏပန်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးနဝ်ꩻ အမုꩻတမျိုꩻမျိုꩻပေါႏပေါက်လွဉ်တွော့ꩻ သက်သေႏအနေႏ ဝင်ꩻမိဉ်ႏဟဲ့ꩻဝွေꩻသီးလဲ့ အဝ်ႏလွေꩻဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏထာꩻ အမုꩻကိုလဲ့ ဝွေꩻသီးနမ်းလောင်း သီႏလ၊ သမာႏဓိ၊ ပညာႏဖုံႏ ကကုဲင်အီဒါႏ ငဝ်းမျိုꩻဖုံႏ၊ ထာꩻမာꩻဖုံႏယို လုံးဝတမာꩻတဝ်းဒွုမ်သွူ။

(၆) ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ၊ ဗွေႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီး မိဉ်ႏဟော်ꩻဖေႏတရာꩻလဲ့ သေနာႏသဘောꩻပေါက်လွဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏနာႏတရာꩻခိန်ႏလဲ့ အသ့ꩻယို အဗွေႏတအွဉ်ႏလွင်ꩻတဝ်း အဝ်ႏဒင်ႏသေႏသေႏဗော့ꩻ တရာꩻတောႏအလောင်းသွူ။

(၇) မိဉ်ႏနာႏဗာႏတရာꩻလဲ့ သ့ꩻပီတိစွိုမ်းသွိုꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ကနာႏဗာႏဖိုလဲဉ်ႏ တရာꩻတောႏဖုံႏလဲ့ တအွဉ်ႏဖေင်ꩻတဝ်းဒွုမ်တဲင် ခြုဲင်းနယ်ချာဝင်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါလဲ့ အဝ်ႏလ့ꩻဒျာႏသွူ။

အာႏကွိုꩻ

ဘုရာꩻသာႏသနာႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ပအိုဝ်ႏ
ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ
ဗုဒ္ဓဝင်ႏ၊ ဘုရာꩻဂေါတမ၊ သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ၊
ဘုရာꩻဖုံႏ
- ဘုရာꩻကကုသန်ႏ- ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ- ဘုရာꩻကဿပ-ဘုရာꩻဂေါတမ၊
စေႏတီႏဖုံႏ
ဓာတုစေႏတီႏ- ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ- ပရိဘောဂစေႏတီႏ- ဓမ္မစေႏတီႏ-၊
ဆရာႏ (အာစရိယ)
သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ - ဘိက္ခု (သင်ႏဃာႏ) - ဘိက္ခုနီ (ရဟန်ꩻမူႏ)
လက္ခဏာႏဖုံႏ
အနိစ္စ - အနတ္တ - ဒုက္ခ-ဥပုသ်
မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ
မင်္ဂလာႏတရာꩻ-ဗုဒ္ဓ - ဓမ္မ - သင်ႏဃာႏ
ထာꩻယူႏဝါႏဒ
သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ - ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ - သီႏလငတ်ꩻပါꩻ - ပညာႏ -သမာဓိ - သဒ္ဒါႏ
တိပိဋကဖုံႏ
တိပိဋက (ဝိနယ်ꩻပိဋကတ် - သုတ်ပိဋကတ် - အဘိဓမ္မာပိဋကတ် - မင်္ဂလသုတ်
ရဟန်ꩻဖုံႏ
ပုထုဇဉ်ႏ၊ - သျင်ႏသာႏမဏေႏ၊ - ရသေ့ꩻ၊ -သောတာႏပန်ႏ၊ - သကဒါဂါမ်၊ - အနာဂါမ်၊ -ရဟန္တာႏ၊ - ဧတဒဂ်၊ နိဗ္ဗာန်ႏ ပရိက္ခ
နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ
သမထ၊ ဝိပဿနာႏ၊ သတိပဋ္ဌာန်ꩻ၊ - ဓုတင်၊ - ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ၊ - ဒုက္ကရစရိယာႏ၊ - နိကာယ်(၅)ပါꩻ၊ - နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ၊
ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ
ပရိတ်တန်၊ - ဂါႏထာႏ၊ - ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ၊ - သြကာသ၊ -မင်္ဂလသုတ်- အဋ္ဌကထာ၊
ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ
ထေရဝါဒ - မဟာယာန - တန္တရ -တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ
ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ
ကမ္ဘောဒီးယား - ကိုရီးယား - ဂျပန် - ခယ်ႏ - တိဗဲက် - ထုဲင်ꩻ - ထုဲင်ဝမ် - ဗီယက်နမ် - ဘူတန် - မျန်မာ - မွန်ဂိုးလီးယား - ရသျား - လာအို - သီရိလင်္ကာႏ - အိန္ဒိယ